همه ریسک‌های صنعت شوینده
به گزارش «دنیای اقتصاد» بر اساس تصمیم سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده و تولیدکننده افزایش ۱۵ تا ۲۵ درصدی قیمت شویندهها در هفته پایانی خرداد روی این محصولات اعمال شده و این در حالی است که تولیدکنندگان افزایشی بسیار بیش از این میزان را درخواست کرده بودند. در واقع بحث افزایش قیمت شویندهها که از اوایل اردیبهشت مطرح شد ابتدا با مخالفت وزارت صمت مواجه شد. حتی در مقطعی در شبکه‌های اجتماعی برگه‌‌ای با عنوان صورت‌جلسه انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران مبنی بر افزایش قیمت ۵۰ تا ۸۰ درصدی انواع شوینده منتشر شد، اما در نهایت ستاد تنظیم بازار در تاریخ ۱۸ خرداد سال جاری، سقف افزایش قیمت این محصولات را ۲۵ درصد اعلام کرد. این افزایش قیمت شویندهها در حالی رخ داد که این کالاها هیچ ارتباطی با چهار کالای اساسی تعدیل قیمت‌شده نداشتند. گرانی چنان گریبان مواد شوینده را گرفت که بنا به ادعاهای عمدهفروشان بازار، شرکت‌های پخش اقدام به توزیع کالا با قیمتی بیشتر از نرخ مصوب میکردند، درحالی که در فاکتورهای خود که آن هم غیررسمی است، قیمت مصوب را برای عمدهفروشان درج میکردند.
بر اساس این گزارش، این افزایش قیمت‌ها به دنبال حذف ارز ترجیحی و گرانی اخیر قیمت برخی کالاهای اساسی در کشور رخ داد و منجر به بروز تلاطماتی در بازار شویندهها شد. به طوری که طی هفته‌های اخیر بسیاری از مردم با شنیدن زمزمه‌هایی درباره گرانی و جهش قیمت محصولات بهداشتی و شویندهها، به فروشگاه‌ها هجوم آوردند و در بسیاری از فروشگاه‌ها شاهد خالی شدن قفسه انواع کالاهای بهداشتی شدیم. این افزایش تقاضا و همچنین کمبود عرضه کالاهای بهداشتی و شوینده از سوی تولیدکنندگان، درنهایت منجر به کمبود این کالاها در سطح فروشگاه‌ها و بازار شد.
افزایش ۲۵ درصدی قیمت شویندهها
در همین راستا معاون صنایع عمومی وزارت صمت از افزایش ۲۵ درصدی قیمت برخی از محصولات شوینده با مجوز سازمان حمایت خبر داده و اعلام کرده است: براساس تعاملات صورت‌گرفته، قرار شده برای آن دسته از کالاهایی که با افزایش مواد اولیه وارداتی رو به رو هستند، متوسط افزایش ۱۰ تا ۲۵ درصدی اعمال شود. البته دیگر کالاها با همان قیمت ثابت در حال عرضه است. محمد‌مهدی برادران با بیان اینکه در حال حاضر بازار مواد شوینده رقابتی شده است، افزود: اگر واحدها افزایش قیمت نامتعارفی را اعمال بکنند، حتما از طریق سامانه ۱۲۴ اطلاعات لازم به مراجع مربوطه داده شود.
معاون صنایع عمومی وزارت صمت تصریح کرد: در حوزه‌های مختلف اولویت ما تامین نیاز‌های بازار است؛ البته در بخش شویندهها در دو ماه نخست سال شاهد افزایش تولید نیز بوده‌ایم. اما با مقداری عدم عرضه محصولات به بازار مواجه شدیم که با برگزاری جلساتی با برخی شرکت‌ها موضوع عدم عرضه به بازار رفع شده است. در برخی از محصولات صنایع شوینده، شاهد افزایش قیمت بودیم که با اخذ مجوز از سازمان حمایت، قیمت‌ها در حد معمول اصلاح و کاهش پیدا کرده است. وی از مردم درخواست کرده که در مقابل بازار هیجانی مقاومت کنند؛ چرا که کالا به مقدار کافی موجود است و دغدغه‌‌ای برای تامین کالای موردنیاز مردم وجود ندارد. مردم حتی اگر خرید کالا را با زمان‌بندی انجام دهند، تولیدکنندگان مجبور به کاهش قیمت بیشتر هم خواهند شد.
