دنیای اقتصاد: در شرایطی که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا اذعان کرد که تعطیلی سفارت این کشور در تهران و قطع رابطه دیپلماتیک با ایران، «تصمیمی اشتباه» بوده است، بهرام قاسمی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران از ادامه مذاکرات کارشناسی میان تهران-اوتاوا خبر داد و گفت با وجود حصول پیشرفت‌، هنوز برخی موانع سیاسی و حقوقی باقی مانده است. قاسمی حسن‌نیت طرفین را عاملی برای برداشتن گام‌های بیشتر در ادامه مذاکرات عنوان کرد.

در سال ۲۰۱۲ دولت استفان هارپر، نخست‌وزیر محافظه‌کار کانادا روابطش با تهران را قطع و دیپلمات‌های ایرانی را از کانادا اخراج کرد. ترودو که روز جمعه در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، تاکید کرد که اقدام دولت پیشین کانادا در تعطیلی سفارت در تهران، تصمیمی صرفا «ایدئولوژیک و سیاسی» بود. این نخستین‌بار نیست که یک مقام ارشد کانادایی بر تصمیم اشتباه دولت پیشین این کشور در قطع رابطه دیپلماتیک با ایران اذعان می‌کند. به گزارش «ایرنا» پیش‌تر «استفان دیون» وزیر امور خارجه کانادا نیز گفته بود که تعطیلی سفارت این کشور در تهران و قطع رابطه دیپلماتیک با ایران از سوی دولت پیشین کانادا، اشتباه بوده است. روزنامه نشنال‌پست به نقل از دیون نوشت؛ با تعطیل شدن سفارت کانادا در ایران، کشورش قادر نبوده از منافع خود و همپیمانانش، خانواده‌های کانادایی و ایرانیان دارای تابعیت کانادا در ایران محافظت کند. او درمورد بسته شدن سفارت کانادا در ایران گفت: «سفارت کانادا درایران اکنون بیش از سه سال است که بسته شده؛ نتایج این کار چه بوده است؟ آیا درست است که برای حفاظت از منافع کانادا به ایتالیا متکی باشیم؟» دیون افزود: «امروز کانادا باید به ایران بازگردد تا نقش مفیدی درآن منطقه از جهان ایفا کند. تمام طرف‌ها از ما می‌خواهند که به تعامل با ایران بازگردیم و این کار را می‌کنیم.»

دولت پیشین کانادا که موضعی سرسخت در برابر ایران داشت، اواخر تابستان سال ۱۳۹۱ اعلام کرد که روابط دیپلماتیک بین کانادا و ایران به حالت تعلیق درآمده است. بر اساس گزارش رسانه‌های غربی، از آن زمان تاکنون روابط دیپلماتیک ایران و کانادا قطع بوده اما با روی کار آمدن دولت جدید کانادا به نخست‌وزیری ترودو و اعلام توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، کانادا موضع ملایم‌تری در قبال ایران گرفته است. همچنانکه بلافاصله بعد از اجرایی شدن برجام، نخست‌وزیر کانادا اعلام کرد که کشورش برای برقراری دوباره روابط دیپلماتیک با ایران آمادگی دارد. ترودو در آن مقطع، با اشاره به تاثیرات توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ تاکید کرد: «ایران اقداماتی جدی در راستای احترام به مطالبات بین‌المللی انجام داده است و در واکنش به این تحولات مثبت من انتظار دارم که روابط دیپلماتیک میان ایران و کانادا هم احیا شود.»

