دی‌ماه تاریخی بورس تهران

گروه بورس - مهتاب رحمتعلی: ثبت رکورد ۲۰ هزار واحدی برای شاخص در ۲۹ دی‌ماه امسال باعث شد که این ماه با تمام دی‌ماه‌های تاریخ بورس متفاوت باشد. از سویی میانگین بازدهی دی‌ماه بورس معادل ۱۳/۱۰ درصد بود، رقمی که در کل تاریخ بورس تهران طی ماه‌های نیمه دوم سال برای نخستین بار ثبت شد و رکوردشکنی تازه‌ای را برای فصل‌های کم‌رونق بورس (پاییز و زمستان) به همراه آورد.براساس گزارش عملکرد دی‌ماه بازار اوراق بهادار که از سوی مدیریت بازار شرکت بورس منتشر شده، آخرین وضعیت متغیرهای بورس مورد بررسی قرار گرفته است.بنابراین گزارش، طی ۲۱ روز معاملاتی دی‌ماه امسال شاخص ۱۶ روز را در شرایط مثبت پشت‌سر گذاشت. در همین حال از ۲۰۵ روز معاملاتی طی ۱۰ ماه نخست امسال ۱۳۰ روز مثبت برای شاخص به ثبت رسید.ارزش بازار سهام در پایان دی‌ماه امسال بالغ‌بر ۹۶۰ هزار میلیارد ریال بود. این رقم در دوره مشابه سال قبل معادل ۶۰۳ هزار میلیارد ریال بود. بنابراین ارزش بازار سهام در دی‌ماه امسال نسبت به سال قبل با ۳۵۷ هزار میلیارد ریال افزایش، رشد ۱۱/۵۹ درصدی را تجربه کرد.همچنین متوسط P/E بازار نیز که در دی‌ماه سال قبل معادل ۸۱/۵ مرتبه بود امسال معادل ۶۶/۶ مرتبه به ثبت رسید و در واقع رشدی معادل ۹/۱۷ درصد را به همراه داشت.

بازدهی ۷۴ درصدی یک ساله

بنابراین گزارش میانگین بازدهی بورس از آغاز امسال تا پایان دی‌ماه به ۲/۶۱ درصد رسید.شاخص کل بورس در دی‌ماه امسال در حالی به بالای ۲۰ هزار واحد رسید که در دوره مشابه سال قبل روی رقم ۱۱ هزار واحد بود. این شاخص طی یک سال گذشته از رشدی معادل ۷/۷۴ درصد برخوردار بود.براساس این گزارش از ابتدای امسال طی ۱۰ ماه ارزش کل معاملات بورس تهران به ۱۸۷ هزار و ۳۱۵ میلیارد ریال رسید که ۹۹ هزار و ۴۸۳ میلیارد ریال آن متعلق به معاملات خرد و بلوک، ۴۷ هزار و ۱۵۳ میلیارد ریال آن متعلق به معاملات عمده، سه هزار و ۳۴۹ میلیارد ریال آن متعلق به معاملات کارگری، رد دیون دولت و جوایز صادراتی و ۳۷ هزار و ۳۳۱ میلیارد ریال آن متعلق به سهام عدالت بود.بنابراین ارزش معاملات خرد و بلوک بازار طی ۱۰ ماه نخست امسال ۹۱ درصد رشد داشته است.این در حالی است که ارزش معاملات عمده بازار با ۵۰ درصد کاهش مواجه بود.براساس این گزارش حقیقی‌ها در دی‌ماه امسال ۱۵۵ میلیارد ریال پول وارد بازار کرده‌اند. در دی‌ماه امسال حجم خریدهای خرد و بلوک حقوقی‌ها و حقیقی‌ها معادل ۱۲ هزار و ۹۲۸ میلیارد ریال بود که ۴۶ درصد آن سهم حقوقی‌ها و ۵۴ درصد آن سهم حقیقی‌ها بود.همچنین از ۱۲ هزار و ۹۲۹ میلیارد ریال فروش در معاملات خرد و بلوک حقیقی‌ها و حقوقی‌ها، ۴۷ درصد از سوی حقوقی‌ها و ۵۳ درصد از سوی حقیقی‌ها انجام شده است.

۱۱۳۴ میلیارد ریال سود تقسیمی

در بخشی از این گزارش به میزان سود تقسیمی از سوی شرکت‌ها اشاره شده است. در دی‌ماه امسال ۳۴۱ شرکت بورسی یک هزار و ۱۳۴ میلیارد ریال سود تقسیم کرده‌اند. میزان سود تحقق‌یافته در این شرکت‌ها معادل یک هزار و ۳۸۹ میلیارد ریال بود که ۸۲ درصد این رقم تقسیم شد.

