«دنیای‌اقتصاد» ساختار و عملکرد اتاق بازرگانی فیلیپین را بررسی می‌کند
تجارت در سرزمین همیشه باران
اقتصاد فیلیپین در دهه‌های اخیر شاهد یک رشد قابل‌توجه بوده‌است؛ به‌صورتی‌که بعد از سال۲۰۰۰ میلادی، به‌استثنای رکود سال۲۰۰۹ و سال۲۰۲۰ به دلیل شیوع ویروس‌کرونا، رشد تولید ناخالص داخلی این کشور هرگز از ۳درصد کم‌‌‌‌‌تر نبوده‌است. فیلیپین با تمرکز بر صنعت، خدمات مالی، تجارت و گردشگری، اقتصادی چند بعدی و تنوع‌‌‌‌‌پذیری دارد. این تنوع اقتصادی باعث کاهش ریسک وابستگی به یک بخش خاص شده و به رشد پایدار این کشور کمک می‌کند. تولید ناخالص داخلی فیلیپین در سال۲۰۲۲ میلادی و به قیمت‌های جاری، برابر با ۴۰۴میلیارد دلار و تولید ناخالص سرانه در این کشور نزدیک به ۳۵۰۰ دلار در سال بوده‌است.
تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی
بازرگانی در فیلیپین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشاغل این کشور به‌حساب می‌آید و به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد و پتانسیل‌های بالای اقتصادی، تجارت در این کشور همیشه رونق داشته‌است. فیلیپین به‌عنوان یکی از کشورهای کلیدی در جنوب شرق آسیا به بازارهای مهم همسایه مانند مالزی و اندونزی دسترسی دارد. این ویژگی به شرکت‌ها و تاجران، امکان توسعه‌تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی را می‌دهد. موقعیت جغرافیایی فیلیپین به‌عنوان یکی از کشورهای مهم جنوب‌‌‌‌‌شرق آسیا، اهمیت زیادی در سیاست‌های منطقه‌ای دارد و این کشور به‌عنوان یک نقطه ترانزیت برای تجارت بین‌المللی و انتقال کالاها به بازارهای جهانی عمل می‌کند. حجم صادرات و واردات این کشور در سال۲۰۲۱ میلادی به ترتیب ۷۴ و ۱۲۴میلیارد دلار بوده‌است. این حجم تجارت با همکاری بیش از ۲۰۰ کشور جهان و با تبادل بیش از ۴هزار نوع کالا صورت‌گرفته‌است. عمده صادرات این کشور در سال۲۰۲۱ را مدارهای سیلیکونی، قطعات پردازشی، سیم و اتصالات الکتریکی، مس و نیکل تشکیل داده‌است. غالب واردات فیلیپین در سال‌مذکور نیز شامل نفت و مشتقات نفتی، مدار، قطعات پردازشی و الکترونیک و زغال‌سنگ بوده‌است. میانگین وزنی تعرفه گمرکی در این کشور ۱.۷۳درصد است که بیش از ۴۵درصد واردات این کشور نیز معاف از پرداخت این مقدار اندک تعرفه هستند. اتاق بازرگانی فیلیپین، نقش مهمی در توسعه بازرگانی بین‌المللی این کشور ایفا می‌کند. این اتاق، به‌عنوان نماینده بخش خصوصی، به توسعه و ترویج تجارت و سرمایه‌گذاری در فیلیپین می‌پردازد و تلاش می‌کند تا رونق اقتصادی و توسعه صنعت را در کشور تقویت کند.