پیشنهاد ۳۰ تا ۸۰ درصدی نرخ مواد شوینده
با این حال رئیس انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی در رابطه با انتقاد از این افزایش قیمت ناچیز شویندهها می‌گوید: با توجه به بالا رفتن هزینه‌های سربار، نرخ ارز و مشکل در تامین مواد اولیه، انجمن صنایع شوینده تقاضای افزایش ۳۰ تا ۸۰ درصدی نرخ مواد شوینده را مطرح کرد، اما سازمان حمایت با این تقاضا موافقت نکرد. بختیار علم‌‌بیگی با بیان اینکه تولیدکنندگان در حال مذاکره با دولت هستند تا قیمت مواد اولیه تعدیل شود، ادامه می‌دهد: تقاضای این انجمن برای افزایش نرخ مواد شوینده شامل افزایش ۷۰ درصدی نرخ مواد شوینده دستی، افزایش ۶۵ درصدی نرخ مواد شوینده ماشینی، افزایش ۶۰ درصدی نرخ مایعات دستشویی و ظرفشویی، افزایش ۵۰ درصدی نرخ شامپو و سایر محصولات شوینده و افزایش ۸۰ درصدی نرخ صابون و خمیر دندان بوده است که البته براساس تصمیم نهایی سازمان حمایت از مصرف‌‌کنندگان و تولیدکنندگان، اقلام شوینده تا ۱۵ درصد افزایش قیمت داشته که اعمال شده است.
بازگشت آرامش به بازار شوینده
در این بین، طی روزهای اخیر رئیس اتحادیه عطار و سقط‌فروش و عمدهفروشان مواد شوینده و پاک‌کننده اعلام کرده است که بعد از اعمال افزایش قیمت، این مشکل برطرف شده است. مرتضی جعفری شرایط بازار شوینده را پایدار توصیف کرده و گفته است: بعد از تصویب افزایش قیمت ۲۵ درصدی شرایط پایدار به بازار شوینده بازگشته و تولیدکنندگان کالا را به طور کامل عرضه می‌کنند. عطش خرید هم وجود ندارد و آرامش بر بازار حاکم است.
افزایش غیرکارشناسی قیمت شویندهها
با این حال اگرچه آرامش بر بازار شویندهها حاکم شده، اما همچنان چالش‌های متعددی در بین فعالان این حوزه وجود دارد و تولیدکنندگان و فعالان این صنعت با مشکلات و معضلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند و افزایش قیمت ۲۵ درصدی محصولات شوینده را غیرکارشناسی تلقی می‌کنند. در این راستا دبیر انجمن صنعت شوینده با اشاره به مشکلات این صنعت می‌گوید: عدم نظارت و کنترل بر قیمت تمام شده نهاده‌ها از چالش‌های اساسی این صنعت است. تولیدکنندگانی که مواد اولیه آنها از داخل تامین می‌شود، مبنای ریالی دارند. آنها مواد اولیه را بر اساس قیمت‌های فوب خلیج‌فارس تهیه می‌کنند. تولیدکنندگانی که مواد اولیه آنها وارد می‌شود و مبنای ارزی دارند، قیمت‌ها را با توجه به قیمت‌های جهانی و با دلار آزاد دریافت می‌کنند. در این بین صدور مجوز افزایش قیمت ۲۵ درصدی محصولات شوینده در سال جاری کارشناسی‌شده نیست.
به گفته جمشید فروزش، این صنعت با وجود همه‌گیری کرونا، اجازه کوچک‌ترین کمبودی را در حوزه مواد شوینده و بهداشتی نداد. بنابراین لازم است چنین صنعتی به استقلال مالی برسد؛ با این حال می‌بینیم که این صنعت با مشکلاتی همچون بازارهای صادراتی، بازگشت ارز و محدودیت‌های موجود در این حوزه و فشار بر انتقال ارز، دست و پنجه نرم میکند.
