بغداد به دنبال «جاده ابریشم جدید»
عراق این پروژه ۱۷میلیارد دلاری را سال گذشته برای اتصال یک بندر عمده کالا در سواحل جنوبی خود از طریق راه‌آهن و جاده به مرز با ترکیه آغاز کرد. این پروژه جاده‌ای-ریلی به طول ۱۲۰۰کیلومتر (۷۴۵مایل) با هدف تبدیل عراق به یک قطب ترانزیتی، آسیا و اروپا را با پیوند بین بندر بزرگ فاو در جنوب نفت‌خیز عراق و ترکیه در شمال، به یکدیگر متصل می‌کند. مقامات عراقی و ترکیه در سفر یک‌روزه اردوغان ۲۴یادداشت تفاهم امضا کردند. اردوغان در یک کنفرانس خبری مشترک با السودانی گفت که این توافقات بخشی از یک نقشه راه محکم برای همکاری است و بر اهمیت توافق «جاده توسعه» تاکید کرد. براساس داده‌های رسمی ترکیه، تجارت دوجانبه میان ترکیه و عراق در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۱۹.۹میلیارد دلار بود که کمتر از سال ۲۰۲۲ با ۲۴.۲میلیارد دلار است. در سه‌ماه اول سال ۲۰۲۴، صادرات ترکیه به عراق ۲۴.۵درصد افزایش یافت، در حالی که واردات ۴۶.۲درصد کاهش یافت.
این سفر در حالی انجام شد که تنش‌های منطقه‌ای به دلیل حمله اسرائیل به غزه و تنش بین اسرائیل و ایران افزایش یافته است. عراق متحد کلیدی تجاری ترکیه در منطقه است. با این حال، روابط به دلیل آنچه آنکارا آن را همکاری ناکافی بغداد در مبارزه با گروه «پ‌‌‌ک‌‌‌ک» میداند و همچنین اختلاف بر سر صادرات نفت، تیره شده است. ترکیه اغلب حملاتی را علیه اهدافی در کردستان انجام می‌دهد که بغداد آن را نقض حاکمیت آن میداند. آنکارا می‌گوید باید از خود در برابر «پ‌‌‌ک‌‌‌ک» محافظت کند. «مبارزه با تروریسم» بر مذاکرات اردوغان در عراق سایه انداخته بود. اردوغان تصریح کرد که تصمیم به ایجاد کمیته‌های دائمی مشترک برای همکاری در بسیاری از زمینه‌ها، از مبارزه با تروریسم، اقتصاد، بهداشت و حمل‌ونقل تا آموزش، گرفته شده است. اردوغان پس از دیدار در بغداد، به اربیل، پایتخت اقلیم کردستان رفت.
همچنین رئیس یک انجمن لجستیکی روز سه‌‌‌شنبه (۴اردیبهشت‌ماه) گفت: «پروژه جاده توسعه» روابط تجاری بین ترکیه و عراق را تقویت می‌کند و حجم تجارت با کشورهای همسایه را نیز افزایش می‌دهد. این انجمن تاکید کرد که اجرای این پروژه در نهایت به کاهش احتمالی هزینههای لجستیکی منجر خواهد شد. «بیلگهان انگین»، رئیس انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل و ارائه‌دهنده خدمات لجستیک (UTIKAD) به خبرگزاری آناتولی گفت: «تحولات مهمی در پروژه جاده توسعه در حال وقوع است که خلیج بصره را از طریق ترکیه به اروپا متصل می‌کند.»
سفر رسمی اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به عراق پس از وقفه ۱۳ساله، گام مهمی در جهت «پروژه جاده توسعه» است. «پروژه جاده توسعه» خطوط راه‌آهن و بزرگراهی را در بر می‌گیرد که از بندر بزرگ فاو در بصره از طریق شهرهای دیوانیه، نجف، کربلا، بغداد و موصل تا مرز ترکیه امتداد می‌یابد. هدف از این پروژه، ایجاد دسترسی جاده‌ای از مرز ترکیه به بندر مرسین و از طریق استانبول به اروپاست. انگین تاکید کرد این پروژه که منطقه وسیعی از اروپا تا کشورهای خلیج‌فارس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و منافع متقابل را به همراه دارد، فرصت مهمی برای همگرایی تاریخ، فرهنگ، دستاوردهای مشترک و پس‌زمینه اقتصادی است و آن را «جاده ابریشم جدید» توصیف کرد. وی همچنین تاثیر مستقیم رویدادهای ژئوپلیتیک اخیر بر بخش لجستیک را مورد ارزیابی قرار داد و گفت: «جنگ روسیه و اوکراین پس از همه‌گیری کووید، حملات اسرائیل به غزه، بسته شدن کانال سوئز و تحولات جاری در خاورمیانه، این موضوع را دامن زد و باعث شد در این بخش راه‌حل‌های جدید دنبال شود.» انگین افزود: «با توجه به بحران‌هایی که در سطح جهان رخ می‌دهد، می‌‌‌توان از پروژه راه توسعه به‌‌‌عنوان راه نجات‌بخش لجستیک یاد کرد.»
انگین معتقد است: «پروژه جاده توسعه روابط تجاری بین ترکیه و عراق را تقویت می‌کند و حجم تجارت با کشورهای همسایه را افزایش می‌دهد.» وی خاطرنشان کرد: «با اجرای این طرح، درآمدهای حمل‌ونقل ترانزیتی نیز افزایش پیدا می‌کند، تجارت شرق و غرب به میزان قابل‌توجهی بهبود می‌یابد و زمان ترانزیت نیز کوتاه می‌شود. بنابراین، این پروژه هزینههای لجستیکی را کاهش می‌دهد.» هدف عراق و ترکیه از اجرای این پروژه، کاهش زمان سفر بین آسیا و اروپا و تبدیل شدن به مراکز ترانزیتی است. بندر بزرگ فاو با پیشی گرفتن از بندر جبل‌علی با ۶۷اسکله در دبی که به عنوان بزرگ‌ترین بندر کانتینری خاورمیانه شناخته می‌شود، با ظرفیت ۹۰اسکله، قرار است تا سال ۲۰۲۵ تکمیل شود. این پروژه به عنوان یک گزینه جایگزین در درگیری‌ها یا جنگ‌های احتمالی منطقه‌ای دیده می‌شود، زیرا جاده ابریشم چین مستقیما از عراق نمی‌گذرد. تخمین زده می‌شود محموله‌هایی که در حال حاضر تقریبا ۴۵روز طول می‌کشد از «دماغه امید نیک» و حدود ۳۵روز طول می‌کشد از دریای سرخ برسند، پس از اتمام پروژه، تنها در ۲۵روز به مقصد برسند.