گستردگی شرکای تجاری
فیلیپین با جمعیت بالا و موقعیت جغرافیایی مناسب، به‌عنوان یکی از بازارهای جذاب بین‌المللی شناخته می‌شود. این کشور همچنین به‌عنوان یک کشور آسیایی در مسیر توسعه صنعتی، با شرکای تجاری متعددی در سطح جهانی همکاری می‌کند. فیلیپین همکاری‌های تجاری فراوانی با کشورهای همسایه‌‌‌‌‌اش در جنوب‌‌‌‌‌شرق آسیا دارد. این شرکای منطقه‌ای شامل مالزی، اندونزی، تایلند، سنگاپور و ویتنام می‌شود. در سال۲۰۲۱ میلادی، سهم کشورهای سنگاپور و تایلند از صادرات فیلیپین به‌ترتیب برابر با ۵.۶۲درصد و ۴.۶۲درصد و سهم این دو کشور از واردات فیلیپین در همان سال‌نیز به ترتیب ۵.۸۳ و ۵.۸۲درصد بوده‌است. همکاری این کشور با کشورهای منطقه به توسعه‌تجارت، سرمایه‌گذاری و تبادل فرصت‌های اقتصادی جنوب شرق آسیا کمک می‌کند. چین، آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی نیز به‌عنوان چهار اقتصاد بزرگ جهان، از اهمیت ویژه‌ای در تجارت فیلیپین برخوردارند. همکاری‌های فیلیپین با این کشورها در زمینه‌‌‌‌‌های مختلف از جمله واردات، صادرات و سرمایه‌گذاری‌های مشترک صورت می‌گیرد. در سال۲۰۲۱، این چهار کشور، بیش از ۴۸درصد صادرات و ۴۶درصد واردات فیلیپین را به خود اختصاص داده‌اند. نقش چین در این میان به‌عنوان مهم‌ترین شریک تجاری فیلیپین قابل‌توجه است. بیش از ۱۵درصد صادرات و بیش از ۲۲درصد واردات فیلیپین مربوط به تجارت با چین است.
گستردگی و تنوع شرکای تجاری فیلیپین نشان‌دهنده توانایی این کشور در جذب سرمایه و ایجاد فرصت‌های تجاری جدید است. اتاق بازرگانی فیلیپین با برقراری ارتباطات با اتاق‌ها و سازمان‌های بازرگانی دیگر در سراسر جهان، روابط بین‌المللی را تقویت می‌کند. این ارتباطات می‌توانند به تبادل اطلاعات، تجربیات و فناوری، همکاری‌های تجاری و ایجاد روابط تجاری مستقیم بین کسب‌وکارهای فیلیپین و شرکت‌ها در سایر کشورها منجر شوند.
تاریخچه تاسیس اتاق
برای تضمین منافع تجار، یک گروه از تاجران اسپانیایی در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۸۸۶، اتاق بازرگانی فیلیپین (Camara de Commercio de Filipinas) را تشکیل دادند. سه شرکت بزرگ اسپانیایی در مانیل، یعنی شرکت عمومی تنباکوی فیلیپین (La Compania General de Tabacos de Filipinas)، کارخانه نوشیدنی سان میگل (La Fabrica de Cerveza de San Miguel) و الیزالده و شرکا (Elizalde y Cia)، اتاق را برای «حل اختلافات کوچک بین تاجران» تاسیس کردند. داده‌های کمی درباره شرکت‌های عضو اتاق بازرگانی فیلیپین در آن زمان، در دسترس است و تنها اطلاعات موجود، آن است که آنها غالبا در زمینه تولید تنباکو، قند، الکل، طناب و سایر پروژه‌ها فعالیت می‌کرده‌‌‌‌‌اند. در اوایل قرن بیستم، از شهرت «لا کامارا» کاسته و یک سازمان جدید با نام اتاق بازرگانی فیلیپین (CCP) توسط تاجران فیلیپینی و چینی در تاریخ ۱۹ژوئیه ۱۹۰۳ تشکیل شد. در سال۱۹۴۸، «هیلاریون هنارس» و ۲۰ صنعتگر و کارآفرین محلی اتاق صنایع کوچک و کارگاه‌های ماشین‌سازی فیلیپین (SIMSOP) را تاسیس کردند. SIMSOP که در آن زمان از ۲۰۰عضو تشکیل شده‌بود، اولین کنوانسیون ملی خود را در تاریخ ۴ مارس ۱۹۵۰ برگزار کرد. موضوع این کنوانسیون «تقویت تولید و حمایت از صنایع اساسی فیلیپین» بود. در این کنوانسیون، توصیه شد که نام این نهاد به اتاق صنعت فیلیپین (PCI) تغییر کند. این سازمان از طریق کمپین‌‌‌‌‌های آموزشی به ترویج محصولات ساخت فیلیپین پرداخت و سعی کرد ذهنیت استعماری قرون گذشته را تغییر دهد و در نهایت مردم فیلیپین را به تولید و کارآفرینی ترغیب کند. از آنجا که هر دو اتاق بازرگانی فیلیپین (CCP) و اتاق صنعت فیلیپین (PCI) به‌عنوان نیروهای قوی در بخش تجارت مطرح شدند و وظایف و پروژه‌های آنها همپوشانی داشت، مقامات برجسته هر دو سازمان به فکر ادغام این دو سازمان افتادند. پس از تایید اتحاد توسط دو گروه، ۱۵عضو اصلی از PCI و CCP برای تدوین قوانین و آیین‌نامه اتاق بازرگانی و صنعت فیلیپین (PCCI) انتخاب شدند. نهایتا در تاریخ اول ژوئیه ۱۹۷۸، اتاق بازرگانی و صنعت فیلیپین (PCCI) به‌طور رسمی تاسیس و درکمیسیون بورس و اوراق‌بهادار فیلیپین ثبت شد.
