دنیای اقتصاد: جدیدترین گزارش اوپک از تولیدات ماه نوامبر نشان می‌دهد کشورهای عضو این سازمان در این ماه در مجموع روزانه بیش از ۱۵۰ هزار بشکه نفت به تولیدات این سازمان افزوده‌اند. بر این اساس تولید کل اوپک در ماه گذشته میلادی به ۸۷/ ۳۳ میلیون بشکه در روز رسیده است. این میزان افزایش تولید در حالی از سوی کشورهای اوپک انجام شده است که بر اساس توافق ۳۰ نوامبر، کشورهای عضو این سازمان باید تولیدات خود را از ابتدای ژانویه به مدت شش ماه روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه کاهش دهند تا سطح تولید نفت اوپک به ۵/ ۳۲ میلیون بشکه در روز برسد. به این ترتیب با توجه به سطح فعلی تولیدات اوپک، کشورهای عضو و غیرعضو اوپک که چندی قبل در وین برای کاهش تولید به توافق رسیدند، باید کمتر از یک ماه دیگرمیزان تولید خود را ۱۷۰هزار بشکه بیش از مقداری که بر سر آن توافق شده بود،کاهش دهند. در واقع تولید روزانه ۸۷۰/ ۳۳ میلیون بشکه‌ای اعضای اوپک در نوامبر به معنای الزام کاهش تولید روزانه ۳۷/ ۱ میلیون بشکه‌ای آنها از ابتدای ژانویه برای رسیدن به سطح تولید توافق‌نامه است.

این الزام در شرایطی وجود دارد که با توجه به روند افزایش تولید نفت در اوپک به‌نظر می‌رسد کشورهای عضو این سازمان، فرصت باقی‌مانده تا اجرای این قرارداد را غنیمت شمرده و بی‌وقفه به سطح تولیدات خود می‌افزایند. به عقیده کارشناسان چنانچه این روند افزایشی در ماه دسامبر نیز ادامه داشته باشد، اجرای طرح کاهش تولید را در ماه ژانویه با مشکلاتی همراه خواهد کرد. نگرانی از روند رو‌به‌رشد تولید نفت از سوی کشورهای عضو اوپک در آستانه اجرایی شدن توافق کاهش تولید در حالی از سوی کارشناسان مطرح می‌شود که آمارهای منتشر شده از سوی اوپک، از اقدام زودهنگام عربستان و متحدانش برای کاهش تولید حکایت دارد. عربستان که تولیداتش در تابستان امسال به سطحی بی‌سابقه رسیده بود، در نوامبر تولیدات خود را ۲/ ۴۷ هزار بشکه در روز کاهش داد تا تولید روزانه‌اش به ۵۱۲/ ۱۰ میلیون بشکه برسد. با توجه به پایان فصل تابستان و کمتر شدن نیاز این کشور به انرژی برای خنک کردن هوا، برخی کارشناسان عقیده دارند اقدام عربستان برای کاهش تولید را نباید به حساب اجرای توافق‌نامه وین گذاشت؛ زیرا با ورود به فصل سرما آنها طبیعتا مجبور به کاهش تولید بوده‌اند.

تعبیر یک کابوس

اما درحالی‌که کویت نیز به‌عنوان متحد عربستان سعودی با کاهش ۳/ ۵۱ هزار بشکه‌ای در روز در ماه نوامبر همراه بوده است، بررسی آمارها نشان می‌دهد که کشورهای مستثنی شده از طرح کاهش تولید بیشترین میزان رشدتولید را در نوامبر داشته‌اند. به این ترتیب لیبی و نیجریه به‌عنوان دو کشور مستثنی شده از کاهش تولید به همراه آنگولا، دیگر کشور آفریقایی عضو اوپک در مجموع ۲۳۵ هزار بشکه در روز افزایش تولید داشته‌اند. آنگولا، لیبی و نیجریه به ترتیب روزانه افزایش تولیدی برابر با ۸/ ۱۲۴، ۵/ ۴۷ و ۷/ ۶۲ هزار بشکه در نوامبر به ثبت رسانده‌اند.

ونزوئلا نیز به‌عنوان کشوری متکی به نفت که با مشکلات اقتصادی بی‌شماری دست به گریبان است و همواره خواستار کاهش تولید نفت و رشد قیمت‌ها بوده است، در نوامبر بعد از سه کشور یاد شده بیشترین افزایش تولید روزانه را به ثبت رسانده است. این کشور توانسته است در نوامبر ۸/ ۲۴ هزار بشکه به سطح تولیدات خود اضافه کند.

اما چهارمین کشوری که بر اساس آخرین آمار اوپک، تولیدات روزانه‌اش در ماه نوامبر با رشد همراه بوده نیز (در کنار سه کشور نخست) کشوری آفریقایی است. تولید نفت کشور گابن روزانه ۸/ ۱۱ میلیون بشکه رشد داشته است تا تهدید آفریقایی توافق اوپک که پیش از این کارشناسان به تحلیل آن پرداخته بودند رنگ واقعیت به خود بگیرد، اما آمارهای ثانویه اوپک در حالی از کاهش تولید ۷/ ۵ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران در نوامبر خبر می‌دهد که هنوز عددی از سوی ایران برای تولیدات این ماه اعلام نشده است. این میزان کاهش تولید از سوی ایران در حالی در آمارهای اوپک ثبت شده است که از نظر کارشناسان ایران از نظر فنی با مشکل خاصی برای حفظ یا افزایش سطح فعلی تولیدات مواجه نیست.

بر اساس تازه‌ترین آمار منتشر شده از سوی اوپک این انتظار مطرح شده است که رشد تقاضا در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۶،یک میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه در روز بوده و به ۶/ ۹۵ میلیون بشکه در روز می‌رسد. طبق پیش‌بینی اوپک، کشورهای غیرعضو اوپک تامین‌کننده ۵/ ۵۶ میلیون بشکه از تقاضای نفت در سال آینده میلادی خواهند بود و اوپک (به غیر از ۴/ ۶ میلیون بشکه ان‌جی‌ال) تامین‌کننده ۶/ ۳۲ میلیون بشکه باقی‌مانده از تقاضای جهانی نفت خواهد بود. این رقم کمی بیش از سطح تولید اوپک بر اساس توافق وین (۵/ ۳۲ میلیون بشکه) است؛ بنابراین با توجه به خیزی که کشورهای مستثنی‌شده از توافق اوپک برای افزایش تولید برداشته‌اند و همچنین با توجه به تردیدی که نسبت به کاهش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای از سوی تولیدکنندگان نفت غیرعضو اوپک وجود دارد، به نظر می‌رسد اوپک راه دشواری برای کنترل سطح تولیدات خود برای پیش‌گیری از افزایش عرضه جهانی در پیش دارد.