محمدعلی مختاری:‌صندوق‌های ثروت ملی یا صندوق‌های ذخیره ثروت (SWF) با هدف مدیریت صحیح منابع در جهت توسعه پایدار در کشور‌های صادر‌کننده منابع طبیعی و در کشورهای مختلف با ساختارهای متفاوتی شکل گرفته‌اند. پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد این صندوق‌ها نقش مهمی در توسعه کشورها داشته‌اند.این صندوق در ایران با عنوان صندوق توسعه ملی و بنا به ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ شکل گرفت. در این ماده آمده است: «صندوق توسعه ملی با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش منابع نفتی به ثروت‌های ماندگار و سرمایه‌های مولد و حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز تشکیل شده است.»

بر اساس این ماده معین شده است که حداقل معادل ۲۰درصد از منابع حاصل از صادرات نفت به این صندوق واریز شود‌ و به تصویب مجلس رسید‌ که سالانه سه‌درصد به این سهم ۲۰ درصدی افزوده شود‌.از سوی دیگر بسیاری از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این صندوق‌ها ممکن است تا حد زیادی از دستیابی به اهداف برنامه‌ریزی شده خود دور بمانند و نحوه مدیریت این صندوق‌ها اهمیت بسیاری در رشد و توسعه کشورها دارد. به‌عنوان نمونه برداشت‌های مکرر بودجه‌ای از حساب ذخیره ارزی در گذشته، بی‌انضباطی‌های مالی را نشان داده که امید است تجربه نه چندان موفق حساب ذخیره ارزی در مورد صندوق توسعه ملی اصلاح شود.از سایر مسائل مهم در باب صندوق‌های ثروت ملی بحث شفافیت مالی این صندوق‌ها است. به‌همین دلیل شاخص شفافیت برای صندوق‌ها از سال ۲۰۰۸ راه افتاد و از آن زمان در سطح جهانی از سوی صندوق‌های ثروت ملی در سراسر جهان به‌عنوان یک شاخص پایه استاندارد در گزارش‌های سالانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پرونده امروز باشگاه اقتصاددانان به مهم‌ترین مقالات خارجی سال‌های اخیر درخصوص کارکرد و مدیریت صندوق‌های ثروت ملی پرداخته‌ایم که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تصمیم‌گیران قرار دهد.