در گفت‌و‌گوی وزیر پیشنهادی علوم و تحقیقات با «دنیای اقتصاد» مطرح شد
تحقق انتظارات جامعه دانشگاهی برمبنای سیاست اعتدال و پرهیز از افراط‌گرایی
جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای تصدی وزرات علوم و تحقیقات است. در برنامه‌های دکتر جعفر میلی‌منفرد که به مجلس تقدیم شده به بخش‌های متعددی در حوزه‌های علم و فناوری، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان، سند چشم‌انداز و غیره پرداخته شده است. میلی منفرد در برنامه خود تاکید کرده: «باور دارم که دانشگاهیان با آرمانی مشترک، همواره منافع ملی را از منافع دانشگاه و منافع دانشگاه را از منافع خود برتر می‌دانند. هر کنش مدیریتی خرد یا کلان در وزارت علوم و دانشگاه‌ها باید با سیاست‌های رسمی نظام، قوانین و مقررات و اعتدالگرایی هماهنگ باشد و نباید شأن، جایگاه و استقلال علمی دانشگاه و دانشگاهیان را به هیچ بهایی مخدوش سازد.
جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای تصدی وزرات علوم و تحقیقات است. در برنامه‌های دکتر جعفر میلی‌منفرد که به مجلس تقدیم شده به بخش‌های متعددی در حوزه‌های علم و فناوری، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان، سند چشم‌انداز و غیره پرداخته شده است. میلی منفرد در برنامه خود تاکید کرده: «باور دارم که دانشگاهیان با آرمانی مشترک، همواره منافع ملی را از منافع دانشگاه و منافع دانشگاه را از منافع خود برتر می‌دانند. هر کنش مدیریتی خرد یا کلان در وزارت علوم و دانشگاه‌ها باید با سیاست‌های رسمی نظام، قوانین و مقررات و اعتدالگرایی هماهنگ باشد و نباید شأن، جایگاه و استقلال علمی دانشگاه و دانشگاهیان را به هیچ بهایی مخدوش سازد.» در گفت‌و‌گوی کوتاهی با میلی منفرد به برخی ابهامات پیرامون برنامه‌های او از دید دانشجویان و اساتید پرداختیم. در هشت سال گذشته وضعیت هیات علمی دانشگاه‌ها به دلیل بازنشسته کردن‌های اجباری یا سنجش‌های غیر‌علمی به شدت آسیب دیده است، برنامه شما برای جذب و ارتقای هیات‌های علمی چیست؟
استاد، پایه علمی اصلی و موثر در دانشگاه است. با تقویت و جذب چهره‌های برجسته علمی است که دانشگاه می‌تواند به سطح قابل‌قبولی از کیفیت علمی برسد. در این میان برخی از تناقض‌ها و روش‌ها با واقعیتی به نام «ارتقای کیفیت آموزش» و توسعه علمی سازگار نیست. نمی‌توان ادعای کیفیت داشت؛ اما استادان مبرز دانشگاه را به راحتی و یک شبه بازنشسته کرد؛ در عین حال دوره‌های دکترا را گسترش داد. چنین برخوردی در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود. به باور من، تکریم دانشگاهیان به ویژه استادان و اعضای هیات علمی و داشتن نگاه متناسب با شأن آموزش‌عالی و علم، نقش موثری بر احیای علم، آگاهی و اخلاق در جامعه دارد.
به علت تعدد مراکز تصمیم‌گیری در حوزه علم و فناوری مثل معاونت علمی ریاست‌جمهوری، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و...برنامه شما برای انسجام در سیاست‌های علمی و فرهنگی در آموزش‌عالی بدون ایجاد تنش‌هایی که برخی معتقدند در دوران اصلاحات بوده، چیست؟
تاکنون هیچ‌گونه نقد مستقل و جامعی پیرامون عملکرد بخش‌های مختلف در دوران اصلاحات انجام نشده است؛ بنابراین سخن از تنش یا عدم‌انسجام میان سیاست‌های علمی و فرهنگی آموزش‌عالی نیازمند مقدماتی است که امیدواریم جزو اولین اقدامات بنده در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد. همچنین باید یادآور شوم که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران طراوت و پویایی لازمه محیط‌های علمی- پژوهشی و ضرورت فضاهایی است که بر محور جوانان شکل گرفته است؛ بنابراین صرف‌نظر از قضاوت قطعی پیرامون آن دوره، بر این باورم هدف محوری و وظیفه اصلی نظام آموزش‌عالی تداوم رشد علمی کشور و پیشرفت هر چه شتابان‌تر در مسیر توسعه ایران اسلامی است. لازمه دستیابی به چنین افقی، فراهم‌سازی زمینه‌های توسعه فرهنگی، اجتماعی و صنفی اساتید و دانشجویان است. بی‌تردید نقش دانشگاهیان علاوه بر شکل دهی و نقش آفرینی در توسعه کشور، افزایش نشاط علمی، تولید فضای امید اجتماعی و کمک به سیاست‌گذاران در زمینه‌های مختلف است. این مهم تنها در سایه فهم مشترک از منافع ملی، پذیرش اصل اعتدال در کلیه امور و گسترش فضای گفت‌وگو و تفاهم ممکن می‌گردد.
