مهار زلزله در خانه‌های چوبی
بازدید رییس جمهور ونزوئلا از خانه‌های چوبی پرند
۸۸ درصد ساختمان‌های زیر ۵طبقه در آمریکا (کشور زلزله‌خیز) از جنس چوب است
مدیر عامل سرعت‌خانه‌ساز:
مقاومت سیستم سنتی در مقابل صنعتی سازی مسکن

خط تولید سازه‌های مسکونی چوبی در شهرک صنعتی واقع در شرق تهران به بهره‌برداری رسیده و شرکت سازنده این خانه‌ها آمادگی دارد یک ساختمان ۳ طبقه ۶ واحدی با مساحت کل ۵۴۰ متر مربع را در ۴۵ روز احداث کند.
جزئیات فنی سازه‌های چوبی نشان می‌دهد واحدهای مسکونی که با این روش ساخته می‌شوند در برابر زلزله مقاومت بالایی دارند به‌طوری‌که هرگز در اثر تکان‌های ناشی از زلزله تخریب نمی‌شوند و فرو نمی‌ریزند، بلکه سقف یا دیوارها خم شده یا ترک برمی‌دارند که به علت الیاف سلولزی و چسبندگی بالای این الیاف در چوب، قطعات سازه تهدیدی برای ساکنان محسوب نمی‌شود.
خانه‌های چوبی در مقایسه با خانه‌های ساخته‌شده از بتن یا آهن و فولاد، فوق‌العاده سبک است. وزن سطحی خانه‌های چوبی ۱۵۰ کیلوگرم بر مترمربع است؛ این در حالی است که سازه‌های فلزی ۶۵۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مربع و سازه‌های بتنی نیز بیش از۸۰۰ کیلوگرم بر متر مربع وزن دارند.
ساخت سریع، سبکی و مقاومت بالای سیستم چوبی در حالی به عنوان مزیت این سیستم در ساخت‌وسازهای مسکونی مطرح است که اخیرا نسبت به این سازه‌ها ایرادهای فنی و انتقادهایی مطرح شده است.
محسن علمی مدیرعامل شرکت سرعت خانه‌ساز تولیدکننده خانه‌های چوبی در این باره به دنیای‌اقتصاد گفت: از سال ۸۳ که با سرمایه شخصی خط تولید خانه‌های چوبی را به ایران وارد کردم تا همین سال گذشته، مسوولان نسبت به حمایت از این سیستم مردد بودند و این تصور وجود داشت که خانه‌های چوبی به‌رغم مزایایی که دارد، ممکن است مورد استقبال مردم قرار نگیرد. سال ۸۸ با حمایت دولت مجوز ساخت سری اول آپارتمان‌های چوبی سه طبقه ارائه شد، اما بعد از چند ماه، به‌رغم این مجوز، به ساخت این خانه‌ها ایراد گرفته شد و گفته شد خانه چوبی در منطقه‌ای که در حال احداث است -شهر جدید پرند- به علت زلزله‌خیز بودن این شهر، فقط در حد یک طبقه مجاز است.
علمی افزود: ساخت این خانه‌ها کاملا بر اساس استانداردهای معتبر IBC (آیین‌نامه مقررات ملی ساختمان آمریکا) در پرند انجام شده و این استاندارد سه روش را برای ساخت خانه‌های چوبی پیشنهاد کرده است. روش اول برای مناطق با ریسک‌بالای زلزله است که در این روش یک‌طبقه‌سازی مجاز است. روش دوم ساخت دو تا سه طبقه است که در این حالت منطقه مورد نظر برای ساخت‌وساز باید به لحاظ پهنه‌بندی زلزله جزو مناطق متوسط و کم‌ریسک باشد. روش سوم محدودیت ارتفاع را برداشته و در عین حال تاکید می‌کند چنانچه محاسبات مهندسی سازه براساس دفترچه مخصوصی که ACC -مولفان استاندارد IBC- منتشر کرده، انجام شود، در مناطق با ریسک بالای زلزله نیز امکان افزایش ارتفاع خانه‌های چوبی وجود دارد.
مدیر عامل سرعت خانه‌ساز تاکید کرد: زمانی‌که به خانه‌های چوبی پرند ایراد گرفتند ما با IBC مکاتبه کردیم و تمام اسناد و مدارک و محاسبات سازه‌های پرند را برایشان ارسال کردیم و در جواب ما اعلام کردند شیوه ساخت‌وسازهای شما منطبق بر روش سوم است که دارای استاندارد است.
