بهای نفت با دو سیگنال مهم نوسانی شد
پاسخ به ۵ پرسش اساسی از نشست دوحه
با شکست نشست دوحه و تصمیم به اجرایی نشدن طرح فریز، سوالاتی درخصوص مسیر آینده بازار نفت، دلیل تصمیمات عربستان، واکنش ایران به نشست دوحه، میزان قدرت اوپک و احتمال نشستی مجدد بین کشورهای عضو و غیرعضو اوپک مطرح می‌شود.
با شکست نشست دوحه و تصمیم به اجرایی نشدن طرح فریز، سوالاتی درخصوص مسیر آینده بازار نفت، دلیل تصمیمات عربستان، واکنش ایران به نشست دوحه، میزان قدرت اوپک و احتمال نشستی مجدد بین کشورهای عضو و غیرعضو اوپک مطرح می‌شود. گزارش زیر با استفاده از بررسی‌های فایننشال تایمز، بلومبرگ و رویترز در تلاش است به سوالاتی که در رابطه با وضعیت فعلی بازار نفت مطرح است پاسخ دهد.
قیمت نفت تا کجا افت خواهد کرد؟
خبر بی‌نتیجه ماندن نشست دوحه در روز یکشنبه و چند ساعت پیش از بازگشایی بازارهای نفتی در اولین روز معاملاتی هفته جاری میلادی منتشر شد اما با آغاز معاملات الکتریکی در بازارهای جهانی شاهد افت حدود ۷ درصدی قیمت دو نفت شاخص در بازار نیویورک و لندن بودیم. هرچند در ادامه روز قیمت نفت با شیبی ملایم اندکی رشد کرد و کمی از این افت جبران شد اما همچنان قیمت‌ها نسبت به آخرین قیمت اعلام شده در روز جمعه کمتر بود. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران) قیمت نفت برنت نسبت به آخرین قیمت معامله شده در روز جمعه ۴۵/ ۱ دلار معادل ۴/ ۳ درصد در هر بشکه کاهش یافت و به ۶۵/ ۴۱ دلار رسید. هر بشکه نفت شاخص بازار نیویورک نیز با افت ۵۷/ ۱ دلاری معادل ۹/ ۳ درصد، به قیمت ۷۹/ ۳۸ دلار معامله شد. در واقع می‌توان گفت نوسان قیمت نفت در روز گذشته تحت تاثیر دو مولفه اتفاق افتاد، اولین مولفه تنش‌ها و تقابل دیدگاه‌های ایران و عربستان بود که به شکست نشست دوحه منجر شد و افت قیمت نفت را به دنبال داشت و مولفه دوم آغاز اعتصاب در پالایشگاه‌های کویت بود که از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد.
به گزارش فایننشال تایمز، بهای نفت برنت از میانه‌های فوریه با مطرح شدن طرح اولیه فریز از سوی چهار کشور روسیه، عربستان، قطر و ونزوئلا تاکنون بیش از ۳۵ درصد افزایش یافته است. هرچند در این بین عوامل دیگری نیز بر رشد قیمت‌ها تاثیرگذار بود، اما خبر تشکیل نشست مشترکی بین اعضای اوپک و کشورهای غیرعضو بعد از گذشت ۱۵ سال مهمترین عامل رشد قیمت‌ها در این مدت بوده است؛ بنابراین کاهش قیمت‌ها بعد از شکست نشست دوحه از قبل قابل پیش‌بینی بود. کارشناسان و موسسات زیادی نیز افت قیمت نفت را در صورت شکست نشست دوحه پیش‌بینی کرده بودند، سیتی گروپ از بازگشت قیمت برنت به مرز ۴۰ دلار خبر داده و بانک ساکسو حتی پا را فراتر نهاده و بازگشت قیمت‌ها به کف ۳۰ دلاری را پیش‌بینی کرده بود. به گزارش رویترز، گلدمن ساکس نیز اعلام کرده است که نفت برنت در سه ماهه دوم سال در میانگین ۳۵ دلار معامله خواهد شد.
