آموزش
آشنایی با صندوق‌های سرمایهگذاری مشترک
صندوق سرمایهگذاری مشترک، نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایهگذاری خود در سود و زیان صندوق شریک هستند.
صندوق سرمایهگذاری مشترک، نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایهگذاری خود در سود و زیان صندوق شریک هستند.
صندوق فقط می‌تواند در دارایی‌های ریالی داخل کشور سرمایهگذاری کند و سرمایهگذاری خارجی(ارزی) به هر نوع و شکل غیرمجاز است. همچنین صندوق می‌تواند در دارایی‌هایی به شرح زیر سرمایهگذاری کند:
۱ - سهام پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران؛
2 - حق تقدم خرید سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران؛
۳ - اوراق مشارکت، اوراق صکوک و اوراق بهادار رهنی و سایر اوراق بهاداری که تمامی شرایط زیر را داشته باشد:
الف- مجوز انتشار آنها از سوی دولت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سازمان بورس و اوراق بهادارصادر شده باشد؛
ب- سود حداقلی برای آنها تضمین و مشخص شده باشد؛
ج- به تشخیص مدیر، یکی از موسسات معتبر بازخرید آنها را قبل از سررسید تعهد کرده باشد یا امکان تبدیل کردن آنها به نقد در بازار ثانویه مطمئن وجود داشته باشد.
۴ - گواهی‌های سپرده منتشره از سوی بانک‌ها یا موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
5 - هر نوع سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
لازم به ذکر است که این صندوق از نوع صندوق‌های سرمایهگذاری در سهام است و باید حداقل ۸۵درصد از کل دارایی‌های آن را سهام و حق‌تقدم پذیرفته شده در بورس تشکیل دهد.
هدف از تشکیل صندوق، جمع‌آوری سرمایه از سرمایه‌گذاران و تشکیل سبدی از دارایی‌ها و مدیریت این سبد است؛ با توجه به پذیرش ریسک مورد قبول، تلاش می‌شود بیشترین بازدهی ممکن نصیب سرمایه‌گذاران شود. انباشته‌شدن سرمایه در صندوق، مزیت‌های متعددی نسبت به سرمایهگذاری انفرادی سرمایه‌گذاران دارد. در وهله اول هزینه به‌کارگیری نیروهای متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات و گزینش سبد بهینه اوراق بهادار بین همه سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود و سرانه هزینه هر سرمایهگذار کاهش می‌یابد. در مرحله دوم هم صندوق از جانب سرمایه‌گذاران، کلیه حقوق اجرایی مربوط به صندوق از قبیل دریافت سود سهام و کوپن اوراق بهادار را انجام می‌دهد و در نتیجه سرانه هزینه هر سرمایهگذار برای انجام سرمایهگذاری کاهش می‌یابد.
امکان سرمایهگذاری مناسب و متنوع‌تر دارایی‌ها فراهم شده و در نتیجه ریسک سرمایهگذاری کاهش می‌یابد.
ویژگی‌های صندوق سرمایهگذاری
۱ - سرمایه متغیر: سرمایه صندوق برابر جمع خالص ارزش روز واحدهای سرمایهگذاری نزد سرمایه‌گذاران است. از آنجایی که تعداد واحدهای سرمایهگذاری صندوق به دلیل صدور و ابطال واحدهای سرمایهگذاری تغییر می‌کند، سرمایه صندوق سرمایهگذاری متغیر است. تعداد واحدهای صندوق حداقل ۵هزار و حداکثر ۵۰هزار واحد است.
2 - واحد سرمایهگذاری ممتاز و عادی: واحد سرمایهگذاری، کوچکترین جزء سرمایه صندوق است که به دو نوع ممتاز و عادی به شرح زیر تقسیم می‌شود:
واحدهای سرمایهگذاری ممتاز: تعداد این واحدها حداقل یک‌هزار واحد سرمایهگذاری است و قبل از شروع دوره پذیره‌نویسی اولیه در کل از سوی موسس یا موسسان صندوق خریداری می‌شود. این نوع واحدهای سرمایهگذاری غیرقابل ابطال ولی قابل انتقال به غیر هستند. تنها دارندگان واحدهای سرمایهگذاری ممتاز مجاز به شرکت در مجمع هستند و حق رای دارند.
