کاهش صادرات فرش دستباف

در بازار رقابت هم وضعیت خوبی وجود ندارد و رقبا بیکار ننشسته‌اند، افغانستان و پاکستان، ترکیه، چین و هند حالا رقبای اصلی ما هستند. رقبایی که تا چند دهه پیش به فرش ایران غبطه می‌خوردند، ولی با رفتن بافندگان ما به سمت طرح‌‌‌ها و نقش‌‌‌های جدید و غیر‌بومی و پایین آمدن کیفیت فرش ایران آنها هم توانسته‌اند در صادرات فرش شهرتی به هم بزنند. اینها همه در حالی است که عدم‌نظارت صحیح بر کار بافت فرش و بسیاری عوامل دیگر از جمله قیمت‌ها و چگونگی صادرات طی نیم قرن گذشته، رقبای فرش ایران را به میدان کشانده و از سوی دیگر سودجویان را به سوءاستفاده از غفلت دست‌اندرکاران و انجام تقلب‌هایی در مراحل مختلف تهیه مواد اولیه و تولید فرش واداشته و در نتیجه موجب سقوط کیفیت و کمیت و گرمی بازار فرش ایران شده است.

در این میان بالا بودن قیمت مواد اولیه و وجود برخی مواد اولیه نامرغوب بخشی از مشکلات صنعت فرش دستباف به شمار می‌رود که نه تنها باعث افزایش هزینه تمام‌شده و به تبع آن، از رونق افتادن بازار فرش می‌شود، بلکه فقدان تنوع در نقشه‌‌‌های تولید فرش نیز باعث روی آوردن بیشتر مردم به سمت فرش‌های ماشینی شده است که از تنوع بسیاری در طرح و رنگ برخوردارند. در همین حال رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران از کاهش ۸۰ تا ۸۵ درصدی صادرات فرش دستباف در سال گذشته خبر داد و افزود: تقاضا از سوی مشتریان خارجی برای خرید فرش دستباف ایرانی به دلیل نوسان‌‌‌های نرخ دلار کاهش پیدا کرده است. مسعود سپهرزاد با بیان مطلب فوق به «ایلنا» گفت: نوسان‌های نرخ دلار در قیمت نهایی محصول تاثیر گذاشته و قیمت آن را دو برابر افزایش داده است؛ به عنوان مثال خرید فرشی که سال گذشته برای خریدار خارجی ‌هزار دلار تمام می‌شد، امسال باید برای خرید آن حداقل ۲‌هزار دلار هزینه کند و این افزایش نرخ برای خریدار خارجی منطق ندارد.

وی با اشاره به نوسان‌های نرخ ارز و تاثیر آن در افزایش دستمزد و مواد اولیه تصریح کرد: افزایش نرخ ارز و متعاقب آن افزایش نرخ فرش دستباف برای خریدار خارجی منطق ندارد و آنها نمی‌دانند چرا باید فرش یک متر و نیم ابریشمی را که سال ۱۴۰۰ با ارز حدود ۱۴‌هزار تومان، ‌هزار دلار (۵۰ میلیون تومان) می‌خریدند، یک سال بعد ۲‌هزار دلار خریداری کنند. رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران با بیان اینکه سهم فرش ایران در بازارهای خارجی، روزانه کاسته می‌شود، افزود: نپال، هند و پاکستان جایگاه ما را در بازارهای خارجی تصاحب کردند. البته رکود محدود به بازارهای خارجی نیست و به دلیل کاهش توان خرید مردم، تقاضا برای خرید فرش دستباف در بازار داخلی نیز ریزش کرده است. سپهرزاد در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایط رکود بازار فرش دستباف حمایت‌هایی از بافنده‌های فرش صورت می‌گیرد، گفت: حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون بافنده فرش دستباف در کشور داریم که به‌دلیل عدم‌حمایت و بیمه نشدن آنها روزانه از تعدادشان کاسته می‌شود؛ شرایط بافنده‌ها مساعد نیست؛ اما من خبر مهاجرت آنها به ترکیه را تایید نمی‌کنم.

وی ادامه داد: باید برای احیای جایگاه فرش ایرانی در بازارهای جهانی یک اراده قوی در تمام دستگاه‌ها شکل بگیرد و این موضوع نیاز به حکم حکومتی دارد تا دوباره فرش ایرانی سهم خود را در بازارهای جهانی کسب کند. متاسفانه شرایط کاری برای همه اقشار در کشور دشوار شده است و همه در یک کشتی نشسته‌ایم و انگار دست‌هایی نمی‌خواهد که مشکلات مردم اعم از کارمند و تاجر حل شود. رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران با انتقاد از عملکرد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در شیوه نمایش دادن فرش‌های دستباف گفت: در موزه فرش‌های دستباف فرش‌های متعلق به ۴۰۰ سال پیش موجود است که می‌توان با نمایش دادن هر کدام از آنها کسب درآمد کرد؛ اما این فرش‌ها روی هم انبار و نگهداری می‌شوند و امیدواریم که در شیوه نگهداری آنها رسیدگی بیشتری انجام شود تا با گذر زمان از بین نروند؛ باید به این فرش‌ها افتخار کرد و درخواست دارم که در حفظ این فرهنگ بیشتر تلاش شود.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران خاطرنشان کرد: دو تخته فرش از مجموعه فرش‌های کاخ سعدآباد به موزه فرش ایران در چهارراه فاطمی انتقال داده شدند و اظهارنظر وزیر پیشین درباره بی‌ارزش بودن این فرش‌ها ریشه در ناکاربلدی و بی‌سوادی وی دارد. من در سفری که به ایتالیا داشتم در یکی از موزه‌های آنجا یک خط را نمایش می‌دادند و یک کارشناس ساعت‌ها درباره آن خط که داوینچی کشیده است برای گردشگران سخن می‌گفت و گردشگران برای دیدن آن باید حداقل ۲۵ یورو هزینه می‌کردند. رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران تاکید کرد: دیدن فرش‌های ایرانی ۵ متری که ۵۰۰ سال پیش بافته شده‌اند بدون تردید حس و حال خوب برای گردشگران ایجاد می‌کند اما متاسفانه نمی‌خواهند و تمایل ندارند که بازار فرش دستباف رونق بگیرد.