با این وجود کارشناسان همچنین بر این باورند که طرح فریز حتی در صورت اجرایی شدن روی عرضه جهانی نفت تاثیرگذار نبود و تنها در سطح بالایی آن را ثابت نگه می‌داشت و طرح فریز تنها از لحاظ روانی بر بازار نفت تاثیرگذار بود؛ بنابراین واکنش بازار نسبت به این واقعه چندان شدید نبود و از سوی دیگر وقایع کویت نیز از قیمت نفت حمایت کرد. از روز یکشنبه، مصادف با ۲۹ فرودین، اعتصاب کارگران در پالایشگاه‌های کویت آغاز شده است. کارگران صنعت نفت کویت نگرانند که برنامه تازه دولت این کشور برای کاهش هزینه موجب کاهش دستمزدهای پرداختی در بخش عمومی شود و کارگران صنعت نفت نیز با کاهش درآمد یا تعدیل نیرو مواجه شوند. به گزارش پرس‌تی‌وی، در واقع دولت کویت برای جبران کاهش درآمدهای خود از محل فروش نفت که در پی کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی رخ داده، طرح جدید حقوق و دستمزد را برای تمام کارکنان دولتی از جمله ۲۰ هزار کارگر نفتی این کشور مطرح کرده که کاهش حقوق و مزایای آنها را در پی خواهد داشت. به گفته سیف القحطانی، رئیس اتحادیه کارگران نفت و پتروشیمی کویت این اعتصاب «بی‌پایان» از ساعت هفت صبح (به وقت کویت) روز یکشنبه آغاز شده و تا برآورده شدن خواسته‌های کارگران ادامه خواهد داشت. هرچند که دولت کویت اعلام کرده است که اعتصابات بر تولید و صادرات این کشور تاثیر نخواهد داشت اما به گفته کارشناسان در صورت طولانی شدن اعتصابات می‌تواند منجر به اختلال در تولید نفت کویت شود. کویت روزانه بیش از ۸/ ۲میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند و در حال حاضر چهارمین تولیدکننده بزرگ اوپک محسوب می‌شود. از سوی دیگر چشم‌انداز کاهش تولیدات نفت آمریکا که با اعلام خبر کاهش مجدد حفاری‌ها در این کشور تقویت شده، از جمله عواملی است که از تاثیر شدید شکست دوحه بر بازار نفت جلوگیری کرد. به گزارش موسسه بیکر هیوز تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا در هفته گذشته برای چهارمین هفته پیاپی کاهش یافت. این بار تعداد دکل‌های فعال سه دستگاه کاهش یافت و به ۳۵۱دکل رسید که کمترین تعداد از نوامبر ۲۰۰۹ تا کنون محسوب می‌شود.
چرا عربستان رویه خود را تغییر داد؟
شاید این مهمترین سوالی باشد که فعالان بازار نفت می‌پرسند، چراکه تا پیش از نشست دوحه، پیام‌های متفاوتی منتشر می‌شد. اغلب سران اوپک با قاطعیت اعلام می‌کردند که عربستان حتی بدون حضور ایران نیز در طرح فریز مشارکت خواهد کرد. حتی علی النعیمی، وزیر نفت سعودی‌ها با پیش‌نویس اولیه که صبح روز یکشنبه نوشته شده بود موافقت کرده است. اما به نظر می‌رسد نیرو و قدرتی در پشت پرده اصرار داشته که همه اعضای اوپک از جمله ایران در طرح فریز مشارکت کنند. به گزارش فایننشال تایمز، سرنخ این معما به محمد بن سلمان، وزیر دفاع و جانشین ولیعهد این کشور می‌رسد. بن سلمان در مصاحبه‌ای که هفته گذشته با سایت خبری بلومبرگ داشت اظهار کرده بود که تنها به شرط حضور ایران کشورش در طرح فریز مشارکت خواهد کرد. این شاهزاده سعودی همچنین مدعی شد که عربستان به راحتی و فوری می‌تواند یک میلیون بشکه به تولید کنونی خود بیفزاید و آن را به 5/ 11 میلیون بشکه در روز برساند، همچنین در بازه‌ای 9 ماهه به سطح تولید 5/ 12 میلیون بشکه در روز دست‌یابد. به نظر می‌رسد بن سلمان تصمیم گرفته است که هیچ امتیازی به رقیب دیرینه کشورش در منطقه یعنی ایران ندهد. جیسون بوردوف از مرکز سیاست انرژی جهانی در دانشگاه کلمبیا در این باره به فایننشال تایمز می‌گوید: نشست دوحه اختلافات و فاصله بین ایران و عربستان را بار دیگر یادآوری کرد.
اختلاف این دو کشور به قدری شدید است که عربستان حاضر نیست حتی در مناسبات اقتصادی، هیچ اقدامی که منجر به امتیاز‌دهی به ایران شود، انجام دهد. فایننشال تایمز همچنین می‌نویسد که نشست دوحه نقطه کلیدی بود که بنسلمان، شاهزاده 30 ساله سعودی در سیاست‌های نفتی و بین دیگر شاهزادگان، نفوذ و قدرت خود را افزایش دهد. از سوی دیگر بلومبرگ نیز طی گزارشی اعلام می‌کند که عربستان از آغاز مطرح شدن طرح فریز به دنبال افزایش قیمت‌ها نبوده است. در واقع افزایش قیمت نفت آخرین گزینه کنونی سعودی‌ها است. چراکه در حال حاضر تولید نفت‌های گران که هدف دو سال اخیر این کشور بوده است در مسیر کاهشی قرار گرفته است و سعودی‌ها دلیلی نمی‌بینند دست به اقدامی بزنند که تولید نفت شیل مجددا افزایش یابد.