این سازنده صنعتی‌ساز مسکن تصریح کرد: مرکزی به ساخت سه طبقه خانه‌های چوبی پرند ایراد گرفته و می‌گوید این خانه‌ها باید در حد یک طبقه ساخته شود. پاسخ ما این است که آیا اگر قرار باشد بدون اینکه به محاسبات سازه‌ای مهندسی اعتماد شود، به‌صورت مطلق یک‌طبقه‌سازی تجویز شود پس دیگر مهندس ساختمان و صنعتی‌سازی چه معنایی دارد؟
وی در عین حال افزود: هر پروژه ساختمانی ایرادهایی دارد و ما هم نمی‌گوییم خانه‌هایی که ساخته‌ایم بدون ایراد است، اما ایرادهای جزئی قابل رفع است.


علمی تاکید کرد: نسخه‌ای که برای مناطق زلزله‌خیز پیچیده می‌شود نسخه‌ سبک‌سازی است. در بین تمام فناوری‌های نوین صنعتی‌سازی مسکن، سیستم خانه‌های چوبی سبک‌ترین است. از سوی دیگر میزان تخریب در اثر زلزله نیز تابعی از جرم و شتاب است که وقتی جرم ساختمان کمتر باشد طبیعتا اثر تخریبی آن نیز کاهش پیدا می‌کند. خانه‌های چوبی آوار ندارند و وقتی در اثر زلزله یا حوادث دیگر شکسته می‌شوند، ممکن است شکسته شوند و قطعه‌ای فرو نمی‌ریزد.
مدیر عامل شرکت سرعت خانه‌ساز در ادامه گفت: در زلزله ۱۹۷۹ نورتریج آمریکا اداره ایالتی کالیفرنیا بخشنامه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه تمام مناطق عمومی زیر ۵ طبقه باید با سیستم چوبی ساخته شوند. الان در کالیفرنیا ۹۹ درصد ساختمان‌های زیر ۵ طبقه چوبی هستند و این رقم در کل آمریکا ۸۸ درصد است. در دنیا تا به حال آمار تلفات ساکنان خانه‌های چوبی ناشی از زلزله صفر بوده و در همین زلزله نورتریج ۱۶ کشته، در خانه‌های چوبی گزارش شده بود که هیچ‌کدام آنها در اثر تخریب خانه نبوده بلکه در اثر ریختن اساس خانه و قسمت‌های آجری شومینه بوده است.
محسن علمی با اشاره به اینکه 9 میلیارد تومان برای راه‌اندازی خط تولید خانه‌های چوبی سرمایه‌گذاری انجام داده، گفت: این سرمایه‌گذاری به این زودی‌ها جنبه اقتصادی و سوددهی پیدا نمی‌کند و یکی از اهداف اصلی راه‌اندازی این خط، کمک به کاهش تلفات زلزله بوده است.
وی افزود: در حال حاضر ۲۴۶ واحد مسکونی با سیستم چوبی در شهر جدید پرند در حال ساخت است که این حجم ساخت‌وساز اصلا با ظرفیت تعریف شده در کارخانه راه‌اندازی شده، همخوانی ندارد. علمی تصریح کرد: کارخانه‌هایی که ظرفیت ساخت ۲ هزار واحد را دارند، نمی‌توانند با ساخت ۲۰۰، ۳۰۰ واحد توجیه اقتصادی داشته باشند.
این تولیدکننده قطعات پیش‌ساخته ساختمان همچنین با اشاره به نحوه پرداخت وام ساخت مسکن گفت: در صنعتی‌سازی مسکن، هزینه ساخت 30 تا 40 درصد گران‌تر از سنتی‌‌‌سازی تمام می‌شود و نباید مسوولان بخش مسکن، قیمت ساخت صنعتی‌‌سازی و سنتی‌‌سازی را همسان تعیین ‌کنند.
وی افزود: در حال حاضر در مسکن‌مهر ساخت صنعتی و سنتی واحدها را متر مربعی ۳۰۰ هزار تومان تعیین کرده‌اند و این به معنی آن است که قیمت پیکان و بنز عین هم تعیین شود.