تداوم همکاری در فضای بحران‌زده منطقه

دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در این خصوص به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «‌سیاست منطقه‌‌‌ای ایران در سال‌‌‌های گذشته مبتنی بر تنش‌‌‌زدایی، گسترش همکاری‌‌‌ها و اعتمادسازی بوده است. کشوری مانند ایران که با چالش‌‌‌های اقتصادی در ساخت داخلی و منازعات پرشدت بین‌‌‌المللی روبه‌رو است، چاره‌‌‌ای جز اعاده سطح همکاری‌‌‌های منطقه‌‌‌ای خود ندارد. به همین دلیل است که سیاست دوستی منطقه‌‌‌ای، محور اصلی تفکر سیاست خارجی ایران در دوران جدید شده است.» متقی ادامه داد: «‌به همان گونه‌‌‌ای که حسن روحانی سیاست خارجی خود را در قالب اعاده همکاری‌‌‌های بین‌‌‌المللی قرار داده بود، موج جدید، ماهیت منطقه‌‌‌ای دارد.

سیاست منطقه‌‌‌ای ایران از انعطاف‌‌‌پذیری برخوردار بود و بر این اساس بازسازی روابط با عربستان بر اساس میانجیگری چین را مورد پذیرش قرار داده است.»وی با اشاره به اینکه اگرچه به دلیل تحریم‌‌‌های اقتصادی، اعاده روابط ایران و عربستان مازاد اقتصادی چندانی برای جمهوری اسلامی و در فضای امنیت‌‌‌سازی منطقه‌‌‌ای ندارد، تاکید کرد: «‌اما ضرورت‌‌‌های راهبردی و ژئوپلیتیک ایجاب می‌‌‌کرد که گام‌‌‌های جدید، موثر و مرحله‌‌‌ای برای اعاده روابط منطقه‌‌‌ای شکل بگیرد.»این استاد دانشگاه تهران تشریح کرد که سفر ابراهیم رئیسی به ریاض از این جهت اهمیت دارد که شکل جدیدی از فضای ارتباطی با کشورهای منطقه‌‌‌ای در ارتباط با موضوع و دغدغه‌‌‌ای مشترک را منعکس می‌‌‌سازد. کشورهای کنفرانس اسلامی به این موضوع واقف شده‌‌‌اند که همکاری‌‌‌های آنها در محیط منطقه‌‌‌ای نتایج و مطلوبیت‌‌‌های بیشتری برای صلح‌‌‌سازی، امنیت و ثبات منطقه‌‌‌ای ایجاد خواهد کرد.

متقی ادامه داد: «‌حضور ایران در کنار عربستان، قطر و مصر بیانگر این واقعیت است که می‌‌‌توان ائتلاف جدیدی را در فضای منطقه‌‌‌ای بر اساس قالب‌‌‌های آرمانی مشترک جست‌وجو کرد. ایران و عربستان توانستند شکل جدیدی از همکاری‌‌‌های منطقه‌‌‌ای را در فضای بحران اعاده و بازسازی کنند. عموما کشورها در وضعیت بحرانی از آمادگی و نقش‌‌‌یابی بیشتری برای ترسیم اهداف مشترک در آینده برخوردار می‌‌‌شوند.»این استاد دانشگاه تهران درباره نگاه آمریکا به این دیدارها و تعاملات بین تهران با ریاض و قاهره گفت: «‌طبعا در چنین شرایطی ایالات متحده که در زمره بازیگران مشارکت‌‌‌کننده در نسل‌‌‌کشی غزه محسوب می‌‌‌شود، از حضور و نقش‌‌‌یابی ایران در سازمان‌‌‌ها و نهادهای منطقه‌‌‌ای استقبال می‌‌‌کند.

انگاره آمریکا آن است که به هر میزان کشورها در وضعیت ائتلاف و همکاری منطقه‌‌‌ای قرار بگیرند، انتظارات و راهبرد آنها ماهیت مسالمت‌‌‌آمیزتری پیدا کرده و در فضای چندجانبه‌گرایی به حوزه تعادلی نائل می‌‌‌شود.» وی ادامه داد: «‌بحران غزه ایران را در فضای کشورهای کنفرانس اسلامی مطرح کرد. آمریکا نیز به این موضوع واقف است که ائتلاف جهان اسلامی کار دشواری است اما آنها دارای اهداف مشترکی هستند.» متقی در نهایت گفت: «‌حضور ایران در اجلاسیه ریاض در نگرش آمریکایی یکی از سازوکارهای دربرگیری و ایفای نقش سازنده از سوی ایران خواهد بود. در چنین شرایطی ضریب ثبات، امنیت و تعادل منطقه‌‌‌ای ارتقا پیدا کرده و سطح جدیدی از همکاری‌‌‌های پیرامونی در ارتباط با موضوعات امنیت منطقه‌‌‌ای شکل می‌‌‌گیرد.»