حمله ویرانگر ژاپنی‌ها به پرل‌هاربر

در روزهای ابتدایی دسامبر سال ۱۹۴۱ میلادی نیروهای ژاپنی به پایگاه دریایی ایالات متحده آمریکا در پرل هاربر یورش بردند و به این ترتیب آمریکا به صورت رسمی وارد جنگ جهانی دوم شد. نتیجه این حمله برای نیروی دریایی آمریکا یک فاجعه کامل بود.۳۶۰ هواپیمای ژاپنی توانستند ۵ رزم‌ناو بزرگ آمریکایی را به همراه ۳ کشتی کوچک‌تر غرق کنند. سه رزم‌ناو دیگر به گونه‌ای آسیب دیدند که توان عملیاتی خود را از دست دادند. علاوه بر آن، ۱۸۸ هواپیمای آمریکایی روی زمین نابود شده و ۱۵۵ هواپیمای دیگر دچار آسیب‌های جدی شدند. در پایان آن روز بیش از ۲۴۰۰ کشته و ۱۲۴۰ مجروح نیز بر دست نیروی دریایی آمریکا مانده بود. چرا ژاپن با وجود دشمنان زیادی که داشت به آمریکا نیز اعلان جنگ داد؟ چگونه نیروهای آمریکایی مستقر در پرل هاربر غافلگیر شدند؟ آیا آنها نمی‌توانستند وقوع این حمله را پیش‌بینی کنند؟

مانورهای روزولت برای ایجاد بحران

وضعیت آمریکا در جنگ جهانی دوم اینگونه بود که در ابتدا اعلام بی‌طرفی کامل و سپس شروع به فروش تسلیحات و مواد اولیه و صنعتی به متفقین کرد. در مرحله سوم کمک‌ها به متفقین افزایش یافت اما آمریکا وارد جنگ نشد. در مرحله بعدی این کمک‌ها تا جایی پیش رفت که خطر جنگ به وجود آمد. دولت روزولت به‌‌رغم میل باطنی خود برای ورود به جنگ و گسترش قدرت استعمارگونه آمریکا به دلیل اذعان ژنرال‌های ارتش به عدم آمادگی و بالاخص عدم تمایل افکار عمومی توان انجام ین کار را نداشت.

در آن زمان ژاپن از جانب متفقین و آمریکا تحت تحریم بود. این کشور بدون دسترسی به آهن، نفت، کتان، لاستیک و دیگر مواد حیاتی توان ادامه جنگ در چین را نداشت به همین دلیل وارد مذاکراتی فشرده با آمریکا شد تا بتواند این مواد را تهیه کند. ممانعت روزولت از ارائه پیشنهادی منطقی باعث شد دولت میانه‌روی ژاپن به سرکردگی کونویه شکست خورده و دولتی جدید و جنگ‌طلب به ریاست ژنرال توجو در ژاپن سر کار آید. در سه نوامبر ۱۹۴۱، سفیر آمریکا طی تلگرافی به وزارت خارجه اعلام کرد که تحریم‌های اقتصادی ممکن است ژاپن را وادار به یک «هارا گیری ملی» کرده و این کشور وارد جنگ با آمریکا شود. بخش اعظمی از منابع خبری آمریکا نیز به این کشور اطلاع می‌دادند که ژاپن دست به حمله‌ای علیه آمریکا خواهد زد.