واحدهای سرمایهگذاری عادی: این واحدها در طول دوره پذیره‌نویسی اولیه یا پس از تشکیل صندوق صادر می‌شود. این واحدها قابل‌ابطال ولی غیرقابل‌انتقال هستند. حداکثر واحدهای سرمایهگذاری عادی نزد سرمایه‌گذاران 49هزار واحد است. دارندگان واحدهای سرمایهگذاری عادی مجاز به شرکت درمجمع نیستند و حق رای نیز ندارند.
۳ - عمر محدود: دوره فعالیت صندوق از ابتدای اولین روز کاری بعد از ثبت صندوق نزد «سبا» (سازمان بورس اوراق بهادار) شروع شده و به مدت حداقل یک و حداکثر پنج سال شمسی ادامه می‌یابد که این مدت قابل تمدید است.
4 - ساختار: وظایف عمده مجمع: تعیین و تغییر مدیر، ضامن، متولی و حسابرس، تصویب تغییرات در اساسنامه و امیدنامه، تصمیم‌گیری در مورد انحلال صندوق، استماع گزارش‌های مدیر و حسابرس، تصویب صورت‌های مالی سالانه و هزینه‌های تاسیس و تشکیل مجمع صندوق جزو وظایف کلی مجمع ضد ملت به شمار می‌روند.
وظایف عمده مدیر: انجام مراحل اجرایی صندوق شامل تایید درخواست‌ها، صدور و ابطال واحدهای سرمایهگذاری، تعیین مدیر سرمایهگذاری و کارگزار، نمایندگی صندوق در برابر اشخاص حقیقی و حقوقی، تهیه گزارش‌های مالی، تهیه سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزارها، پاسخگویی به سرمایه‌گذاران و انجام تبلیغات، ثبت و نگهداری حساب سرمایه‌گذاران به شمار می‌رود.
وظایف ضامن: فراهم کردن نقدینگی در صوت کافی نبودن وجه نقد صندوق برای ابطال واحدهای سرمایهگذاری، پرداخت نقدی به صندوق در قبال دریافت تمامی دارایی‌های صندوق پس از دوره اولیه تصفیه.
وظایف عمده متولی: طرح تخلفات سایر ارکان نزد «سبا» و سایر مراجع مربوطه، نظارت بر عملکرد مدیر، ضامن و حسابرس نیز جزو وظایف متولی است.
5 - قیمت‌گذاری واحدهای سرمایهگذاری براساس خالص ارزش دارایی‌ها (NAV): خالص ارزش روز (NAV) هر واحد سرمایهگذاری در پایان هر روز، برابر است با ارزش روز دارایی‌های صندوق در پایان آن روز منهای بدهی‌های صندوق در پایان آن روز تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایهگذاری نزد سرمایه‌گذاران در پایان همان روز. قیمت صدور
و ابطال واحدهای سرمایهگذاری، برابر خالص ارزش روز (NAV) روز کاری بعد از درخواست صدور یا ابطال است.
حداقل و حداکثر میزان مشارکت در صندوق: به غیر از مدیر، موسسان، متولی و حسابرس، هر سرمایهگذار می‌تواند حداقل 10 و حداکثر 2هزار و 500 (5 درصد حداکثر واحدهای سرمایهگذاری صندوق) واحد سرمایهگذاری را مالک شود.
مراحل صدور واحدهای سرمایهگذاری:
1 - مراجعه سرمایهگذار به یکی از شعب صندوق و دریافت فرم درخواست صدور واحد سرمایهگذاری از نماینده مدیر
۲ - تکمیل فرم و واریز وجه به حساب صندوق
3 - ارائه فرم تکمیل شده و اصل فیش واریزی به همراه مدارک هویتی از سوی سرمایهگذار.
۴ - دریافت رسید کامپیوتری از نماینده مدیر.
