بحران مالی کنونی یعنی شکست سیاست‌های اقتصادی گذشته

مونا مشهدی رجبی

دومینیک استراوس کان مدیر کل صندوق بین‌المللی پول از مدیران مالی کشورهای مختلف جهان خواست تا با همکاری نزدیک‌‌‌تر زمینه را برای افزایش اعتماد مردم به نظام مالی دنیا فراهم کنند. وی در سخنرانی روز دهم اکتبر در موسسه مطالعات اقتصادی بین‌المللی پیترسون در واشنگتن گفت: جهانیان باید همسو با یکدیگر چهار گام اساسی برای اصلاح وضعیت بحرانی کنونی بردارند. اولین گام این است که دولت‌ها باید فعالیت‌های اعتباری بانک‌ها را برای مردم تضمین کنند. ارائه این ضمانت سبب می‌‌‌‌شود تا ذهن مردم دوباره در مسیر اعتماد به بازار حرکت کند و اقتصاد که به دلیل بی اعتمادی با کاهش حجم فعالیت‌های تولدی و اقتصادی روبه‌رو بود دوباره به حرکت درآید. دومین گام همکاری دولت با موسسات مالی برای شناسایی بخش‌های زیان ده و حل کردن مشکل آنها پیش از بحرانی شدن شرایط است. سومین گام ارائه سرمایه از طرف دولت به نظام مالی و در نهایت همکاری تنگاتنگ جهانی برای حل مشکلات مالی است. وی این سخنرانی را در کنفرانسی انجام داد که یورو در ده سالگی: پول جهانی آینده نام داشت. اما زمانی‌که در مورد یورو، وضعیت این واحد پول در دنیا و نقش آن در سال‌های آتی سخن رانده شده حضار در کنفرانس در مورد وضعیت بازارهای مالی دنیا ابراز نگرانی کردند و از مدیر کل صندوق بین‌المللی پول خواستند تا به تشریح وضعیت بازارهای مالی دنیا بپردازد. آنها تاکید کردند یورو زمانی می‌‌‌‌تواند با اقتدار در بازار باقی بماند که بازار پولی دنیا سالم باشد و نوسانات بیمار گونه نداشته باشد.

دومینیک استرواس کان در این سخنرانی گفت: رهبران اقتصادی جهان باید تصمیمات سخت و بزرگی اتخاذ کنند، اما نکته مهم در این تصمیم گیری زمان آن است. به تعبیر دیگر اگر این تصمیم‌‌‌‌های حیاتی در زمان مناسب اتخاذ نشود نمی‌‌‌‌توان انتظار اثر داشت. وی ابراز امیدواری کرد: نتیجه حاصل از جلسه گروه هفت در کنار جلسات مشترک صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی کارایی لازم را برای اصلاح شرایط داشته باشد و دنیا بتواند در آینده‌ای نزدیک روزهای خوبی را تجربه کند. وی تاکید کرد با وجود اینکه در ماه‌های اخیر رابطه دست‌اندرکاران اقتصادی جهان با یکدیگر نزدیک‌‌‌تر شده است و همه دنیا برای حل مشکل مشترکی با هم همکاری می‌‌‌‌کنند، اما در برخی از مناطق کشورهایی وجود دارند که تا به جمع ما نپیوندند نمی‌‌‌‌توان انتظار اثر بخشی از جلسات را داشت.

مدیر کل صندوق بین‌المللی پول چهار گامی ‌‌‌‌که دنیا برای حل مشکل کنونی باید بردارد را به صورت زیر تشریح کرد:

۱ -تضمین اعتبارات بانکی از طرف دولت‌ها: شکنندگی اعتماد مردم به نظام مالی هم اکنون به بالاترین سطح خود رسیده است. بنابراین تنها در صورتی می‌‌‌‌توان امیدوار بود که مردم دوباره به این بازار به دیده اعتماد بنگرند که دولت آنها و فعالیت‌هایشان را تضمین کند. ارائه ضمانت دولتی سبب می‌‌‌‌شود تا مردم اطمینان داشته باشند دارایی‌‌‌ها یا پول‌های اندک آنها در بانک ایمن است و آنها می‌‌‌‌توانند از تسهیلات بانکی در صورت نیاز استفاده کنند. دولت‌ها نه تنها باید سپرده‌‌‌‌های بانک‌های کوچک را تضمین کنند بلکه باید سپرده‌‌‌‌های میان بانکی و سپرده‌‌‌‌های بازار پولی را نیز تضمین کند تا بتواند زمینه را برای افزایش تحرک در این بخش‌های اقتصادی فراهم آورد.