تاثیر دوحه بر قدرت اوپک چه بود؟
به گزارش فایننشال تایمز هر چند که نشست دوحه نشستی تنها بین اعضای اوپک نبود اما به خوبی شکاف و اختلاف بین اعضای این سازمان به خصوص عربستان و ایران را که به تازگی از تحریم‌های بین‌المللی خارج شده و به دنبال بازیابی جایگاه خود در بازار نفت است، نشان داد. نشست روز یکشنبه به منظور چاره جویی برای افت‌های مداوم قیمت نفت تشکیل شد، اما به گفته تحلیلگران نمی‌توانست چندان روی میزان عرضه تاثیرگذار باشد و در حال حاضر چشم‌انداز کاهش تولید نفت‌های گران مهمترین عامل به تعادل رسیدن بازار نفت در آینده است. با این وجود این نشست بار دیگر به افول قدرت اوپک در بازار نفت مهر تایید زد. پیتر لی یکی از کارشناسان موسسه تحقیقاتی BMI، یکی از واحدهای موسسه رتبه‌بندی فینچ نیز در این باره به رویترز گفت: قدرت و توان اوپک برای تاثیرگذاری در بازار نفت بسیار پایین است. این مساله تنها به دلیل سیاست‌های نفتی عربستان نیست، بلکه سیاست‌های منطقه‌ای نیز در آن دخیل هستند. به گزارش رویترز، موسسه مورگان استنلی نیز اعلام کرده که نشست دوحه تاکیدی بر وجود اختلافات بین دولت‌های عضو اوپک است و همچنین از این پس بازار با خطر افزایش عرضه نفت اوپک مواجه
است، به خصوص که عربستان تهدید کرده که درصورت عدم توافق در دوحه عرضه خود را افزایش خواهد داد.
واکنش ایران به نتیجه چه خواهد بود؟
روز یکشنبه، ایران حتی نماینده خود را به دوحه نفرستاد و محکم روی موضع خود ایستاد. ایران اعلام کرده است که تنها در صورت رسیدن به سطح تولید ۴ میلیون بشکه در روز در مذاکراتی به منظور محدود کردن عرضه شرکت خواهد کرد. به گزارش فایننشال تایمز، بعید است تحت تاثیر وقایع روز یکشنبه دوحه، ایران نظر خود را تغییر دهد. آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرده است که صادرات نفت خام ایران در ماه مارس با رشد ۱۰۰ هزار بشکه‌ای به ۶/ ۱ میلیون بشکه رسیده است. همچنین به گزارش بلومبرگ در دو هفته آغازین ماه آوریل صادرات نفت کشورمان رشد ۶۰۰ هزار بشکه‌ای را تجربه کرده است. قبل از افزایش تحریم‌ها در اواسط سال ۲۰۱۲، تهران روزانه ۲/ ۲ میلیون بشکه نفت خام در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند.
بعد از این چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به گزارش فایننشال تایمز، محمد بن صالح الساده، وزیر انرژی قطر در حالی که بسیار خشمگین به نظر می‌رسید به روزنامه نگاران گفته است: «فشار کمتری برای رسیدن به توافق بلافاصله وجود داشت چراکه در حال حاضر نفت در مسیر درستی حرکت می‌کند. همه ما به زمان بیشتری برای مشاوره نیاز داریم که از هم اکنون تا نشست ژوئن اوپک طول خواهد کشید.» وی همچنین درخصوص موضع ایران گفته است: به موضع تهران درباره نپذیرفتن تثبیت تولید نفت احترام می‌گذاریم و آن را امری حاکمیتی می‌بینیم.
با وجود گفته وزیر نفت قطر، فایننشال تایمز اعلام می‌کند که تصور اینکه این کشورها امسال بار دیگر به منظوره مذاکره درخصوص بازار نفت گرد هم آیند، بسیار دشوار است. یاس و ناامیدی از رسیدن به توافق بین بسیاری از کشورهای حاضر در نشست دوحه مانع از حضور مجدد آنها خواهد شد. به‌طور مثال وزیر نفت روسیه، الکساندر نوواک گفته است از اینکه برخی از اعضای اوپک در صبح یکشنبه درخواست‌های جدیدی مطرح کردند بسیار شگفت‌زده شده است. در صورتی که در روزهای آینده قیمت نفت در مسیر کاهشی قرار گیرد آیا روسیه مجددا ریسک شرکت در جلسه‌ای با حضور اعضای اوپک را خواهد پذیرفت؟ جیمی وبستر تحلیلگر مستقل بازار نفت می‌گوید اگر بازار نفت مجددا در مسیر کاهشی قرار گیرد، احتمالا بسیاری از وزرای حاضر در نشست دوحه آرزو خواهند کرد که آن روز در خانه می‌ماندند. در مجموع باید گفت تا نشست آتی اوپک باید منتظر ماند و دید که چه اتفاقاتی خواهد افتاد.
ارسال نظر