5 - در صورت تایید درخواست، صدور واحدهای سرمایهگذاری مورد درخواست توسط مدیر براساس NAV روز کاری بعد از ارائه درخواست و تا پایان دو روز کاری بعد از ارائه درخواست و آماده کردن اعلامیه صدور و گواهی سرمایهگذاری مربوطه و واریز مابه‌تفاوت مبلغ صدور واحدها و وجه واریزی سرمایهگذار به حساب بانکی وی.
۶ - ارائه رسید توسط سرمایهگذار به نماینده مدیر.
7 - دریافت اعلامیه صدور و گواهی سرمایهگذاری.
مراحل ابطال واحد سرمایهگذاری:
1 - مراجعه سرمایهگذار به یکی از شعب صندوق و دریافت فرم درخواست ابطال واحد سرمایهگذاری از نماینده مدیر 2- تکمیل فرم 3- ارائه فرم تکمیل شده و اصل گواهی سرمایهگذاری به همراه مدارک هویتی از سوی سرمایهگذار 4- دریافت رسید کامپیوتری از نماینده مدیر 5 - در صورت تایید درخواست، ابطال واحدهای سرمایهگذاری مورد درخواست توسط مدیر براساس NAV روز کاری بعد از ارائه درخواست
۶ - واریز وجوه حاصل از ابطال واحدهای سرمایهگذاری پس از کسر کارمزد ابطال، حداکثر ظرف ۷ روز کاری پس از تاریخ ارائه درخواست ابطال، به حساب بانکی سرمایهگذار و صدور اعلامیه ابطال واحدهای سرمایهگذاری ۷- ارائه رسید توسط سرمایهگذار به نماینده مدیر ۸- دریافت اعلامیه ابطال
الزامات قانونی صندوق‌های سرمایهگذاری:
الف- صدور، تعلیق و لغو مجوز تأسیس صندوق‌های سرمایهگذاری و تصویب اساسنامه آنها از جمله وظایف و اختیارات
هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار است. (بندهای 6 و 7 ماده 7 قانون)
ب- تاسیس صندوق‌های سرمایهگذاری، منوط به ثبت نزد «سبا» است و فعالیت آنها تحت نظارت این سازمان انجام می‌شود. (ماده ۲۸ قانون)
ج - نحوه گزارش دهی و نوع گزارش‌های ویژه حسابرسی صندوق‌های سرمایهگذاری باید به تأیید «سبا» برسد. (ماده 29 قانون)
مراحل اعطای مجوز تاسیس و فعالیت:
1 - تشکیل مجمع موسس
۲ - ارسال مدارک به «سبا»
3 - اعطای مجوز پذیره‌نویسی
۴ - انجام پذیره‌نویسی
5 - صدور مجوز تاسیس و فعالیت
مرجع رسیدگی به تخلفات و اختلافات:
1 - «سبا» مرجع رسیدگی به کلیه تخلفات مدیر، ضامن، متولی، حسابرس و کارگزاران صندوق از مقررات، مفاد اساسنامه و امیدنامه صندوق است.
۲ - هرگونه اختلاف بین مدیر، ضامن، متولی، حسابرس و کارگزاران صندوق با یکدیگر و با سرمایه‌گذاران صندوق در مواردی که مربوط به صندوق می‌شود و هرگونه اختلاف بین صندوق با سایر اشخاص مربوط که ناشی از فعالیت حرف‌های آنها باشد، مشمول ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار بوده و براساس همین ماده رسیدگی می‌شود.
سایر موارد:
۱ - در صورتی که مدیر، حسابرس، متولی یا ضامن در انجام وظایف و مسوولیت‌های خود تقصیر، قصور یا تخلف داشته باشند و از این بابت خسارتی متوجه صندوق گردد، شخص یا اشخاص مقصر یا متخلف مسوول جبران خسارت وارده خواهند بود.
2 - چنانچه به هر دلیلی بین منافع سرمایه‌گذاران با منافع مدیر، حسابرس، متولی یا ضامن تعارض
پیش آید، تادیه حقوق سرمایه‌گذاران بر تأدیه حقوق افراد یادشده مقدم خواهد بود.
* کارشناس اداره امور نهادهای مالی
ارسال نظر