80 درصد الانبار  در تصرف داعش

محمدحسین باقی: داعش به بغداد نزدیک می‌شود و بعید نیست که طی همین روزها پایتخت عراق هم به محاصره - اگر نگوییم تصرف- نیروهای داعش دربیاید. بخش عمده‌ای از استان الانبار در غرب و بخشی از استان دیاله در شمال شرقی سقوط کرده است. مقام‌های استان الانبار خواستار حضور نیروی زمینی آمریکا شده‌اند. صباح الکرهوت رئیس شورای شهر الانبار می‌گوید: « ۸۰ درصد این شهر اکنون در دست داعش است.» فلاح العیساوی نایب رئیس شورای استانی الانبار هم می‌گوید: «اگر شهر سقوط کند، قلمرو داعش سرزمینی از نزدیکی‌های پایتخت عراق تا شهر رقه در سوریه خواهد بود.» نیروهای امنیتی استان الانبار به «سی‌ان‌ان» می‌گویند ارتش عراق یک پایگاه استراتژیک و مهم در الانبار را پس از درگیری شدید با داعش از دست داد. این پایگاه در بیرون از شهر «هیت» یکی از معدود پایگاه‌های باقیمانده شیعی در دل این استان سنی‌نشین بود. سامی الاحمد یکی از ساکنان این شهر می‌گوید: «هیچ‌کس از دست شبه‌نظامیان در امان نیست. رئیس پلیس شهر طی چند روز اخیر کشته شد. حمله به رئیس پلیس الانبار پیام شوکه‌کننده‌ای به ساکنان داد که حتی رئیس پلیس هم از عملیات‌های انتحاری داعشیان در امان نیست.»

داعشی‌ها نیروهای ارتش عراق را عقب زده و به آهستگی به سوی بغداد در حرکتند. آنها به پشت دروازه‌های بغداد رسیده‌اند. به گزارش «سی‌ان‌ان» ارتش عراق تهدید کرده اگر آمریکا مداخله نکند سلاح را زمین می‌گذارد. داعش که از یکسو در کوبانی وارد جنگ خیابانی شده و آهسته و پیوسته جلو می‌رود این بار در پشت دروازه‌های بغداد خیمه زده است. آنها به ۲۰ کیلومتری فرودگاه بغداد رسیده‌اند. اگرچه ایالات‌متحده، نیروهای داعش را از هوا هدف قرار می‌دهد اما مانع پیشروی داعش نشده. اگر سال‌ها پیش در اینجا گشتی‌های آمریکایی در حال نظارت و رصدِ اوضاع بودند و القاعده را هدف قرار می‌دادند اما امروز و در سال ۲۰۱۴ این عراقی‌ها هستند که در حال گشت زنی‌اند و دشمن آنها این بار نه آمریکا بلکه نیرویی «خودی» است که عمدتا عرب تبارند: داعش. ژنرال دمپسی می‌گوید: «نمی توانیم منتظر بنشینیم و ببینیم نیروهای داعش از دیوارهای عراق بالا می‌روند. اگر آنها واحدهای ارتش عراق را زمینگیر کنند، تصرف فرودگاه بغداد برای آنها همچون آب خوردن است.»

این روزها اگر مروری بر فضای اینترنت داشته باشید خواهید دید که «داعش» بر صدر اخبار نشسته است. پیشروی‌های داعش نام دو شهر را بیشتر بر سر زبان‌ها‌ انداخته است: کوبانی و الانبار. نیروهای ارتش عراق و برخی قبایل الانبار تهدید کرده‌اند که اگر ایالات‌متحده مداخله نکند سلاح بر زمین می‌گذارند. به گزارش «سی‌ان‌ان» سربازان ارتش فاقد آموزش و تجهیزات هستند و این در حالی است که طی چند روز گذشته ۱۸۰۰ نفر از نیروهای عشایر و قبایل الانبار کشته شده‌اند.«ژنرال جبار نعیمال»، یکی از فرماندهان ارتش عراق مستقر در الانبار می‌گوید: «شبه‌نظامیان داعش مردانی بومی با مزیت‌هایی برتر نسبت به نیروهای من هستند زیرا آنها از سراسر کشور نیرو گرفته‌اند.» او به خبرنگار CBS می‌گوید: «آنها همه چیز را درباره منطقه می‌دانند اما سربازان من نه تنها هیچ نمی‌دانند بلکه با منطقه هم آشنایی ندارند.»

این روزها اما روزهای بدی برای ارتش عراق است. هر سربازی می‌داند که در مسیر داعش قرار گرفته و احتمال سر به نیست شدنش می‌رود. اما جبار یکی از فرماندهان گلچین شده از سوی دولت‌های عراق و آمریکاست. آنها امیدوارند او بتواند همه چیز را به نفع عراق عوض کند. ژنرال جبار در کالج جنگ ارتش آمریکا در پنسیلوانیا درس خوانده و در مورد حفظ روحیه در شرایط شکست چیزهایی آموخته است. این ژنرال تحصیلکرده در آمریکا می‌گوید: «من باید به سربازانم بسیار نزدیک باشم. سربازانم هم باید بسیار به هم نزدیک باشند. باید دشمن خود را بشناسند.»