پربازده‌ترین صنایع

براساس این گزارش رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن با ۹/۱۳۳ درصد تغییر مثبت، خودرو و ساخت قطعات با ۷/۱۲۸ درصد تغییر مثبت، مخابرات با ۸۱ درصد تغییر مثبت، بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با ۳/۸۰ درصد تغییر مثبت و مواد و محصولات دارویی با ۹/۷۱ درصد تغییر مثبت از جمله پربازده‌ترین صنایع بورس در دی‌ماه امسال بودند.از سوی دیگر بزرگ‌ترین صنایع بورس نیز در این گزارش معرفی شدند.بنابراین ارزش بازار بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با ۸ شرکت به ۱۶۴ هزار میلیارد ریال رسید که این رقم معادل ۱/۱۷ درصد سهم از کل ارزش بازار شرکت‌های بورس بود و به این ترتیب به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت بورس معرفی شدند.ارزش بازار این گروه از ابتدای سال تاکنون ۷۷ درصد رشد را تجربه کرده‌است.همچنین فلزات اساسی با ۲۳ شرکت دومین صنعت بزرگ بورس بود که ارزش بازار آن در دی‌ماه معادل ۱۳۹ هزار و ۵۷۴ میلیارد ریال معادل ۵/۱۴ درصد از کل ارزش بازار شرکت‌های بورس است.ارزش بازار در این گروه نیز ۳۲ درصد از ابتدای سال رشد کرد.مخابرات نیز با داشتن ۱۳۲ هزار و ۷۵۸ میلیارد ریال ارزش بازار ۸/۱۳ درصد از سهم کل ارزش بازار بورس را به خود اختصاص داد و در جایگاه سومین شرکت بزرگ بورس ایستاد. ارزش بازار این شرکت نیز از ابتدای سال تا پایان دی‌ماه ۵۶ درصد رشد را به همراه داشت.

انباشت سهام در گروه سرمایه‌گذاری‌ها

از ابتدای سال‌جاری تا پایان دی‌ماه بیش از ۳میلیون و ۳۰۷ هزار سهامدار در بورس تهران حضور داشتند. بیشترین تعداد سهامدار از این تعداد را گروه سرمایه‌گذاری‌ها با ۱۴ شرکت دارد.تعداد سهام متمرکز شده در گروه سرمایه‌گذاری‌ها طی همین دوره بالغ‌بر ۳/۱۹ میلیارد سهم است که همین امر باعث شده تا این گروه در میان صنایع بورسی با ۵۶۱ هزار سهامدار در صدر جدول قرار گیرد.همچنین در گروه خودرو و ساخت قطعات ۴/۴۳۹ هزار سهامدار با حضور در ۳۱ شرکت و با داشتن ۹/۳۱ میلیارد سهم فعال هستند. بر همین اساس گروه خودرو رتبه دوم تجمع سهامداران را تا پایان دی‌ماه سال جاری به خود اختصاص داد.انبوه‌سازی املاک و مستغلات، سیمان آهک، گچ و استخراج کانه‌های فلزی دیگر گروه‌هایی هستند که تا پایان دوره ۱۰ ماهه سپری شده در سال‌جاری برای بورس رتبه‌های سوم تا پنجم را از حیث تعداد سهامدار از آن خود کردند.

اصفهان؛ تالار منطقه‌ای فعال

تالار منطقه‌ای اصفهان پس از تالار حافظ بیشترین میزان ارزش معاملات را از ابتدای سال‌جاری تا پایان دی‌ماه دارا بود به طوری که در این تالار معادل ۶/۱۴ میلیارد ریال سهام خرید و فروش شد و ۹/۳ درصد از کل معاملات در همین دوره در تصاحب اصفهانی‌ها بود.سپس تالار کیش طی ۱۰ ماه اخیر بالاترین سهم از کل معاملات بورس را در اختیار داشت.در این تالار نیز معادل ۶/۱۳ میلیارد ریال سهام مبادله شد. این در حالی است که تالار کیش در ماه گذشته به لحاظ سهم از معاملات کل بورس رتبه نهم را برای خود به ثبت رساند.به تازگی با راه‌اندازی سامانه الکترونیکی، این سامانه نیز سهم بسزایی در خرید و فروش سهام را دارا است به همین سبب در ماه گذشته سامانه الکترونیکی ۵/۲ درصد از کل معاملات دی‌ماه و حدود ۶ دهم درصد از معاملات سال‌جاری تا پایان دی‌ماه را در دست داشت.در مجموع طی ۱۰ ماه ابتدای سال ۸۹ تالارهای منطقه‌ای اصفهان، کیش، مشهد، کرج و رشت رتبه‌های اول تا پنجم را از حیث ارزش معاملات به خود اختصاص دادند.

