نگاه مختصری بر لجبازی در کودکان
لجبازی در کودکان در سنین مختلف میتواند به دلایل گوناگونی رخ دهد. مثلا، در دوران زیر ۷ سال، لجبازی کودک میتواند:
۱-ناشی از تنشی باشد که او در خانواده متحمل شده است، یا
۲-ناشی از «باید‌ها و نباید ها»ی تحمیلی از سوی والدین باشد، یا
۳-ناشی از محدودیت فرزندان در روند آشنایی با ناشناختهها باشد،
۴- یا زمانی باشد که کودک میخواهد حرف خود را بر کرسی بنشاند و پدر و مادر را مجبور به انجام خواسته خود کند.
در حالت اول، ابتدا پدر و مادر باید جست‌وجو و پیدا کنند که چه تنشی در خانه بر کودک تحمیل می شود، آیا پدر و مادر اغلب اوقات در مقابل او با هم بحث و دعوا میکنند؟ آیا فضای خانه پر از تنش، کشمکش یا استرس است؟ آیا فضای خانه خالی از امنیت مورد نیاز کودک است؟
در حالت دوم، به جای اجبار و الزام کودک از تبعیت از ما، باید خود را تغییر دهیم.
۱-ناشی از تنشی باشد که او در خانواده متحمل شده است، یا
۲-ناشی از «باید‌ها و نباید ها»ی تحمیلی از سوی والدین باشد، یا
۳-ناشی از محدودیت فرزندان در روند آشنایی با ناشناختهها باشد،
۴- یا زمانی باشد که کودک میخواهد حرف خود را بر کرسی بنشاند و پدر و مادر را مجبور به انجام خواسته خود کند.
در حالت اول، ابتدا پدر و مادر باید جست‌وجو و پیدا کنند که چه تنشی در خانه بر کودک تحمیل می شود، آیا پدر و مادر اغلب اوقات در مقابل او با هم بحث و دعوا میکنند؟ آیا فضای خانه پر از تنش، کشمکش یا استرس است؟ آیا فضای خانه خالی از امنیت مورد نیاز کودک است؟
در حالت دوم، به جای اجبار و الزام کودک از تبعیت از ما، باید خود را تغییر دهیم.
لجبازی در کودکان در سنین مختلف میتواند به دلایل گوناگونی رخ دهد. مثلا، در دوران زیر 7 سال، لجبازی کودک میتواند:
۱-ناشی از تنشی باشد که او در خانواده متحمل شده است، یا
2-ناشی از «باید‌ها و نباید ها»ی تحمیلی از سوی والدین باشد، یا
۳-ناشی از محدودیت فرزندان در روند آشنایی با ناشناختهها باشد،
4- یا زمانی باشد که کودک میخواهد حرف خود را بر کرسی بنشاند و پدر و مادر را مجبور به انجام خواسته خود کند.
در حالت اول، ابتدا پدر و مادر باید جست‌وجو و پیدا کنند که چه تنشی در خانه بر کودک تحمیل می شود، آیا پدر و مادر اغلب اوقات در مقابل او با هم بحث و دعوا میکنند؟ آیا فضای خانه پر از تنش، کشمکش یا استرس است؟ آیا فضای خانه خالی از امنیت مورد نیاز کودک است؟
در حالت دوم، به جای اجبار و الزام کودک از تبعیت از ما، باید خود را تغییر دهیم. تا جایی که امکان دارد باید و نباید را در تربیت فرزند حذف کنید و باقی‌مانده آن باید و نباید منطقی همراه با قاطعیت در کلام باشد. بهتر است به جای گفتن باید و نباید، کودک را از عواقب کارش آگاه کنید.
در حالت سوم، پدر و مادرهای عزیز! لطفا اجازه دهید کودک شما مراحل رشد خود را طی کند و به جای اعمال محدودیت، از او مراقبت کنید. مراقبت کردن جدا از محدود کردن است. برخی از محدودیتهایی که پدرها و مادرها برای کودک خود ایجاد میکنند کاملا بیهوده و غیرمنصفانه است. کودک باید پرتاب کردن را تجربه کند، باید شیطنت کند، باید با بعضی ناشناختهها آشنا شود تا رشد سالمی داشته باشد. همزمان در کنار آزاد گذاشتن او برای شناخت و رشد، میتوانید از او در برابر آسیبها مراقبت کنید. محدودیت راحتترین راه برای حفاظت از خود در برابر نگرانی است اما ممکن است آسیبهای زیادی را به فرد مقابل بزند.
