کسب‌وکارهای آنلاین از مدتها پیش برای بهرهبرداری از این مناسبت آماده شدند
رونق اینترنتی «جمعه سیاه» به سبک ایرانی
فارغ از آنکه این تخفیفات تا چه اندازه واقعی و منطقی هستند، معمولا تاثیر قابل‌‌‌توجهی بر فروش فروشگاه‌‌‌ها می‌‌‌گذارند، به طوری که آمارهای ارائه‌شده از سوی یک پلتفرم که به صورت مستقیم مشغول سرویس‌‌‌دهی به فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی است، نشان می‌دهد که این کسب‌وکارها هم در سایه جمعه‌سیاه شاهد رونق گرفتن بیشتر فروش بوده‌‌‌اند؛ تا جایی که در مدت سه روز جشنواره تخفیفی که به این مناسبت برگزار شده است، میانگین تعداد سفارش ثبت‌شده در فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی بیش از ۱۱۹درصد رشد کرده و میانگین مبلغ فروش این کسب‌وکارها نیز بیش از ۳۸درصد افزایش یافته است.
جابه‌جایی رکوردهای فروش
جمعه‌سیاه که در واقع اولین جمعه پس از عید شکرگزاری است، امسال نیز به رسم هر سال برگزار شد و در نقاط مختلف دنیا، آمارها خیره‌‌‌کننده‌‌‌ای به جا گذاشت؛ به طوری که طبق یکی از جدیدترین گزارش‌ها، فروش آنلاین بلکفرایدی امسال در آمریکا با ثبت عدد ۹.۸میلیارد دلار رکورد زده و این عدد برای فروش جهانی در این روز، چیزی در حدود ۷۰.۹میلیارد دلار برآورد شده است. آن‌طور که در این گزارش آمده، هزینه‌‌‌کرد آمریکایی‌‌‌ها در این روز، نسبت به جمعه‌سیاه سال پیش ۷.۵درصد رشد داشته و باعث شده است کارشناسان عملکرد فروش این رویداد را در بازارهای غربی، فراتر از حد انتظار برآورد کنند.
شور و شوق جشنواره‌‌‌های تخفیفی این روز در ایران، با تخفیف‌‌‌های بازارهای مطرح جهانی قابل مقایسه نیست، اما بازیگران فروش آنلاین کالا در کشورمان تلاش کردند به سهم خود این رویداد را پرشور برگزار کنند. در همین راستا، دیجی‌‌‌کالا که بزرگ‌ترین خرده‌‌‌فروشی آنلاین کشور به حساب می‌‌‌آید، این رویداد را بزرگ‌ترین حراج سال خود معرفی و از کاربران دعوت کرد تا از یکم تا هفتم آذرماه، برای بهره‌‌‌مندی از تخفیفاتی که گاهی تا سقف ۹۹درصد نیز افزایش داده شده‌‌‌اند، به این فروشگاه مراجعه کنند. هنوز برای قضاوت درباره عملکرد فروشگاه‌‌‌ها در این مناسبت زود است و اظهارنظر جدی‌‌‌تر باید به زمان انتشار آمارهای تحلیلی از سوی این شرکت‌ها موکول شود، اما همین حالا نیز می‌‌‌توان به بهبود نسبی فروش و استقبال مشتریان از این فروشگاه‌‌‌ها پی برد.
آن‌طور که تا اینجا در آمارهای ارائه‌شده از سوی دیجی‌‌‌کالا مشهود است، این بازارگاه اینترنتی تنها در سه روز ابتدایی جشنواره بلکفرایدی خود، به طور میانگین روزانه ۱۲میلیون بازدیدکننده داشته است. به بیان دیگر در هر ساعت ۵۰۰هزار کاربر از این فروشگاه بازدید کرده‌‌‌اند که معادل ۸هزار و ۳۰۰بازدیدکننده در دقیقه است. بیشتر بازدیدها نیز در فاصله زمانی ۱۱صبح تا ۱۱شب اتفاق افتاده است. دیجی‌‌‌کالا اعلام کرده است که استقبال تهرانی‌‌‌ها از این جشنواره، با اختلاف نسبت به کاربران دیگر شهرها چشمگیر‌‌‌تر بوده و گویا کاربران دیجی‌‌‌کالا بیش از هر کالای دیگری به دنبال خرید محصولات دیجیتال بوده‌‌‌اند؛ به‌طوری که پر‌‌‌جست‌‌‌وجوترین عبارت سایت در روزهای بلکفرایدی، گوشی، ساعت هوشمند و ایرپاد بوده است. هندزفری، ساعت، هدفون و اسپیکر نیز رتبه‌‌‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌‌‌اند. انواع تلفن همراه بیشترین ارزش ریالی فروش در این پلتفرم را به خود اختصاص داده‌‌‌اند و نام برندهای اپل، سامسونگ و شیائومی در لیست پرفروش‌ها به چشم می‌‌‌خورد، اما نباید از استقبال کاربران از خرید کالاهای تندمصرف و مواد غذایی به‌خصوص ماکارونی و پوشک در دیجی‌‌‌کالا چشم‌‌‌پوشی کرد.