روزهای طلایی بورس

شروین شهریاری- شاخص بورس تهران در هفته جاری در ادامه ثبت روزهای طلایی خود با افزایش ۲/۴ درصدی مواجه شد تا آهنگ رشد بی‌وقفه خود از اول زمستان را با شتاب قابل‌توجهی تداوم بخشد. ورود مقادیر قابل‌ملاحظه نقدینگی جدید در سال‌جاری به طور کلی مانع از ایجاد هر گونه روند اصلاحی در قیمت سهام شده است و این مساله با تشدید خوش‌بینی سرمایه‌گذاران، اکثریت فعالان بازار را به تداوم وضعیت موجود و رونق بیشتر بورس به عنوان پرجاذبه‌ترین بازار سرمایه‌گذاری در دو سال اخیر متقاعد کرده است. وضعیت کنونی بازار را می‌توان به ورزش‌های امدادی شبیه دانست که در آن سهام صنایع بورسی به طور متناوب مورد توجه خریداران قرار می‌گیرند و پس از طی رشد کوتاه‌مدت جای خود را به گروه دیگری می‌دهند. در راستای همین روند، در این هفته نیز در غیاب غولهای خودروساز، گروه مخابرات، سیمان و تجهیزات، صدرنشینی را در اختیار گرفتند و با افزایش قیمت سهام، شاخص بورس را در مسیر رشد هدایت کردند. بدین ترتیب در پایان معاملات روز چهارشنبه، بورس تهران با ثبت ارزش بازار ۹۸۲ تریلیون ریالی موفق شد تا فاصله خود با ثبت رکورد ۱۰۰ میلیارد دلاری را به حداقل برساند.

ورود نهاد ناظر به معاملات خودروسازان

رشد پرشتاب و بی‌وقفه ارزش سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا سرانجام حساسیت سازمان بورس را برانگیخت و نماد معاملاتی این شرکت‌ها در آغاز هفته جهت دریافت اطلاعات بیشتر متوقف شد. معاملات سهام این گروه در ماه‌های اخیر، بیشتر با اهداف مدیریتی صورت گرفته و این مساله با تشدید هیجان سرمایه‌گذاران خرد منجر به خروج روند معاملات سهام از مدار منطقی شده است. این در حالی است که گزارش‌های نه ماهه این شرکت‌ها نیز اغلب بهبودی متناسب با رشد افسارگسیخته قیمت سهام را نشان نمی‌دهد. انتشار آخرین گزارشات تلفیقی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا به روشن شدن وضعیت دو شرکت کمک زیادی خواهد کرد، زیرا به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از سرمایه صرف خرید بلوک‌های سهام خود شرکت‌ها در بازار شده است. این اقدام با توجه به مفاد ماده ۱۹۸ قانون تجارت - که خرید سهام یک شرکت توسط خود آن را ممنوع اعلام کرده است- طبیعتا به صورت غیرمستقیم و از طریق مالکیت در شرکت‌های زیرمجموعه امکان پذیر شده است. ابعاد این مالکیت‌های تو در تو و غیر مستقیم که عمدتا در سال‌جاری ایجاد شده‌اند احتمالا موضوع گزارش شفافیت بورس خواهد بود که سرمایه‌گذاران را از ابهام کنونی در خصوص وضعیت مالکیت شرکت‌های خودروساز خارج خواهد کرد. واکنش بازار پس از انتشار گزارشات بورس نقش مهمی در تعیین روند سهام این گروه دارد و مشخص خواهد کرد که به سبک گزارش‌های شفاف‌سازی قبلی، سهام خودروسازان نیز با روشن شدن ابهامات در مسیر اصلاح قیمت‌ها حرکت خواهند کرد یا با تداوم رقابت‌های مالکیتی به رشد خود ادامه خواهند داد.