افزایش هفتگی نرخ مواد اولیه
همچنین به گفته تولیدکنندگان، در شرایط کنونی صنعت شوینده در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد و لازم است تصمیمی برای خروج از وضعیتی که در آن به سر می‌برد، اتخاذ شود. چرا که صنعت شوینده، یک صنعت استراتژیک است که سلامت جامعه وابسته به آن است، اما اگر از این صنعت حمایت نشود، بار مالی بسیاری را به دنبال خواهد داشت. به اذعان آنها با توجه به تورم موجود در جامعه و افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت‌ها به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی، نرخ مواد اولیه به صورت هفتگی در حال گران‌تر شدن است. با در نظر گرفتن سبد سود صنعت در زنجیره تقسیم سود، یک سر این طیف به صنعت شیمیایی بازمی‌گردد و بخش دیگر با صنعت شوینده مرتبط می‌شود که متاسفانه نظارتی بر آن وجود ندارد. از این رو در چنین شرایطی حمایت از بخش تولید از جمله اقدامات اساسی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
تغییرات قیمت شویندهها طبیعی است
همچنین دبیر اجرایی انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران با بیان اینکه بخشی از مواد اولیه این صنعت وابسته به قیمت‌های جهانی است و تغییرات قیمت آنها می‌تواند بر قیمت کالاها در داخل موثر باشد گفت: در شرایطی که در طول سال نرخ مواد اولیه با افزایش مواجه می‌شود، طبیعی است که قیمت محصولات شوینده نیز تغییر میکند. در شرایط ثبات قیمت مواد اولیه نیازی به تغییرات قیمتی کالاها و خدمات وجود ندارد، اما در شرایطی که در طول سال مواد اولیه تولید با افزایش مواجه می‌شود، طبیعی است که تغییرات قیمتی نیز به وجود می‌آید.
عبدالرضا مظفری با بیان اینکه بخشی از مواد اولیه نیز وابستگی به قیمت‌های جهانی دارند و تغییرات قیمتی آنها بر قیمت کالاها در داخل موثر است، افزود: انتظار تولیدکنندگان یا مصرف‌‌کنندگان در بازار اهمیت چندانی ندارد و مهم آن است که تعادل میان دو طرف برقرار شود. اگر قیمت مواد اولیه براساس بورس کالا، قیمت نفت یا قیمت جهانی یا عرضه و تقاضای جهانی محاسبه شود، در این سو نیز باید قیمت‌ها بر همان اساس محاسبه شوند. ماده اولیه و محصول نهایی دو طرف معادله در بحث قیمتگذاری هستند و طبیعی است که در هر دوسوی این معادله نباید قیمتگذاری مصوب یا دستوری وجود داشته باشد. منطق اقتصادی می‌گوید نمیتوان هر یک از بخش‌های اقتصاد را با قوانین مجزا اداره کرد و در بحث قیمتگذاری باید قیمت تمام‌‌شده و حاشیه سود منطقی تناسبی با قیمت مواد اولیه داشته باشد. نمیتوان با افزایش قیمت مواد اولیه موافق بود، اما با افزایش قیمت محصول نهایی مخالفت کرد.
وی با تاکید بر اینکه حیات تولیدکننده وابسته به تولید است و نمی‌‌تواند تولید خود را متوقف کند، افزود: در عین حال مردم نیز نمی‌‌توانند نیاز خود به شویندهها را کاهش دهند. افزایش قیمت کالاها در ایران مختص امروز و دیروز نیست و طی سه دهه اخیر همواره تغییرات قیمتی وجود داشته است. به طور معمول هنگام افزایش قیمت کالاها مردم ملاحظاتی را در مصرف در نظر می‌گیرند، اما واقعیت این است که بسیاری از کالاهای اساسی قابل حذف نیستند و نمیتوان گفت که مردم این نیاز‌ها را حذف کرده‌اند.
