فرصتی برای اصلاح ساختار سرمایه‌گذاری شرکت‌ها
بیمه‌مرکزی آیین‌نامه‌‌‌ای با عنوان سرمایه‌گذاری موسسات بیمه را به‌منظور رعایت نصاب‌‌‌های سرمایه‌گذاری به شرکت‌های بیمه ابلاغ کرده است. این آییننامه با رویکرد مدیریت ریسک و جلوگیری از انباشت سرمایه‌گذاری در یک‌طبقه از دارایی تدوین شده است. یکی از موارد سرمایه‌گذاری که در این آییننامه برای شرکت‌ها الزامی است، خرید اوراق مالی اسلامی از قبیل اوراق مشارکت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مرابحه، اوراق اجاره و سایر اوراق صکوک است. شرکت‌های بیمه مکلف هستند این اوراق را با توجه به نصاب‌‌‌های مقرر در این آییننامه در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود خریداری کنند. با توجه به ماهیت شرکت‌های بیمه که ریسک خسارت را می‌‌‌پذیرند، تصمیم‌گیری در خصوص خرید اوراق با نرخ بازدهی و سررسید مناسب و نیز فروش آن در زمان مناسب و با نرخ بازدهی مناسب می‌‌‌تواند چالش‌‌‌هایی را به همراه داشته باشد.
در سال‌های اخیر و در راستای توسعه بازار سرمایه، صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت اوراق دولتی طراحی شد. موضوع فعالیت اصلی صندوق، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار و موضوع فعالیت فرعی آن مشارکت در تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید اوراق بهادار است. صندوق در اجرای موضوع فعالیت یادشده، این موارد را رعایت می‌کند:
۱. اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق مرابحه و اوراق بهادار رهنی، اسناد خزانه اسلامی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت: این اوراق باید تمامی شرایط زیر را داشته باشند:
- مجوز انتشار آنها از سوی دولت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده باشد؛
- سود حداقلی برای آنها مشخص شده و پرداخت اصل سرمایه‌گذاری و سود آنها تضمین شده یا برای پرداخت اصل و سود سرمایه‌گذاری وثایق کافی وجود داشته باشد یا بدون ضامن و با رتبه اعتباری قابل قبول باشد؛
- پذیرهنویسی آنها نزد یکی از بورس‌‌‌ها صورت گرفته باشد؛
- درصورتی‌‌‌که پذیرهنویسی آن در یکی از بورس‌‌‌ها صورت نگرفته باشد، نماد اوراق مذکور گشایش یافته و معاملات ثانویه آن در یکی از بورس‌‌‌ها در حال انجام باشد.
۲. گواهی‌‌‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها یا موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۳. هر نوع سپرده‌‌‌گذاری نزد بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۴. اوراق بهاداری که صندوق در تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید آنها مشارکت می‌کند، باید حداقل سود تعیینشده یا پیش‌بینی‌شده برای اوراق بهادار و بازپرداخت اصل اوراق بهادار در موعدهای مقرر، توسط ضامن معتبری تضمین شده باشد؛ بازدهی تعیینشده یا پیش‌بینی‌شده برای اوراق بهادار، کمتر از بازدهی پیش‌بینی‌شده یا تضمین‌‌‌شده برای صندوق سرمایه‌گذاری نباشد یا در صورت عدم‌پیش‌بینی یا تضمین بازدهی صندوق سرمایه‌گذاری، بازدهی تعیینشده یا پیش‌بینی‌شده برای اوراق بهادار، از متوسط بازدهی اوراق بهادار که در مالکیت صندوق است، کمتر نباشد. این صندوق از نوع صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت است و اکثر وجوه خود را صرف خرید اوراق بهادار با درآمد ثابت منتشرشده توسط دولت جمهوری اسلامی ایران و اسناد خزانه اسلامی می‌کند.
از طرفی آییننامه سرمایه‌گذاری‌‌‌های شرکت‌های بیمه خرید اوراق مالی اسلامی از قبیل اوراق مشارکت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مرابحه، اوراق اجاره و سایر اوراق صکوک و سپرده‌‌‌گذاری نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز بانک‌مرکزی و نیز خرید سایر ابزارهای پولی و مالی مورد تایید بانک مرکزی یا سازمان بورس و اوراق بهادار از قبیل اوراق گواهی سپرده بانکی و اوراق مشتقه را الزامی کرده است. در این آییننامه خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار نیز مجاز است که در طبقه دیگری از دارایی جهت سرمایه‌گذاری مطرح شده است.
بنابراین با توجه به ماهیت این نوع صندوق به طور خاص که صندوق با درآمد ثابت در اوراق دولتی بوده و ۹۵درصد کل دارایی‌های صندوق اوراق بهادار با درآمد ثابت، اسناد خزانه اسلامی و گواهی سپرده بانکی بوده و این صندوق‌ها، عموما صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) و دارای رکن بازارگردان هستند، به نظر می‌رسد با توجه به مدیریت پرتفوی به صورت بهینه و با حداقل ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در صورتی که خرید این واحدهای سرمایه‌گذاری جهت رعایت نصاب‌‌‌های خرید اوراق مالی اسلامی مورد قبول واقع شود و شرکت‌های بیمه اقدام به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این نوع صندوق به جای خرید مستقیم اوراق مالی اسلامی کنند، علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، در صورت نیاز به نقدینگی، نقدشوندگی این واحدها بیشتر از نقدشوندگی اوراق مالی اسلامی است که به طور مستقیم خریداری می‌شود و ریسک نقدشوندگی دارایی شرکت‌های بیمه نیز کاهش می‌‌‌یابد.
