گروه بین‌الملل- شهر شانگهای چین، بهترین نمونه برای نشان دادن تاثیرات جهانی شدن برشهرها و مناطق جهان است.

اقتصاد بسته چین و انقلاب فرهنگی در این کشور باعث شد به مدت ۳۰سال استعداد و قابلیت شانگهای بزرگ‌ترین شهر چین، زمینه مساعد برای رشد و پیشرفت پیدا نکند. اما وقتی در دهه ۸۰ دولت چین درهای این کشور را به روی سرمایه‌گذاری غربی باز کرد و تاحدودی نظام بازار آزاد را پذیرفت، همه‌چیز به طور شگفت‌انگیزی تغییر یافت و شانگهای از طرف دولت چراغ سبز دریافت کرد که می‌تواند ثروتمند شود. در ۱۵ سال اخیر این شهر به یک کلانشهر پررونق ۲۵میلیونی تبدیل شده است که آسمانخراش‌های آن از نیویورک بیشتر است و سیستم حمل و نقل عمومی آن به زودی از لندن حداقل در اندازه پیشی خواهد گرفت. وسعت این شهر در این مدت سه برابر شده است و نفوذ آن هم در سراسر منطقه دلتای یانگ‌تسه که ثروتمند‌ترین منطقه در چین محسوب می‌شود، گسترده شده است.

اما این فصل وسعت و سرعت تحول و رشد این شهر نیست که اهمیت دارد، بلکه دستاوردهای درخشان اقتصادی آن است که توجه جهانیان را جلب کرده است. منطقه شانگهای که دو استان به هم پیوسته را تشکیل می‌دهد، حدود ۳۰درصد کل صادرات چین را تولید و ۲۵درصد کل سرمایه‌های خارجی را جذب می‌کند. این در حالی است که ۲۵درصد کل برونداد صنعتی چین هم در این منطقه تولید می‌شود.

تولید ناخالص داخلی منطقه شانگهای به تنهایی حدود ۴۵۰میلیارد دلار برآورد می‌شود که برابر با نصف کل اقتصاد هند است. بیش از ۵۰۰کمپانی چندملیتی از جنرال موتور گرفته تا فولکس واگن دفاتر و شعبات منطقه‌ای در شانگهای دارند.

علاوه بر این، این شهر یکی از مناطق پیشرو در شرق‌آسیا در بخش‌های مالی به دلیل استقرار بانک‌های مهم غربی در مرکز مالی جدید آن است. برای آنکه بتوان تصویری از میزان سرمایه‌های خارجی که به شانگهای می‌رود به دست دهیم، کافی است که اشاره کنیم میزان سرمایه‌گذاری خارجی شانگهای به اندازه مجموع سرمایه‌گذاری خارجی سراسر در هند است. نرخ رشد اقتصادی ایران شهر هم افسانه‌ای است. هر سال اقتصاد این شهر ۱۲درصد رشد دارد که از نرخ رشد اقتصاد چین سریع‌تر است.

انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۰ اقتصاد شانگهای پنج برابر شود، یعنی حتی بزرگ‌تر از اقتصاد نیویورک در سال ۱۹۹۷ که ثروتمندترین منطقه اقتصادی جهان است. رشد اقتصادی سریع این شهر چشم‌انداز و وضع اقتصاد افراد را هم متحول کرده است. درآمد سرانه افراد از ۱۲۵دلار برای هر سال در دهه ۵۰ به ۱۰۰۰دلار در سال ۱۹۷۷ افزایش یافته است. در سال ۱۹۹۷ درآمد سرانه افراد به ۳۰۰۰دلار و در سال ۲۰۰۵ به ۶۰۰۰دلار رسید.

