در گفت‌وگو با فعالان صنفی مطرح شد
ارزیابی کارنامه دوساله ارتباطات و فناوری
سونیتا سراب پور: دوسال از انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و روی کار آمدن دولت حسن روحانی به شعار «تدبیر و امید» می‌گذرد. دولتی که با شعارهای امیدبخش خود این باور را در بین مردم و بخش‌های فعال کشور ایجاد کرد که دوره فعالیت بدون تدبیر و پایه‌گذاری سیاست‌های غلط گذشته است. صنف‌ها و گروه‌های مختلف فعال در کشور قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم شروع به لیست‌کردن خواسته‌هایشان از رئیس‌جمهوری و دولت آینده کرده‌اند و هر کدام با انتشار یک نقشه راه، از دولت آینده خواستند به این مطالبات جامعه عمل بپوشاند.
سونیتا سراب پور: دوسال از انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و روی کار آمدن دولت حسن روحانی به شعار «تدبیر و امید» می‌گذرد. دولتی که با شعارهای امیدبخش خود این باور را در بین مردم و بخش‌های فعال کشور ایجاد کرد که دوره فعالیت بدون تدبیر و پایه‌گذاری سیاست‌های غلط گذشته است. صنف‌ها و گروه‌های مختلف فعال در کشور قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم شروع به لیست‌کردن خواسته‌هایشان از رئیس‌جمهوری و دولت آینده کرده‌اند و هر کدام با انتشار یک نقشه راه، از دولت آینده خواستند به این مطالبات جامعه عمل بپوشاند. صنف ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از این قاعده مستثنا نبود. اکثر فعالان حوزه «فاوا» بر این باور بوده و هستند که در دولت گذشته حوزه ارتباطات و مخصوصا فناوری اطلاعات به دلیل سیاست‌گذاری‌های اشتباه و عدم توجه به بخش خصوصی با بیشترین رکود همراه بوده است. به همین دلیل نیز این فعالان با برگزاری جلسات و رایزنی‌های مختلف با نمایندگان رئیس‌جمهوری آینده، در تلاش بودند تا عقب‌ماندگی‌های این سال‌های اخیر را جبران کنند.
از بین بردن محدودیت‌های اینترنتی و تلاش برای افزایش سرعت و کیفیت اینترنت، توجه به تولید حوزه فاوا، تعامل با انجمن‌ها و صنف‌های آی‌تی، سپردن کار به اصناف، انجام سیاست‌گذاری و فرهنگ‌سازی، تلاش برای رشد شاخص‌های فاوا، انتخاب یک وزیر متخصص و... از جمله خواسته‌های اصلی این صنف از دولت جدید بود. خواسته‌هایی که حالا و بعد از گذشت دوسال از این انتخابات به باور فعالان صنعت ICT در تعامل وزارت ارتباطات با این صنف خلاصه شده است. اکثر کارشناسان و فعالان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با نگاهی به کارنامه دوساله دولت در بخش ICT، اعلام می‌کنند که اگر چه دولت در بخش زیرساخت‌های ارتباطی و افزایش پهنای باند و همچنین شکستن انحصار خدمات نسل سوم و چهارم تلفن‌همراه موفق بوده اما درحوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات موفقیت کمتری داشته و توجهاتش به این بخش در حد تعامل و وعده باقی مانده است.
موفق در برقراری تعامل با صنف
اولین عاملی که به عقیده بسیاری از کارشناسان حوزه ICT می‌توانست رکود ۸ ساله در این بخش را از بین ببرد، انتخاب یک وزیر متخصص برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. در نهایت نیز حسن روحانی توانست با انتخاب محمود واعظی به‌عنوان وزیر ارتباطات دولت یازدهم تا حدود زیادی رضایت اکثریت فعالان این بخش را کسب کند. محمود واعظی که در کارنامه کاری خود فعالیت در حوزه سیاست خارجه و در مقطعی هم وزارت پست و تلگراف سابق را داشته، بعد از گرفتن رای اعتماد از مجلس این وعده را داد که در اولین گام آرامش از دست رفته را به وزارت تحت رهبری‌اش باز گرداند.
نگاهی گذرا به فعالیت‌های واعظی به عنوان نماینده دولت در وزارت ارتباطات نشان می‌دهد که او در تغییرات مدیریتی و روی کار آوردن مدیران باسابقه حوزه فناوری اطلاعات پیروز بوده اما موفقیت چشمگیری در حل چالش‌های مهم این بخش از جمله از بین بردن کندی سرعت و کیفیت پایین اینترنت و رفع محدودیت‌های دسترسی کاربران به این سرویس نداشته است که البته رفع بخشی از این مشکلات در حوزه وزارت ارتباطات به تنهایی نیست. از سوی دیگر به باور بسیاری از فعالان بخش ICT در دولت یازدهم فضا برای تعامل بین فعالان این بخش با دولت بسیار بازتر شده است.