رمزگشایی از پیام‌های سری ژاپنی‌ها

ژاپنی‌های برای دستیابی به مواد اولیه برنامه‌ای برای حمله به قلمرو هند شرقی هلند (اندونزی) کنونی را در سر می‌پروراندند تا به این ترتیب بریتانیا را در آن منطقه زمینگیر کنند و البته برای سیطره بر اقیانوس آرام باید ناوگان آمریکایی مستقر در پرل‌ هاربر را نیز مورد هدف قرار می‌دادند. این حمله قماری خطرناک بود زیرا امکان نداشت آمریکا در صورت آغاز تحرکات ژاپن، ناوگان خود را در آن منطقه بی‌حرکت نگه دارند. اما ژاپنی‌ها نمی‌دانستند که روزولت نیز نقشه‌ای دیگر در سر دارد. ژاپنی‌ها آخرین سعی خود را در جهت پیشبرد مذاکرات انجام می‌دادند. کوروسو به واشنگتن فرستاده شد تا مذاکرات را به همراه دریاسالار نمورا به سرانجام برسانند.

در همان زمان دولت انگلستان توانست برخی مکاتبات تلگرافی دولت ژاپن را ردیابی کند. در تلگراف ۵ نوامبر ۱۹۴۱ تلگرافی از توکیو به واشنگتن (نمورا) ارسال شد مبنی بر اینکه: «توافقنامه بین توکیو و واشنگتن باید تا ۲۵ نوامبر قطعی گردد. در ۶ نوامبر تلگرافی ارسال شد که در آن در مورد سفر کوروسو به نمورا اطلاع داده شده و سفر مذکور به صورت «آخرین امید برای مذاکره» توصیف شده بود. کوروسو پس از انجام مذاکرات طی تلگرافی به توکیو اعلام کرد که «در مورد منطقی بودن اقدام تهاجمی تردید دارد.» سپس در ۲۲ نوامبر نیروهای بریتانیایی تلگرافی دیگر را ردیابی کردند که در آن ضرب‌الاجل تا ۲۹ نوامبر تمدید شده بود. در ادامه تلگراف چنین نوشته شده بود: «این ضرب‌الاجل را مطلقا نمی‌تواند تغییر داد. پس از آن رویدادها به صورت خودکار اتفاق خواهند افتاد.» این رویدادها به غیر از تهاجم نظامی چه چیز دیگری می‌توانند باشند. بنابراین دولت آمریکا یقینا در آن زمان می‌دانست که پایان این مذاکرات به معنای آغاز جنگ خواهد بود. مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده و پیشنهادهای ژاپنی‌ها رد شد.

تنها مشکل باقی‌مانده این بود که ژاپنی‌ها به کجا حمله خواهند کرد؟ آیا هدف آنها سنگاپور خواهد بود یا جزایر انگلیسی و هلندی. این حملات نمی‌توانستند چندان مثمرثمر باشند زیرا تنها زمانی ورود آمریکا به جنگ کاملا توجیه می‌شد که خود آمریکایی‌ها تحت تهاجم قرار گیرند. بنابراین روزولت تصمیم‌ گرفت با اعلام ضرب‌الاجلی ژاپنی‌ها را در بن‌بست جنگ قرار دهد. به این ترتیب، کوردل هال، وزیر وقت امور خارجه، در ۲۶ نوامبر اولتیماتومی را تسلیم ژاپنی‌ها کرد. از ژاپنی‌ها خواسته شده بود که ۱. از چین خارج شوند، ۲. از هند و چین خارج شوند و ۳. از بلوک متحدین خارج شوند. دولت آمریکا به خوبی می‌دانست که ژاپنی‌ها حاضرند دست به «هاراگیری ملی» بزنند اما این تحقیر را قبول نخواهند کرد. ژنرال مارشال، رییس ستاد مشترک و دریاسالار هارولد استارک، فرمانده عملیات‌های دریایی، طی یادداشتی از رییس‌جمهور خواستند که این اولتیماتوم را صادر نکند. گفته می‌شود که رییس‌جمهور پس از صدور اولتیماتوم از وجود چنین درخواستی مطلع گردید! دلیل این درخواست عدم آمادگی نیروهای آمریکایی برای جنگ احتمالی بود و مشخص نیست که چگونه رییس‌جمهور آمریکا که نقش فرماندهی کل قوای مسلح را نیز دارد از این امر مطلع نبوده است.