توافق تهران و ریاض نزدیک است؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: «این اخبار پس از مذاکرات بین مسوولان ایرانی و سعودی در پایتخت عراق در طول ماه‌های گذشته منتشر شد، مذاکراتی که آخرین آنها در ۲۴ سپتامبر گذشته برگزار شد.»

در حالی که سازمان ملل متحد حمایت خود را از پیشرفت گفت‌وگو‌ها بین دو دشمن منطقه‌ای اعلام کرده، سران ایران و عربستان نیز اظهارات مثبتی نسبت به یکدیگر داشتند و وزیر خارجه ایران از پیشرفت مثبت در مذاکرات و مرحله تازه‌ای از روابط با عربستان خبر داد.

  توافق نزدیک

در راستای یک تحول تازه، خبرگزاری فرانس پرس در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۱ گزارش داد که دور آخر مذاکرات بین ایران و عربستان شبیه به یک توافق برای آتش بس و کاهش تنش‌ها بوده و دو طرف به نزدیکی رسیدن به توافق کامل درباره پرونده‌های مورد اختلاف اشاره کرده‌اند.

این خبرگزاری از یک منبع خارجی در ریاض نقل کرد که گفت‌وگو‌هایی که در بغداد بین مسوولان ایران و عربستان انجام شد، منجر به توافق طرفین برای بازگشایی کنسولگری‌ها شده و در دوره‌های بعدی گفت‌وگو، نکات بیشتری به این توافق اضافه می‌شود.

به گفته این منبع، دو کشور در حال تلاش برای دستیابی به توافق نهایی هستند و دور جدید مذاکرات در روز‌های آینده برگزار می‌شود و به زودی در هفته‌های آتی شاهد اعلام عادی‌سازی در روابط بین ریاض و تهران خواهیم بود.

ظاهرا عربستان تمایل زیادی به پایان دادن به درگیری‌ها در یمن دارد، چرا که این جنگ هزینه‌های میلیارد دلاری برای سعودی‌ها به همراه داشته، در این میان، تهران هم تلاش می‌کند به فرصت‌های همکاری اقتصادی با عربستان دست یابد، تا بتواند اقتصاد خود را که از تحریم‌ها متاثر شده است بهبود بخشد.

خبرگزاری فرانسوی از علی الشهابی مشاور حکومت سعودی نقل کرد که شرایط فعلی مثبت است، اما ریاض به اقدامات عملی نیاز دارد.به گفته الشهابی، عربستان به ویژه در رابطه با جنگ یمن و حمایت ایران از حوثی‌ها، از تهران اقدام واقعی می‌خواهد نه تنها سخنان لطیف.

وزیر خارجه ایران، امیر عبداللهیان نیز در تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۲۱ در نشست بیروت گفت: «مذاکرات بین دو کشور در مسیر درست در حرکت است.» وی با تاکید بر اهمیت ادامه گفت‌وگو بین دو کشور مهم در منطقه، تصریح کرد که مذاکره بین ریاض و تهران می‌تواند امنیت خاورمیانه را تقویت کند.

وزیر خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، در ۳ اکتبر ۲۰۲۱ اعلام کرد کشورش در ۲۱ سپتامبر گذشته دور چهارم گفت‌وگو‌ها با ایران را برگزار کرد، اما بار دیگر تاکید کرد که امور مورد اختلاف همچنان وجود دارد.

در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در ریاض با نماینده عالی سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا، بن فرحان گفت: «این دوره از مذاکرات، نخستین دوره پس از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی است.»

صحبت‌ها درباره توافق نزدیک در حالی است که براساس پیش بینی‌های بسیاری از تحلیلگران هنوز برای صحبت از توافق ایران و عربستان زود است.در همین رابطه ایاد الدلیمی، نویسنده و روزنامه‌نگار عراقی معتقد است که هنوز برای صحبت از توافق بین دو طرف زود است، اما تاکید می‌کند که دیدار اخیر بین دو مسوول دو کشور بسیار مهم بوده است.وی در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین گفت: این دیدار واقعا مهم است و چه بسا نقطه اساسی در مسیر مذاکرات بین تهران و ریاض باشد.با این حال، الدلیمی می‌افزاید: این دیدار‌ها تاکنون که نتیجه‌ای نداشته، اما احتمالا در آینده ثمره آن را می‌بینیم.الدلیمی معتقد است که دلیل دست نیافتن به توافق تا امروز، تمایل نداشتن دو طرف برای دستیابی به توافق سریع است، چرا که هر دو کشور ایران و عربستان به دنبال استفاده از گفت‌وگو‌ها و نتایج آن هستند.به عقیده الدلیمی، ادامه دیدار‌ها بین سران ایران و عربستان نشان می‌دهد ما در برابر یک واقعیت منطقه‌ای جدید قرار داریم که مبتنی بر آتش بس و سرد شدن شعله اختلافات است.

در نخستین ورود به خط مذاکرات، دبیرکل سازمان ملل در تاریخ ۷ اکتبر از این گفت‌وگو‌ها استقبال و آمادگی خود را برای حمایت از آن در صورت نیاز اعلام کرد.به گفته سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، مذاکرات بین ایران و عربستان اهمیت فراوانی دارد، به این دلیل که نقش آن در امنیت منطقه از حساسیت زیادی برخوردار است.روابط بین ایران و عربستان در آغاز سال ۲۰۱۶ به دنبال[اعدام شیخ نمررهبر شیعیان عربستان و] حمله به سفارت عربستان در تهران قطع شد، اما گفت‌وگو‌های جاری بین دو طرف حاکی از تحول واضحی در بهبود روابط بین این قدرت‌های منطقه‌ای است.پس از چند سال اختلاف سیاسی بین ایران و عربستان، دو کشور چهار دور مذاکره در بغداد انجام دادند، که آخرین این گفت‌وگو‌ها منجر به یک تحول دیپلماتیک بین دو دولتی شد که سال‌هاست با یکدیگر دچار چالش هستند.این در شرایطی است که عربستان سخت به دنبال راه‌حلی برای جنگ یمن است.عربستان می‌گوید با روی کار آمدن رئیس‌جمهور اصولگرا در ایران، تحرکات این کشور را زیرنظر دارد و می‌داند که رئیسی تصریح کرده دست خود را به سمت همسایگان دراز می‌کند، اما همزمان به این نکته اشاره می‌کنند که رئیس‌جمهور ایران قدرت کشور خود را ضامن استقرار منطقه دانسته است.به‌طور کلی شرایطی که در سال‌های گذشته در منطقه ایجاد شده و به ویژه روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا، احتمالا دو طرف را به سمت دستیابی به راه‌حلی سوق می‌دهد که تامین‌کننده منافع آنها باشد، ولو اینکه این راه‌حل، آتش بسی باشد که هر دو طرف مجبور به عمل به آن باشند و تلاش کنند به این شکل نگرانی‌های طرف مقابل را برطرف کنند.