پس از پنج ماه درگیری سنگین، نیروهای عراقی در جنوب بغداد موفق به عقب راندن داعش شدند. اما تنها با پشتیبانی هوایی آمریکا در سه هفته پیش بود که ستیزه‌جویان داعش مجبور به عقب‌نشینی شدند. اما آنها همچنان در حال دست و پنجه نرم کردن با سربازان عراقی هستند. امروز هیچ‌کس در عراق آرامش ندارد. منطقه سبز بغداد در تیررس داعش قرار گرفته است. اکنون ژنرال جبارها هستند که وظیفه حفظ امنیت کشورشان را بر عهده دارند. آیا ماشین کشتار داعش را می‌توان متوقف کرد؟ آیا همسایگان عراق باید دست به کار شوند و نیروی زمینی اعزام کنند یا همان‌گونه که دولت عراق می‌گوید: «نیازی به حضور نیروهای زمینی آمریکا نیست» و ارتش عراق قادر به حفظ کشور است؟ گویی «کشور» عراق اکنون در «بغداد» خلاصه شده است.

ارتش عراق به شدت می‌کوشد تا مناطق پیرامون پایتخت را پاکسازی کرده و ثبات را در این منطقه امنیتی احیا کند. در اواخر سپتامبر، سربازان تیپ ۲۳ عراق که در کنار شبه‌نظامیان می‌جنگیدند، داعش را از نوار مسطح و حاصلخیز جنوب بغداد بیرون راندند اما آنها نمی‌توانستند این کار را بدون کمک از جانب کشوری دیگر (آمریکا) به انجام برسانند.

ساختمانی که تا سه هفته پیش به عنوان پایگاه داعش و موضع تک تیراندازها استفاده می‌شد اکنون با حملات هوایی آمریکا از بین رفته است. ۸ داعشی کشته شده و تعدادی دیگر گریختند. جنگجویان به پشت رودخانه فرات عقب‌نشینی کرده و پل پشت سر خود را منفجر کردند و مانع شدند که ارتش آنها را دنبال کند. نیروهای عراقی می‌کوشند تا بغداد را از گزند داعش در امان نگه دارند. نیروهای داعش با تک تیراندازهای خود دایره درگیری‌ها را گسترش داده و سعی دارند نزدیک به شهر و ساکنان آن را دور بزنند. شهروندانی که در الانبار و بغداد زندگی می‌کنند بهتر از هر کسی طعم تهدید، تیراندازی و مرگ را تجربه می‌کنند و می‌دانند بمب‌های دست‌ساز را چگونه بسازند. زندگی روزانه آنها آمیخته با صدای گلوله، انفجار و انواع و اقسام درگیری‌ها است. آنها در این شرایط چاره‌ای ندارند جز دفاع از خود. این دفاع از خود هم با ساختن بمب‌های دست‌ساز در مواقع ضرورت و سلاح‌هایی که در منزل و در گوشه و کنار پنهان ساخته‌اند، میسر است. چندان دور نیست که شهرهای عراق به تگزاس یا مکزیک خاورمیانه تبدیل شود چرا که به دلیل ناامنی‌های هر روزه می‌توان با «لب‌تر کردنی» هر سلاحی که بخواهید به دست آورید. «رعد محمد» افسر واحد اطلاعاتی ارتش عراق است. او در کنار تفنگداران دریایی ایالات‌متحده در فلوجه در سال ۲۰۰۷ آنگاه که آنها با القاعده در عراق در نبرد بودند جنگیده است. اکنون آن القاعده سال ۲۰۰۷ به داعش امروزی تغییر چهره داده است. محمد می‌گوید: «درست مانند هفت سال پیش، جنگجویان شورشی در منطقه عمدتا همان بومیان محلی هستند که از دست دولت مرکزی به تنگ آمده‌اند.» محمد می‌گوید این بار نه نیروهای غربی بلکه نیروهایی از جهان عرب و اسلام علیه ما تاخته و سلاح در دست گرفته‌اند. او می‌گوید: «مردان من از سوی مبارزان سودانی، عربستانی، لیبیایی و تونسی کشته می‌شوند.»

در تمام کشور، به نظر می‌رسد اوضاع به نفع ارتش عراق نباشد چرا که در چندین جبهه در حال جنگ است تا داعش را عقب رانده و مناطق آزاد شده را حفاظت کند. پیروزی‌های گاه و بیگاهی برای ارتش به دست آمده و این هم مرهون فرماندهان با کفایتی است که روحیه سربازان‌شان را تقویت کرده‌اند؛ سربازانی که عمدتا از نیروهای داوطلب و شهروندان معمولی عراقی‌اند. محمد می‌گوید: «مطمئن است که سربازانش می‌توانند در این نبرد پیروز شوند» اما از پیشگویی حذر می‌کرد. در اطراف بغداد، نیروهای داعش همچنان حضور دارند و کنترل چندین شهر را در دست گرفته‌اند. شاید در دوران صدام، عراقی‌ها این‌گونه طعم تهدید و مرگ را نچشیده بودند. آیا عراقی‌ها مشتاق بازگشت به دوره گذشته یا مشتاق دیکتاتوری جدید در عراق امروزند؟