با توجه به اینکه فضای دانشگاه‌های ما چندان نوسازی نشده برنامه شما برای نوسازی فضای دانشگاه‌ها چیست؟
اگر منظور از نوسازی را روزآمد‌سازی فضای علمی کشور بدانیم، باید بگویم نهاد علم در کشور، با نیازهای فزاینده نظام سیاسی، گروه‌های اجتماعی و حتی جامعه علمی روبه‌رو است، چنین وضعیتی زاییده شرایط جهان پیرامون ما و تحولات گوناگون کشورمان است، بدیهی است لازمه پاسخگویی به این نیازها و روزآمد‌سازی و نوسازی دانشگاه‌ها، بازطراحی فضای نهادی و سیاست‌های مربوط به آموزش‌عالی است تا دانشگاه قادر به ایفای وظایف اصلی و نقش گسترده خود باشد. در این طراحی دانشگاه‌ها نیازمند تقویت زیرساخت‌های خود از جمله دسترسی به منابع روز، زمینه‌سازی برای سهولت ارتباط میان دانشگاهیان در داخل با یکدیگر و با سایر دانشگاه‌ها در خارج، تشکیل همایش‌های علمی جهت تبادل دانش، گسترش همکاری‌های علمی با کشورهای منطقه به ویژه کشورهایی که از نظر فرهنگی به ما نزدیک‌ترند ونیز فراهم کردن فضای آزاد برای تفکر علمی است.
با توجه به مهاجرت نخبگان که درسال‌های گذشته رخ داده برای بازگرداندن و استفاده از پتانسیل آنها برای ارتقای نظام آموزشی چه برنامه‌ای دارید؟
در درجه نخست باید این موضوع مهم از سوی مجموعه دولت و حاکمیت به رسمیت شناخته شود. طبیعی است با به رسمیت شناخته شدن بازگشت نخبگان، بسیاری از برنامه‌ها مثل تسهیل ورود به مراکز علمی و پژوهشی نیز عملی خواهد شد. از دیگر سو، به نظرم یکی از مهم‌ترین شروط جذب نخبگان خارج و زمینه‌سازی بازگشت آنان، جذب نخبگان داخل است. فعالیت موثر و معنادار نخبگان داخل، ارج‌گذاری به خدمات این گروه، اثرگذاری کارشناسان، فرهیختگان و استادان داخل در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها از جمله مهم‌ترین اقدامات برای تغییر فضای عمومی کشور در زمینه مهاجرت نخبگان است. به عبارت روشن‌تر مسیر بازگشت نخبگان به کشور تنها از طریق تکریم نخبگان و اندیشمندان گرانقدری ممکن است که با عشق به ایران تمامی دشواری‌ها را تحمل می‌کنند و به پیشرفت ایران کمک می‌کنند.
طی این هشت سال فعالیت‌های دانشجویی به محاق رفته است؛ نگاه شما به فعالیت‌های دانشجویی چیست؟
ایجاد فضای بانشاط علمی و دانشجویی مورد انتظار رهبر فرزانه انقلاب و همه اقشار دانشگاهی است. وجود صدها هزار جوان پرشور، پر انگیزه و جویای دانش و علاقه مند به پیشرفت ایران اسلامی، بزرگ‌ترین سرمایه نظام اسلامی برای توسعه همه جانبه است.مدیریت آموزش‌عالی باید زمینه و زیرساخت لازم برای بهره‌گیری اصولی از این ظرفیت را در دستور کار خود قرار دهد.ما باید سازو کارهای قانونی موجود را متناسب با شرایط کشور، انتظارات جامعه دانشگاهی و ازهمه مهم‌تر بر مبنای سیاست اعتدال و پرهیز از هر گونه افراط‌گرایی فعال کنیم.محیط دانشگاه همانقدر که از سیاست زدگی در رنج است از رویکرد افراطی نیز آزرده است. دانشجو و استاد برای حرکت پرشتاب به سمت توسعه علمی کشور نیاز مند فضایی قانونمند و امن در عرصه‌های گوناگون هستند.
آیا دانشجویان باید از طریق مقامات قضایی محاکمه شوند یا همان کمیته‌های انظباطی کافی است؟
به نظرم اینکه دانشجو در محاکم قضایی محاکمه شود یا در هیات تخلفات دانشگاه، بر این باور استوار است که دانشجو مجرم یا متخلف است و حال باید محل رسیدگی به این موضوع را مشخص کنیم. بنده معتقدم اگر ما محیط پرنشاط علمی را در دانشگاه‌ها فراهم سازیم و دانشگاه به عنوان نهاد مولد دانش شأن و جایگاه واقعی خود را پیدا کند، هرگز با چنین مساله‌ای روبه‌رو نخواهیم شد. در هر حال متاسفانه در سال‌های اخیر رویکردهای افراطی و تفریطی در دانشگاه‌ها، این نقش را کمرنگ ساخته که باز گرداندن جریان کلی دانشگاه‌ها به مدار اصلی خود نیازمند تلاش همگانی و جدی همه دستگاه‌ها است. سلیقه مدیریتی من در طول سال‌های طولانی حضور در مسوولیت‌های مختلف دانشگاهی بیانگر اولویت سازوکارهای داخلی در مسائل دانشگاهی است و تجربه ثابت کرده است که نگاه پدرانه به مسائل و مشکلات دانشجویان همواره نتیجه بهتری به همراه داشته است. در عین حال، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی سازوکارهایی را هم برای استاد و هم برای دانشجو، در قالب کمیته‌های انضباطی و انتظامی برای حل مسائل در درون دانشگاه‌ها پیش بینی کرده است.
ارسال نظر