مدل اوراسیایی
شیوه فعالیت اتاق‌های بازرگانی در کشور فیلیپین، مدل اوراسیایی است. اتاق با مدل اوراسیایی، یک سازمان غیردولتی غیرانتفاعی با عضویت داوطلبانه شرکت‌ها و کارآفرینان است که تحت‌قانون عمومی، برای حفاظت از منافع اعضای آن طراحی شده‌است و به ترویج و توسعه اقتصادی منطقه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، می‌پردازد. اولین نشانه‌های مدل اوراسیایی در آمریکای‌شمالی و کشور کانادا دیده شد. بین این مدل و مدل قاره‌‌‌‌‌ای شباهت‌هایی در برخی ویژگی‌‌‌‌‌ها، از جمله وظایفی که تحت‌قانون عمومی بر عهده دارند، قلمرو فعالیت‌ها و نقش‌‌‌‌‌های واگذارشده توسط دولت، وجود دارد. کارکردهای اتاق‌ها در مدل اوراسیایی، مانند مدل‌های کانتیننتال و آسیایی بر اساس قانون تنظیم می‌شود. قانون کشوری، حوزه ارضی فعالیت آن را منطبق بر تقسیم‌بندی‌‌‌‌‌های استانی و منطقه‌ای کشوری مشخص می‌کند و اتاق باید در یک ناحیه مشخص فعالیت خود را انجام دهد. به‌عبارت دیگر، در صورتی‌که کسب‌وکارها و کارآفرینان قصد تاسیس یک اتاق محلی را داشته باشند، باید از مقامات و اتاق ملی اجازه بگیرند تا محدوده عملکرد آنها مشخص باشد. این قانون، وظایف عمومی از جمله تایید گواهی مبدأ، داوری اختلافات بازرگانی و حل و فصل منازعات در دادگاه‌‌‌‌‌ها را بر عهده اتاق گذاشته که سبب ایجاد درآمد برای آنها نیز می‌شود. قانون اتاق، حق حمایت از منافع اعضای اتاق را برای این نهاد تضمین کرده، اما دولت الزامی برای گرفتن نظرات اتاق در مورد پیش‌‌‌‌‌نویس قوانین و مقررات ندارد. علاوه‌بر این، در مدل اوراسیایی، دولت از نام اتاق حمایت می‌کند و کسی حق استفاده از نام اتاق یا ترکیبی شامل این نام را ندارد.