اسنپ نیز که تصمیم گرفته بود از این مناسبت برای تبلیغ بیشتر یکی از سرویس‌‌‌های نسبتا جدیدتر خود با نام «اسنپ‌‌‌شاپ» استفاده کند، به تاسی از دیگر فروشگاه‌‌‌های اینترنتی، به‌خصوص دیجی‌‌‌کالا، تلاش کرد گروه‌‌‌های مختلف کالایی را با تخفیف‌‌‌های قابل‌‌‌توجه در اختیار کاربران بگذارد. آن‌طور که در تبلیغات این پلتفرم آمده بود، اسنپ با بهبود سیستم لجستیکی خود امکانی فراهم کرد تا کاربران اسنپ بتوانند انواع و اقسام کالاهای مختلف را با قیمت‌های بسیار ارزان و باصرفه، خریداری کرده و در بیش از ۱۸۰شهر و شهرستان در کشور، سفارشهای خود را در زمانی کوتاه با ارسال فوری تحویل بگیرند. در کنار این فروشگاه‌‌‌های شناخته‌شده و پلتفرمی، اینستاگرام هم که چند سالی است به بستری برای فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی کوچک‌تر و حتی خانگی تبدیل شده، شاهد رونق فروش بلکفرایدی بود. آن‌طور که در آمارهای ارائه‌شده از سوی پادرو (استارت‌آپ فعال در ارائه خدمات زیرساختی و لجستیکی به کسب‌وکارهای اینستاگرامی) آمده است، برخی فروشگاه‌‌‌های فعال در این شبکه اجتماعی توانستند در سایه بلکفرایدی، تعداد سفارشهای خود را تا هزار سفارش در روز افزایش دهند و رشد ۲۶۲درصدی در این تعداد را به ثبت برسانند.
با این حال آن‌طور که آمارهای پادرو نشان می‌دهد، گویا متوسط رشد مبلغ فروش فروشندگان اینستاگرامی در بلکفرایدی بیش از ۳۸درصد بوده، اما تعداد سفارشهای ثبت‌شده تنها در یک بازه سه‌روزه، به طور میانگین حدود ۱۱۹درصد افزایش یافته است. پشوتن پورپزشک، مدیرعامل پادرو، در تشریح بازده عملکردی بلکفرایدی برای فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی می‌‌‌گوید: «در مدت این جشنواره تخفیفی شاهد بودیم فروشگاه‌‌‌هایی که در روزهای عادی بین ۱۵ تا ۲۰سفارش داشتند، در زمان بلکفرایدی توانستند تعداد سفارش خود را به بیش از ۳۰۰سفارش در روز برسانند. جالب اینجاست که در این فروشگاه‌‌‌ها، خبری از جوایز گران‌قیمت و حتی ارسال رایگان نیست و صرفا با استفاده از زیرساخت مناسب و تکنیک فروش، موفق شده‌‌‌اند تعداد سفارش‌‌‌ها را به ۱۰ تا۲۰برابر تعداد سفارشهای روزهای عادی‌‌‌شان برسانند.»
آماده‌‌‌باش زیرساختی برای استقبال چشمگیر
مجاب کردن کاربران به خرید با ارائه تخفیف‌‌‌های جذاب بخش مهمی از جشنواره بلکفرایدی بوده است، اما کسب‌وکارها در این مدت از اهمیت آمادگی زیرساختی و لجستیکی برای پاسخ به این تقاضای مقطعی و غیرمعمول غافل نبودند. آن‌طور که مدیران دیجی‌‌‌کالا در مصاحبه‌‌‌های مختلف اظهار کرده‌‌‌اند، این بازارگاه برای پاسخ به درخواست‌‌‌های به ثبت رسیده که قرار بود ظرف یک هفته، چند برابر حالت عادی شود، برنامه خاصی تدارک دیده است؛ به طوری که با تمهیدات تدارک دیده‌شده، ظرفیت پردازش و سرعت ارسال کالا در این بازه، تا دو برابر افزایش یابد، تا جایی که حتی کاربران استان‌‌‌های تهران، البرز و اصفهان می‌‌‌توانند بدون دغدغه از شرایط حراجی، از ظرفیت ارسال سریع کالاها استفاده کرده و در روز ثبت‌سفارش یا روز بعد از ثبت‌سفارش، کالاهای خود را دریافت کنند. طبق اعلام دیجی‌‌‌کالا، این شرکت با استخدام حدود هزار نیروی جدید تلاش کرده است در بخش‌‌‌های مختلف سازمان خود مثل «مرکز تماس»، «لجستیک» و... سرعت خدمت‌‌‌رسانی را تا دوبرابر افزایش دهد.