در همین زمینه احمد نخجوانی، مدیرعامل شرکت شاتل می‌گوید: «به‌طور کلی، صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور طی یک دهه گذشته افت و خیزهای زیادی از سر گذرانده است. آنچه در این دو سال مایه دلگرمی است، حضور دولتی است که نگاه به بیرون مرزها و تحولات جهانی دارد و به وظایف خود واقف است. اگر بخواهم درباره حوزه اینترنت صحبت کنم، پهنای باند اینترنت کشور رشد بسیار چشمگیری یافته و طی یک سال، به اندازه ۱۰ سال پیش از این، افزایش یافته است.» وی در ادامه می‌افزاید: «نگرانی اینجا است که افزایش پهنای باند یادشده، نیاز به بستر توزیع در شهرها دارد که وابسته به شبکه توزیع انحصاری شرکت‌های مخابرات استانی است و این ریشه بسیاری از مشکلات کشور است. چه آنکه ما در دو سال گذشته، چشم امید به اقدامات دولت داشتیم که مشکلات کهنه ما برای تامین امکانات مخابراتی و دستیابی به حقوق اولیه پروانه حل شود اما این موضوعات همچنان پابرجا است و شرکت مخابرات ایران در جایگاه انحصاری، به راه خود ادامه می‌دهد.»
این فعال بخش اینترنتی اقدامات و تصمیمات اخیر دولت برای صدور پروانه‌های FCP و MVNO را نگران‌‌کننده می‌داند و می‌گوید: «تجربه ۱۰ سال گذشته سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نشان داده بود ایران تنها کشوری است که صدها شرکت و سازمان مجوز فعالیت ارائه سرویس اینترنت را دارد و حتی گفته می‌شد که ارائه مجوز انتقال داده (PAP) به بیش از ۱۰ شرکت اشتباه بوده و بخشی از مشکلات تامین امکانات آنان به همین موضوع برمی‌گردد. با این همه، با اقدامات جدید دولت، ده‌ها شرکت و سازمان مجوز فعالیت در هر یک از این حوزه‌ها را خواهند داشت و بی‌تردید، مشکلات گذشته برای تامین امکانات، مدیریت بازار و ارائه سرویس مناسب به مردم، به مراتب بدتر خواهد شد.»
ناصرعلی سعادت، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور نیز با اشاره به بالا رفتن سطح تعاملات مثبت بین دولت یازدهم و بخش خصوصی می‌گوید: «بعد از انتخابات دولت یازدهم و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، این دولت با مجموع کارهایی که در دوسال گذشته انجام داد، نشان داده که به شعارهای خود پایبند است.» وی با اشاره به اینکه دولت گذشته چندان باوری به فعالیت بخش خصوصی ICT نداشت می‌افزاید: «در دولت گذشته سازمان نصر یا نماینده بخش خصوصی به کمیسیون‌ها یا مشاوره‌های تخصصی وزارت ارتباطات راه نمی‌دادند. اصولا به این نکته که باید برای تصمیم‌گیری بخش خصوصی نماینده‌ای هم از این بخش در تصمیم‌گیری‌ها حضور داشته باشد توجه نمی‌شد.
اما از روزی که دولت یازدهم روی کار آمد به سراغ فعالان بخش خصوصی آمد . این دولت از این افراد کمک و مشاوره خواست. یعنی از فضای هیچی وارد فضایی برای کمک به دولت شدیم.» به باور وی، هم‌‌اکنون از وضعیت نامطلوب به سمت وضعیت مطلوب در حال گذر هستیم. اگر طی ۸ سال تصمیمات و فعالیت در این حوزه به بیراه رفته است، قطعا دو تا سه سال طول می‌کشد که به مسیر اصلی بازگردیم.
نبود برنامه عملیاتی
اما در کنار این اظهارنظرها برخی دیگر از فعالان صنعت ICT براین باورند که این تعاملات در صورتی می‌تواند رضایت بخش باشد که خروجی مشخصی داشته باشد. آزاده داننده، مدیرعامل شرکت بهاران، در این خصوص می‌گوید: «در بخش ارتباطات کشور مانند فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای افزایش پهنای باند یا فراهم کردن شرایط برای ارائه خدمات نوین تلفن همراه برنامه‌های مشخصی از دولت دیده شده و به نتیجه هم رسیده است، اما در بخش فناوری اطلاعات به‌عنوان فعال این صنف تاکنون با برنامه مشخصی روبه‌رو نبوده‌ایم.» به باور وی از سال‌های گذشته تاکنون شعارهای زیادی در خصوص مبارزه با فساد مالی و شفاف‌سازی شنیده شده اما برای این شفاف‌سازی تاکنون دستگاه‌های دولتی رو به استفاده گسترده از خدمات فناوری اطلاعات نیاورده‌اند. این فعال صنعت آی‌تی با تاکید بر اینکه فضای تعامل بین بخش خصوصی ICT و دولت عقلانی‌تر شده است اعلام می‌کند اما این تعامل مثبت تا کنون نتیجه عملیاتی را در حوزه فناوری اطلاعات به دنبال نداشته است.
