بحران جدید در انتظار بازار وارداتی‌ها؟

به‌رغم آنکه بازار خودروهای وارداتی از ابتدای امسال تاکنون در وضعیت باثباتی به‌سر می‌برد، اما برخی اقدامات از جمله عدم شماره‌گذاری خودروها از سوی پلیس راهور موجب بروز التهاباتی در این بازار شده است؛ با وجود این واردکنندگان خودرو از بروز بحرانی جدی در بازار خودروهای وارداتی تا پایان سال جاری خبر می‌دهند. اولین مشکلی که در حال حاضر دامن بازار وارداتی‌ها را گرفته عدم شماره‌گذاری برخی از خودروهای وارداتی از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی است. موضوعی که به گفته فعالان، موجب کاهش برخی خودروها در بازار شده و همین موضوع افزایش قیمت این خودروها را به‌دنبال داشته است؛ بنابراین بازار نیز با التهاباتی مواجه شده است. هر چند وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکنون واکنشی به اقدام پلیس راهور نشان نداده و مسوولان این وزارتخانه از بروز چنین مشکلی اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند، اما فعالان بازار طولانی شدن زمان عدم شماره‌گذاری این خودروها را به ضرر بازار می‌خوانند.

در این میان اما واردکنندگان خودرو بر دو عامل اثرگذار دیگر بر بازار خودروهای خارجی اشاره می‌کنند که یکی از آنها ابطال نمایندگی‌های غیرمستقیم واردات خودرو از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تا کمتر از یک ماه دیگر است. این ماجرا از زمانی آغاز شد که بعد از اجرای برجام در اسفندماه سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به شرکت‌های غیرمستقیم واردکننده خودرو، ۶ ماه مهلت داد تا با دریافت نمایندگی از شرکت مادر در دوران پساتحریم به‌صورت رسمی فعالیت خود در بازار ایران را از سر بگیرند. از آنجا که بسیاری از شرکت‌ها در مهلت مقرر نتوانستند نمایندگی از شرکت مادر را دریافت کنند؛ بنابراین وزارتخانه در شهریورماه سال جاری با ابلاغ دستورالعمل اخذ گواهی از شرکت مادر تنها سه ماه دیگر را برای فعالیت شرکت‌های غیرمستقیم در نظر گرفت. مدت زمانی که تنها کمتر از یک‌ماه آن باقی مانده است.

در حالی شمارش معکوس لغو مجوز شرکت‌های واسطه‌ای کمی دیگر آغاز می‌شود که واردکنندگان خودرو از بروز مشکلاتی در دریافت نمایندگی از شرکت مادر خبر می‌دهند؛ زیرا در صورتی که وزارت صنعت بحث لغو مجوز‌ها را دنبال کند، بازار خودرو با کاهش عرضه مواجه می‌شود که زمینه‌ساز بروز مسائل جدی در بازار وارداتی‌ها خواهد شد.در این میان اما عامل مهم دیگری نیز وجود دارد و آن پایان مهلت استاندارد خودروهای وارداتی تا تاریخ اول دی‌ماه سال جاری و اجرایی شدن روال جدید است که به گفته فعالان بازار این عامل نیز موجب کاهش جدی واردات خودرو به کشور خواهد شد. موضوعی که اثر جدی بر بازار خودروهای خارجی دارد و این عامل نیز موجب کاهش عرضه در بازار می‌شود. براساس این موضوع واردکنندگان خودرو پیش‌بینی می‌کنند که بروز چنین مسائلی موجب کاهش عرضه در بازار، افزایش قیمت‌ها و خروج بازار از نظم رایج خواهد شد که همه این موارد بحرانی جدی در بازار خودروهای خارجی را به‌دنبال خواهد داشت.

در همین زمینه، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه سیاست‌گذاران باید با دقت بیشتری بحث واردات خودرو به کشور را مدیریت کنند، می‌گوید: تصمیم پلیس راهور در خصوص عدم شماره‌گذاری برخی خودروها اثر خود را بر بازار گذاشته است و جو باثبات بازار را برهم زده است. در این میان اگر مجوز شرکت‌های غیرمستقیم نیز لغو شود، قطعا بازار با بحران مواجه خواهد شد. فرهاد احتشام‌زاد عامل سوم یعنی اتمام استانداردها و دریافت مجوزهای جدید را نیز بسیار اثرگذار می‌داند و می‌گوید: در هر صورت شرایط به‌گونه‌ای است که در ماه‌های آتی شاهد کاهش واردات خودرو خواهیم بود که این امر درآمد دولت و همچنین مشتریان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.آنگونه که به نظر می‌رسد یکی از مهمترین تبعات افت واردات خودرو، کاهش درآمدهای دولت است که در دو بخش اثر جدی دارد. اول افت درآمدهای دولت از محل شماره‌گذاری خودروهای نوشماره و دوم بحث کاهش درآمدها از محل اسقاط خودروهای فرسوده است.

هر چند در بحث افت واردات و کاهش درآمدهای دولت، سیاست‌گذار میزان اهمیت موضوع را سنجش می‌کند اما یک موضوع مهمتر آن است که کاهش واردات خودرو به کشور، اثر جدی در بازار خودرو دارد؛ به‌طوری‌که این موضوع موجب کاهش عرضه در بازار خواهد شد؛ بنابراین به‌دنبال این موضوع بازار با قیمت‌های نجومی در برخی خودروهای خارجی مواجه می‌شود که موجب برهم‌خوردن نظم بازار می‌شود. در این میان برخی پیش‌بینی می‌کنند، مجموع این اقدامات موجب شکل‌گیری بازار سیاه خواهد شد. فربد زاوه، کارشناس خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه همه این موارد در کنار هم، افزایش قیمت در برخی خودروها را به‌دنبال خواهد داشت، می‌گوید: در بحث برندهای غیرآمریکایی ساخته شده در این کشور، حدود ۳ برند دچار مشکل شدند که اثر خود را در بازار ایجاد کرد، اما در صورتی که نمایندگی‌های غیرمستقیم نیز تعطیل شوند و استاندارد نیز گواهی‌های تایید نوع جدید را درخواست کند، بخش بزرگتری از بازار با مشکل مواجه خواهد شد.

وی مهمترین تبعات ناشی از این سیاست‌ها را افزایش قیمت خودرو می‌داند و تاکید دارد که وزارتخانه باید با دقت عمل بیشتری موضوعات را دنبال کند تا مشتریان خودرو متضرر نشوند.فرهاد احتشام زاد نیز تاکید دارد، قطعا بازار با بحران عرضه و افزایش قیمت و بازار سیاه مواجه می‌شود که مهمترین تاثیر را مشتریان خودرو لمس خواهند کرد.وی با بیان اینکه دولت باید در خصوص تصمیماتی که می‌گیرد با دقت عمل کند تا بازار با بحران مواجه نشود، می‌گوید: نظم بخشی به بازار خودرو امری کاملا درست است؛ اما شیوه اجرا نباید به‌گونه‌ای باشد که مشتری متحمل خسارت ناشی از اجرای سیاست‌ها شود.