شرکت پادرو نیز که مسوولیت سرویس‌‌‌دهی به فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی را بر عهده داشته است، برنامه‌‌‌هایی برای بازاریابی و ارائه خدمات الکترونیکی و لجستیکی به این کسب‌وکارهای کوچک ترتیب داد. مدیرعامل پادرو با اشاره به اینکه بلکفرایدی، جشنواره فروش یلدا یا نوروز، همگی فرصت‌‌‌های خوبی برای فروشندگان هستند تا بتوانند با استفاده از تنوع کالا و ارائه تخفیف، مشتریان خود را افزایش و دامنه کسب‌وکارشان را توسعه دهند، می‌‌‌گوید: «این تکنیک در تجارت الکترونیک باعث موفقیت و افزایش فروش بلندمدت در بسیاری از فروشگاه‌‌‌های بزرگ اینترنتی در بیشتر کشورهای جهان و حتی ایران شده است و ما در پادرو معتقدیم این روش برای کسب‌وکارهای فعال در شبکه‌‌‌های اجتماعی هم موفقیت به همراه خواهد داشت.» این فعال استارت‌آپی تاکید می‌کند: «فروشگاه آنلاین و مناسب‌‌‌سازی‌شده، اتصال به صفحه اینستاگرام فروشگاه، تبلیغات هوشمند، مدیریت مشتریان، درگاه امن پرداخت، ارسال سفارش‌‌‌ها با امکان رهگیری و مدیریت کمپین تبلیغاتی از جمله امکاناتی است که در اختیار فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی قرار می‌‌‌دهیم تا بتوانند با تمرکز بر کار خود، فروش بیشتر و حجم سفارش بالاتر را به‌راحتی مدیریت کرده و در بازه زمانی مشخص درآمد بیشتری کسب کنند.»
پادرو که همکاری با کسب‌وکارهای اینستاگرامی را در قالب بخشی از یک کمپین بزرگ‌تر با عنوان «کمپین چله» پیش می‌‌‌برد، وظیفه بازاریابی برای فروش بیشتر این کسب‌وکارهای کوچک را نیز عهده‌‌‌دار شده است. آن‌طور که پادرو از اطلاعات منتشرشده تاکید کرده است: «یکی از اهداف کمپین چله استفاده از پتانسیل‌‌‌های موجود در بازار تجارت اجتماعی برای رشد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و کمک به پایداری آنهاست. به همین دلیل علاوه بر ارائه امکانات ویژه بازاریابی و هدایت خریداران به سمت این فروشگاه‌‌‌ها، سعی کرده با روش‌های مختلف، مثل اعطای جوایز جذاب، علاوه بر جلب رضایت مشتریان علاقه‌مند به خرید از فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی که طرفدار خریدهای آسان و راحت هستند، هیجان کمپین را برای مخاطبان دوچندان کند.»
این آمارها حاکی از آن است که تا امروز بیش از ۲هزار فروشگاه اینستاگرامی به این کمپین پیوسته‌‌‌اند و تنوع کالا در دسته‌‌‌بندی‌‌‌های مختلف را برای کاربران فضای آنلاین فراهم کرده‌‌‌اند. بلکفرایدی و عملکرد پادرو و دیجی‌‌‌کالا که هر یک به نوعی بستری برای یکپارچه‌‌‌سازی کسب‌وکارهای اینترنتی برای فروش در دو بستر شبکه‌‌‌های اجتماعی و وب‌سایت فروشگاهی هستند، شاخص خوبی برای سنجش تاثیرات قابل‌‌‌توجهی هستند که یک مناسبت می‌‌‌تواند بر بهبود رشد شاخص‌‌‌های صنعت تجارت الکترونیک و تجارت اجتماعی کشور داشته باشد.