از طرف دیگر، رشد طبقه متوسط شهری موجب رونق مصرف و نیز ایجاد ثروت در شهر شده است. مغازه‌های غربی بر دستفروش‌های سنتی برتری پیدا کرده‌اند و فروشگاه‌های شیک در خیابان‌های شانگهای از شلوغ‌ترین فروشگاه‌ها هستند. همچنین رستوران‌های پرزرق و برق با سرآشپزهای معروف در حال افزایش هستند.

رشد شانگهای با جابه‌جایی وسیع انسانی در این منطقه همراه بوده است. بیش از یک‌میلیون خانوار به آپارتمان‌های حومه شهر فرستاده شدند، برای اینکه راه توسعه عظیم و وسیع مرکز شهر هموار شود. طی ۲۰ سال گذشته حدود ۴میلیون کارگر روستایی در جست‌وجوی کار به این شهر مهاجرت کرده‌اند تا بتوانند از فرصت‌های شغلی که اقتصاد این شهر فراهم کرده است، بهره گیرند. یک نفر از هر چهار کارگر از جمله این مهاجران روستایی هستند.

این مهاجران دارای هیچ‌گونه حقوق قانونی برای آموزش و نیز بهره‌مندی از امکانات بهداشتی نیستند، به همین دلیل در شرایط فقیرتر و بدتری از فقرای بومی و محلی منطقه قرار دارند. قیمت‌های بالای مسکن، حتی به ساکنان محلی و اصلی شهر فشار وارد آورده است و موجب نقل مکان آنها از مرکز به حومه شهر شده است و حتی هزینه‌ها بالای زندگی در این شهر، ازدواج و تشکیل خانواده را به تاخیر انداخته است.

آرزوهای بزرگ برای آینده

دولت شهر شانگهای هیچ چیزی غیر از آرزوهای بلندپروازانه ندارد. دولت شانگهای برای اینکه برتری این شهر را بر تجارت خارجی حفظ کند، اقدام به ساخت بزرگ‌ترین بندر بارگیری در جزیره ۳۰کیلومتر مربعی کرده است. همچنین دولت در نظر دارد تا استفاده از سیستم حمل‌و‌نقل عمومی را افزایش دهد، سطح تحصیلات و آموزش را بالا ببرد و استفاده از اینترنت را در میان ساکنان شهر ترویج و ترغیب کند.

مقامات اداره‌کننده شهر می‌خواهند مانند پکن که میزبانی المپیک را در سال ۲۰۰۸ پذیرفته است تا پیشرفت و توسعه این شهر را به جهانیان نشان دهد، نمایشگاه‌ جهانی در سال ۲۰۱۰ برگزار کنند. پیش‌بینی می‌شود که این نمایشگاه حدود ۷۰میلیون بازدیدکننده جذب کند.

اما مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مانع برای توسعه آینده شهر فقط می‌تواند سیاسی باشد. شانگهای در زمانی رشد سریع و خیره‌کننده خود را آغاز کرد که جیانگ‌زمین شهردار این شهر، زمام امور چین را در دهه ۹۰ به دست گرفت و به نظر می‌رسد رهبری جدید حزب کمونیست می‌خواهند بال‌های این توسعه را بشکنند.

در ماه اکتبر ۲۰۰۶، دبیرکل حزب کمونیست شانگهای به اتمام فساد مالی دستگیر شد و به جای او فرد غیربومی برگزیده شد. تحلیل‌گران معتقدند این حرکت به قصد تخریب قدرت شانگهای انجام شده است و از طرف دیگر شروع سیاست جدید رهبری حزب کمونیست در انتقال توسعه از مناطق ساحلی ثروتمند به مناطق درونی‌تر کشور است تا بتوانند اختلاف درآمد و شکاف میان این مناطق را هم کم کنند و به اصطلاح توسعه را از ناموزونی درآورند.

اما به هر حال به نظر می‌رسد سنت تجاری شانگهای و تمرکز و تاکید بر «ثروتمند شدن» نمی‌تواند به عقب رانده شود، اژدهای توسعه همواره از شانس پیشرفت بهره می‌گیرد.

منبع: بی.بی.سی