شاهین طبری، رئیس کمیسیون نرم‌افزاری سازمان نصر تهران نیز با اعلام اینکه در دوسال گذشته تعاملات و ارتباطات نزدیکی با مسوولان دولتی برقرار شده اما این ارتباطات نتیجه ملموسی برای فعالان صنف نرم‌افزاری نداشته است، می‌گوید: «پشت این تعاملات و ارتباطات به عقیده من هیچ برنامه و هدف مشخصی وجود ندارد. قول‌هایی مانند وام وجوه اداره شده به شرکت‌های برتر و فعال بخش نرم‌افزار و تولید محتوا داده شده اما در عمل و براساس شنیده‌ها در دو سال گذشته تنها سه یا چهار شرکت از وام یاد شده استفاده کرده‌اند. همچنین به هیچ وجه نحوه انتخاب این شرکت ها و داوری در این خصوص مشخص نیست. در این خصوص نیز از فعالان بخش خصوصی نظرهایی گرفته شده اما این نظرها در برنامه‌های دولت گنجانده نشده است.» او با اعلام برخی برنامه‌های وزارت ارتباطات برای روی آوردن به سمت خدمات ابری می‌افزاید:« دولت در شرایطی می‌گوید باید به سمت خدمات ابری برویم و شرکت‌ها را تشویق به ارائه این خدمات می‌کند که هنوز قانون و فرهنگ‌سازی لازم در این خصوص صورت نگرفته است؛ چرا که شرکت‌ها و سازمان‌های ما هنوز باور و اطمینان به این نوع خدمات را ندارند.»
طبری ارائه وام از سوی دولت به شرکت‌های فعال در بخش نرم‌افزاری را آفت این بخش می‌داند؛ چرا که به باور وی بسیاری به خاطر دریافت همین وام‌ها شرکت‌ها و دفاتر موقتی راه می‌اندازند و به صنعت It کشور لطمه‌های جبران ناپذیری وارد می‌کنند.
این فعال در بخش نرم‌افزار پیشنهاد می‌کند تا دولت به جای استفاده از وام، از طرح‌های تشویقی مانند ارائه تهسیلات به شرکت‌ها و سازمان‌ها برای استفاده از خدمات شرکت‌های نرم‌افزاری ایرانی، فرهنگ سازی و نگارش قانون‌های خاص و... استفاده کند.
بازار بی‌رونق کسب‌و‌کارهای کامپیوتری
فعالان کسبوکار در بازار کامپیوتری نیز براین باورند که در دوسال گذشته و با توجه به سیاست‌های دولت برای بازگشت آرامش به بازارهای کشور، این برنامه‌ها به نتیجه قابل توجهی نرسیده است. بازار کامپیوتر در چند سال گذشته و به دنبال نوسانات نرخ ارز، با رکود و مشکلات بی‌شماری همراه شده است. البته در کنار این نوسانات ارزی، اتخاذ تصمیمات غیر کارشناسانه، تیر خلاص دیگری را به بدنه این بازار شلیک کرده است. علیرضاپورنقشبند، عضو کمیسیون سخت‌افزار سازمان نصر تهران با اعلام اینکه شرایط کسبوکار بازار کامپیوتر در دوسال گذشته نه تنها بهتر که بدتر هم شده است، می‌گوید: «واقع‌بینانه که بینیم مشکلات در بخش ما بسیار زیاد است.
اما در دوسال اخیر با مشکل بیشتری روبه‌رو شدیم که از میان آنها می‌‌توان به افزایش ناگهانی تعرفه اقلام کامپیوتری و افزایش میزان مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد . همچنین به خاطر طرح برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی و رسیدن به توافق یک جو روانی ایجاد شده و مردم دست از خرید کشیده‌اند که این شرایط نقدینگی در بازار را کم و به رکود بیشتر بازار کامپیوتر دامن زده است.» به باور وی بازار کامپیوتر به خاطر این انتظار طولانی رفع تحریم‌ها بزرگ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین دوران رکود را تجربه می‌کند. این فعال کامپیوتری تاکید می‌کند تا زمانی که مشکلات سیاسی کشور حل نشود و مردم به این باور نرسند که با برداشته شدن تحریم‌ها، یک‌شبه قیمت‌ها کاهش پیدا نمی‌کند و وضعیت به سطح آرمانی نمی‌رسد، نمی‌توان منتظر بود شرایط کسبوکار برای فعالان بازارهای ما بهبود پیدا کند.
ارسال نظر