عضویت و ساختار
در حوزه عضویت، مدل اوراسیایی نزدیک به مدل آنگلوساکسون است؛ زیرا برخلاف مدل آسیایی که در آن عضویت برای برخی از گروه‌های شرکتی الزامی است، عضویت در اتاق‌های اوراسیایی به‌صورت داوطلبانه انجام می‌شود. به‌طور میانگین، حق‌عضویت تنها ۵ تا ۱۰درصد از درآمد اتاق‌های اوراسیایی را تشکیل می‌دهد. اتاق‌ها در این مدل به دلیل عضویت اختیاری، منبع ثابت درآمدی ندارند. این امر موجب استقلال مالی نسبی اتاق و وابستگی درآمد به فعالیت‌هایی که قانون برعهده آن گذاشته، می‌شود. علاوه‌بر اموری که این اتاق‌ها برای دولت‌ها انجام می‌دهند، فعالیت‌ها و برنامه‌های بازرگانی که در آن شرکت می‌کنند یا آنها را برگزار می‌کنند اتاق‌ها را در پوشش کسری‌بودجه خود، توانمند می‌سازد.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های اتاق‌های اوراسیایی، استقلال این اتاق‌ها از مقامات دولتی در انتخاب استراتژی‌ها و همچنین بدنه اجرایی اتاق است. بالاترین سطح در این اتاق‌ها، اجلاس عمومی است که در آن رئیس و هیات‌مدیره انتخاب می‌شوند و نقشه‌راه اتاق در یک دوره زمانی مشخص نیز تصویب می‌شود. برخلاف اتاق‌های کانتیننتال، در اتاق‌های اوراسیایی سلسله‌مراتب سه‌‌‌‌‌گانه (محلی، منطقه‌ای و ملی) میان اتاق‌ها وجود نداشته و اتاق‌های استانی و محلی، حقوقی برابر با اتاق ملی دارند. اتاق‌های اوراسیایی دارای ساختار دو لایه هستند؛ به‌طوری که خود اتاق‌های محلی هستند که تصمیم می‌گیرند زیرمجموعه اتاق‌های منطقه‌ای باشند. از سوی دیگر، هم اتاق‌های محلی و هم منطقه‌ای در هر صورت باید حتما عضو اتاق ملی باشند.
کارکردها و عملکرد
PCCI به‌عنوان صدای تجار فیلیپینی توسط دولت و موسسات بین‌المللی، شناخته می‌شود. این نهاد اقتصادی، به‌عنوان یک عامل فعال در توسعه، با همکاری دولت، اتاق‌های محلی و سایر سازمان‌های تجاری، برای حمایت از شرکت‌های فیلیپینی و افزایش توان رقابتی آنها در بازار جهانی تلاش می‌کند. مسوولیت اصلی اتاق فیلیپین، ارائه مزایایی به شرکت‌های عضو در راستای رشد تجارت و توسعه‌پایدار است. این مساله از طریق ارائه خدمات برای ترویج کارآفرینی، توسعه کسب‌وکارها، گسترش روابط تجاری بین‌المللی و ترویج نوآوری انجام می‌شود. برای عملی‌کردن ماموریت‌‌‌‌‌ها و چشم‌‌‌‌‌انداز خود، PCCI از راهبردهای استراتژیک مختلفی استفاده می‌کند. حمایت از ترویج و رشد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در فیلیپین، اقدامات اصلاحی سیاستی برای بهبود محیط کسب‌وکار و شبکه‌‌‌‌‌سازی ملی و بین‌المللی از طریق ماموریت‌های تجاری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات، از جمله این راهبردها است.
زندگی‌نامه رئیس اتاق
اونینا مانجیو، رئیس فعلی اتاق بازرگانی و صنعت فیلیپین (PCCI) است که در دسامبر ۲۰۲۳ به این سمت انتخاب شده‌است. او سومین زنی است که از ابتدای تاسیس PCCI در سال۱۹۷۸ این سمت را برعهده می‌گیرد. او فارغ‌‌‌‌‌التحصیل موسسه فناوری ماپوآ و دارای دو مدرک کارشناسی در رشته مهندسی مکانیک و شیمی است. وی همچنین مدرک کارشناسی‌ارشد خود را در رشته مدیریت کسب‌وکار از دانشکده آتنئو دریافت کرده و در حال‌حاضر، عضو هیات‌مدیره کنفدراسیون کارفرمایان فیلیپین (ECOP)، عضو هیات‌امنای کنفدراسیون صادرات غذای فیلیپین (Philexport) و مشاور شورای تجارت فیلیپین-کره است.