روابط تهران-اوتاوا در گذر زمان

همزمان بهرام قاسمی، سخنگوی دستگاه وزارت خارجه در گفت‌وگو با فارس، به تشریح مناسبات تهران و اتاوا در گذر زمان پرداخت و با بیان اینکه روابط دو کشور اصولا از بعد از انقلاب شکننده بود، تاکید کرد: «از بعد انقلاب در مقاطع مختلفی بین دو کشور مشکلاتی پیش آمد و روابط دستخوش فراز و نشیب شد.» قاسمی ادامه داد: «در ابتدای انقلاب تعدادی از گروگان‌های آمریکایی که توانسته بودند از سفارت آمریکا فرار کنند، در منزل سفیر وقت کانادا پنهان و تحت پوشش اتباع کانادایی از ایران خارج شدند که این موضوع بر روند روابط اثر گذاشت. در دوران ریاست‌جمهوری آقای هاشمی روابط تا حدی ترمیم شد و روابط همچنان در سطح سفیر برقرار بود و در دوران دولت بعد مشکلات چندانی وجود نداشت و بعد از آن در حدود ۱۰سال سفارت ایران در سطح کاردار موقت اداره شد.» سخنگوی وزارت‌خارجه در عین حال گفت: «البته من نیز تحت شرایط خاص که وضعیت نامطلوبی در آنجا وجود داشت، به اوتاوا رفتم که سفارت را جمع‌وجور کنم، قابل ذکر است قبل از من نیز چند نفر برای اعزام به کانادا معرفی شده بودند که درخواست آگرمان (پذیرش) آنها مورد موافقت دولت کانادا قرار نگرفت.» قاسمی در آن زمان رئیس دفتر نمایندگی ایران در کانادا بوده است.

بازنگری روابط با ایران

دهمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در این گفت‌وگو با اشاره به حوادثی که منجر به قطع روابط تهران و اوتاوا در شهریور۱۳۹۱ شد، گفت: «دولت سابق کانادا در دوران نخست‌وزیری استفان هارپر به‌صورت یکجانبه و یکطرفه و تحت‌تاثیر رژیم صهیونیستی روابط با ایران را قطع کرد و از آن مقطع رابطه‌ای با اوتاوا نداشتیم و نهایتا ارتباطمان قطع و خدمات کنسولی برای ایرانی‌ها متوقف شد؛ پس از آن دفتری در تهران برای ارائه خدمات کنسولی به ایرانیان مقیم کانادا ایجاد شد و از دفتر حفاظت منافع ایران در واشنگتن نیز خواستیم که برای ارائه خدمات کنسولی کمک‌های لازم را انجام دهد که البته به دلیل حجم کار این دفتر، خیلی کار ساده‌ای نبود.» قاسمی با اشاره به انتخابات اخیر در کانادا و روی کار آمدن حزب لیبرال، به ارتباطات نسبتا خوب جمعیت فرهیخته ایرانی در کانادا با این حزب پرداخت و افزود: «مواضع حزب لیبرال معتدل‌تر و منطقی‌تر است و ارتباطات گسترده‌ای نیز با جوامع اسلامی و گروه‌های ایرانی در کانادا داشته است. این حزب در شعارهای انتخاباتی بحث بازنگری در روابط با ایران و برقراری رابطه را مطرح و بعد از پیروزی نیز آن شعار را تکرار کرد و در این مسیر جلو آمد.»

موانع سیاسی و حقوقی

سخنگوی وزارت خارجه در ادامه به مذاکرات کارشناسی ایران و کانادا در سطح سفرا که از حدود ۶ ماه گذشته در کشوری ثالث آغاز شد نیز اشاره کرد و گفت: «مدتی این مذاکرات برقرار بود، ولی به دلایلی بعدا این مذاکرات کند و متوقف شد تا اینکه مجددا بعد از چند ماه وقفه، قرار شد در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک مذاکرات کارشناسی مجددا آغاز شود که این مذاکرات آغاز شد و علاوه بر آن دو وزیر امور خارجه نیز در حاشیه نشست مجمع با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند.» قاسمی اضافه کرد که پس از دیدار وزرا، مذاکرات کارشناسی ادامه یافت و پیشرفت‌هایی نیز حاصل شد، ولی بازهم برخی موانع سیاسی و حقوقی باقی‌مانده است. او یادآور شد: «البته حسن‌نیت از سوی طرفین نسبت به ادامه مذاکرات وجود دارد تا دو طرف بتوانند گام‌های بیشتری را بردارند.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین گفت که قرار است مذاکرات ادامه یابد. قاسمی درباره آزادی هما هودفر آن هم بعد از دیداری که وزرای خارجه ایران و کانادا در حاشیه هفتاد و یکمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک داشتند و در پاسخ به این سؤال که آیا مبادله‌ای در این زمینه صورت گرفته یا خیر، تاکید کرد: «آزادی هودفر در راستای اقدامات انسان‌دوستانه و با قید وثیقه صورت گرفت و این اقدام ربطی به مذاکره آقای ظریف و همتای کانادایی نداشت.»