۲ - تامین سرمایه از طرف دولت : از آنجا که پول‌های خصوصی در شرایط کنونی اقتصاد بسیار کم است حمایت دولت برای تامین سرمایه مورد نیاز بخش خصوصی بسیار ضروری است. یک استراتژی که در بحران‌های قبلی مورد استفاده قرار گرفت و اثر بخش بود هماهنگ کردن ثبت سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های خصوصی جدید با سرمایه‌‌‌‌های دولتی است که از آن می‌‌‌‌توان به عنوان یک آزمون بازاری برای مطالعه کاربرد سرمایه‌‌‌‌های عمومی‌‌‌‌ در اقتصاد استفاده کرد.

۳ - شناسایی زیان‌های مالی: دولت باید دارایی‌‌‌‌های مشکل دار را شناسایی کند و با خریداری آنها با قیمت عادلانه مانع از ورشکستگی و زیان دهی کلان موسسه مذکور شود. اگر طرف معامله بانک باشد بهتر از دارایی‌‌‌ها با قیمت بالاتری خریداری شود تا بخشی از هزینه‌‌‌‌های بانکی در شرایط کنونی اقتصاد جهان که بسیار بحرانی است پوشش داده شود. شناسایی واحدهای زیان ده و تبدیل آن به پول در فاصله زمانی بسیار کوتاه مساله ای است که باید در شرایط کنونی اقتصاد جهانی لحاظ شود.

۴ - همکاری کشورهای مختلف جهان برای حل بحران: سطح بالای همکاری بین‌المللی در شرایط کنونی یک ضرورت است. زیرا تا زمانی که این همکاری صورت نگیرد نمی‌‌‌‌توان به موفقیت طرح‌های مختلف امیدی داشت. در دنیای امروز تنها زمانی می‌‌‌‌توان موفق شد که همه کشورهای مختلف با یک هدف و به سمت یک مقصد حرکت کنند.

مدیر کل صندوق بین‌المللی پول در پایان سخنرانی خود گفت: در ماه‌های گذشته که بحران اعتباری در دنیا بالا گرفت از میزان اعتماد کشورها به هم کاسته شد. در حالیکه باید بدانیم این زمانی است که دنیا باید یکپارچگی خود را نشان دهد، زیرا هر تفرقه ای می‌‌‌‌تواند به سقوطی بزرگ در اقتصاد جهان بیانجامد. وی با تاکید روی این نکته که باید از بحران‌های جهانی درس گرفت افزود: باید نظام قانونگذاری اقتصاد جهانی و نظام نظارت بر عملکرد قوانین اقتصادی در جهان اصلاح شود. بحران کنونی نتیجه شکست دنیا در سه بخش است. اول: شکست نظام قوانین اقتصادی و نظارت بر قوانین اقتصادی در کشورهای صنعتی، دوم: شکست در مدیریت ریسک در موسسات مالی خصوصی و سوم: شکست در مکانیزم منظم بازار. بدون شک در درمان این سه مشکل صندوق بین‌المللی پول و دیگر سازمان‌های مالی و اقتصادی جهانی می‌‌‌‌توانند بسیار کمک کننده باشند، ولی پیش از آن جهانیان باید بر اهمیت یکپارچگی با یکدیگر اطمینان حاصل کنند.

یکی از راهکارها برای اصلاح نظام اقتصادی جهان و اصلاح نظام قانونگذاری و نظارتی این است که گروه‌های فعال در دنیا توسعه پیدا کنند و نمایندگانی از تمامی ‌‌‌‌کشورها را در خود جای دهند. از طرف دیگر اضافه شدن کشورهای هند، برزیل و چین به جمع کشورهای گروه هشت یکی از کارهایی است که می‌‌‌‌تواند نتیجه بخش باشد، زیرا این کشورها در مسیر توسعه قرار دارند و نادیده گرفتن این پیشرفت در واقع نادیده گرفتن بزرگترین تحولات اقتصادی دنیای امروز است. از طرف دیگر تشکیل گروه کشورهای در حال توسعه و برقرار کردن تعامل نزدیک و سازنده با کشورهای صنعتی یکی دیگر از مسایلی است که به حل سریع مشکلات اقتصاد جهانی می‌‌‌‌انجامد.

صندوق بین‌المللی پول درانتهای گزارش خود نوشته است: تاثیر گذاری سیاست‌های اصلاح شده اقتصادی تنها در صورتی بیشتر می‌‌‌‌شود که همکاری و تعامل نزدیک‌تری بین سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شود و به دنبال آن توافقنامه‌‌‌‌های بین‌المللی بیشتری به امضا برسد. توافقنامه‌‌‌‌هایی در جهت مصالح جهانی.