صدرنشینی غیرمترقبه انرژی بر‌ها

روند معاملات بورس تهران در گذشته بارها نشان داده است که قیمت سهام معمولا به یک رویداد ناگوار مدتها پیش از آن واکنش نشان می‌دهد و بعد از تحقق رویداد، بر خلاف انتظار قبلی، قیمت سهام در مسیر رشد قرار می‌گیرد. معاملات سیمانی‌ها و فولادسازان بورس نیز پس از هدفمند یارانه‌ها از این قاعده مستثنی نبوده است. سهام کارخانجات سیمانی - که از آنها به عنوان آسیب‌پذیرترین صنعت پس از هدفمندسازی بارانه‌ها یاد می‌شود- در این هفته عمدتا نوسانات مثبت و صفهای خرید را تجربه کردند. شاخص این صنعت در هفته جاری دو درصد رشد کرد. فولاد سازان هم با بازگشت فولاد مبارکه به گردونه معاملات در روز چهارشنبه در مدار مثبت قرار گرفتند. با توجه به برگزاری مجمع افزایش سرمایه ۱۰۰۰ میلیارد تومانی مبارکه (معادل ۶۳ درصد) در روز ۱۹ بهمن‌ماه، «فولاد» امکان تجربه شرایط گره معاملاتی تا قبل از توقف نماد را خواهد داشت. سهام مبارکه در روز چهارشنبه پس از تعدیل مثبت ۱۸ درصدی با صف خرید بیش از ۲۰۰ میلیون سهم بازگشایی شد. این در حالی است که شرکت پیش‌بینی تحقق ۶۹ ریال سود خالص به ازای هر سهم را برای فصل زمستان با لحاظ کردن اصلاح قیمت انرژی داشته است. باید توجه داشت که هر چند سهام کارخانجات فولاد و سیمان در حال حاضر در مسیر رشد قرار گرفته اند اما به نظر می‌رسد با توجه به افت طبیعی سودآوری این شرکت‌ها به علت افزایش هزینه انرژی، تداوم روند موجود به مفاد گزارشات اولین پیش‌بینی درآمد این شرکت‌ها برای سال ۱۳۹۰ در یک ماه آینده وابسته باشد.

مجمع پارسیان

تحولات مربوط به بانک پارسیان به عنوان بزرگترین بانک بورس به لحاظ ارزش بازار علاوه بر گروه بانکی برای شرکت ایران‌خودرو (به عنوان مالک عمده) نیز حائز اهمیت است. رشد نسبت P/E سهام این شرکت تا محدوده ۸ واحد در کنار حضور استثنایی ۹۴ درصدی سهامداران در مجمع فوق‌العاده اخیر از افت قابل‌ملاحظه سهام شناور آزاد و تمرکز بیشتر سهام نزد مالکان عمده به مقاصد مدیریتی حکایت دارد. نکته جالب توجه در این مجمع، تقابل نماینده سرمایه‌گذاری سایپا با نمایندگان ایران‌خودرو بود. در حالی که سرمایه‌گذاری سایپا سعی داشت به هیات‌مدیره بانک راه یابد (و بنا بر ادعای نماینده‌اش حائز آرای کافی بود) در نهایت با عدم همکاری سایر سهامداران این امر به علت عدم کسب حد نصاب لازم محقق نشد. این رویداد می‌تواند نشان‌دهنده پیچیده بودن تعاملات دو غول خودروسازی کشور و مقاومت گروه ایران‌خودرو در برابر تلاش‌های سایپا بر‌ای کسب مالکیت‌های ادغام شده باشد.

زمانی برای ورود سهام جدید

رشد پیوسته بازار سهام در یک بازه زمانی بلندمدت هر چند رویدادی مبارک و مثبت در اقتصاد تلقی می‌شود، اما به لحاظ روانشناسی مالی خطر ایجاد خوش‌بینی بیش از اندازه در سرمایه‌گذاران و ایجاد حباب در بازارهای سهام را در پی دارد. بورس تهران نیز در حال حاضر افزایش مداوم ارزش سهام در اثر ورود نقدینگی جدید را تجربه می‌کند. با توجه به سطح نقدینگی موجود به نظر می‌رسد زمینه مناسبی جهت عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه ایجاد شده است. پالایشگاه اراک و فولاد آلیاژی ایران در بورس و گسترش سرمایه‌گذاری ایرانیان، پتروشیمی پردیس، امیرکبیر و بانک پارسارگاد در بازار فرابورس احتمالا عرضه‌های اولیه مهم بازار سرمایه در کوتاه‌مدت را رقم خواهند زد. بدین ترتیب در صورت تسریع روند عرضه‌های اولیه می‌توان به متعادل کردن هیجان سرمایه‌گذاران و توازن بیشتر رشد بورس تهران امیدوار بود.