در حالت چهارم، اگر به لجبازی او مبنی بر مغلوب کردن شما پاسخ دهید رفته‌رفته برده و بنده فرزند خود میشوید. با رفتار قاطع و بالغ به او بیاموزید که مشکل با لجبازی حل نمیشود. شاید کمی مجبور شوید که خشونت، فریاد یا خرابکاریهای او را تحمل کنید، اما به شما پیشنهاد میکنیم که از قاطعیت خود پایین نیایید.
لجبازی پس از ۷ سالگی
۱- از سن ۶ یا ۷ سالگی به بعد کودک وارد مرحله بعدی از استقلال خود میشود و تمایل دارد که با جامعه بزرگ‌تر، مدرسه و دوستان، آشنا شود اما تحت حمایت و مراقبت کامل خانواده هم باشد. در این مرحله خیلی مهم است که به استقلالپذیری کودک کمک کنید و اجازه دهید افراد بیشتری را بشناسد و ساعاتی را دور از شما سپری کند اما اگر سعی کنید به هر نحوی، آگاهانه یا ناآگاهانه، جلوی این استقلال‌طلبی را بگیرید کودک دچار خشم و لجبازی میشود. در این مرحله کودک میل بیشتری دارد به اینکه مسوولیت کارهای خود را بر عهده بگیرد و اگر این اجازه را به آنها ندهید دچار خشم و لجبازی میشود تا به خواسته خود دست یابد و حق هم دارد!
۲- در این دوران کودک در برخی از موارد خلاف موارد تربیتی پدر و مادر رفتار میکند. مثلا، لباسهای خود را گوشه اتاق میاندازد، دست خود را قبل از غذا خوردن نمیشوید، سر و صدا ایجاد میکند و... اما پدر و مادر بهتر است بدانند که به جای تنبیه او باید او را از عواقب اشتباهاتش آگاه کنند و به او فرصت انتخاب بدهند. این کار حس به رسمیت شناخته شدن و آزاد بودن به او منتقل میکند.
۳- لجبازی کودک در این دوران ممکن است ناشی از خشم بابت فضای متشنج اطراف خود در سالهای قبل از ۷ سالگی باشد. بهتر است با کودک خود به یک مشاور مراجعه کنید تا این خشم و خشونت کودک درمان شود.
۴- در این سن کودک به فعالیت جسمی زیادی نیاز دارد و اگر دائما به او فرمان «ساکت باش!» را بدهیم، عصبی شده و شروع به بروز ناهنجاری و لجبازی میکند. پیشنهاد ما این است که در سن هفت سالگی علاوه‌بر مدرسه، فعالیتهای ورزشی و بازی را حتما در برنامه کودک خود قرار دهید تا از لحاظ انرژی و روانی تخلیه شود و نیرویی برای ساکت ماندن در کلاس داشته باشد!
۵- موارد تحقیر در پیش دبستانی، مدرسه، در خانواده یا در میان دوستان را از فرزند خود دور نگه دارید. کودک شما اگر تحقیر شود، ناراحتی و احساس حقارت خود را با خشونت و لجبازی بروز میدهد.
۶- به کودک خود احساس ارزشمندی دهید، یعنی با توجه و حمایت خود به او نشان دهید که قصد آزار یا ایجاد محدودیت برای او ندارید. همزمان، به او عجز خود را نشان ندهید. کودک اگر ببیند که شما در برابر او عاجز هستید بر لجبازی خود میافزاید!
۱-ناشی از تنشی باشد که او در خانواده متحمل شده است، یا
2-ناشی از «باید‌ها و نباید ها»ی تحمیلی از سوی والدین باشد، یا
۳-ناشی از محدودیت فرزندان در روند آشنایی با ناشناختهها باشد،
4- یا زمانی باشد که کودک میخواهد حرف خود را بر کرسی بنشاند و پدر و مادر را مجبور به انجام خواسته خود کند.
در حالت اول، ابتدا پدر و مادر باید جست‌وجو و پیدا کنند که چه تنشی در خانه بر کودک تحمیل می شود، آیا پدر و مادر اغلب اوقات در مقابل او با هم بحث و دعوا میکنند؟ آیا فضای خانه پر از تنش، کشمکش یا استرس است؟ آیا فضای خانه خالی از امنیت مورد نیاز کودک است؟
در حالت دوم، به جای اجبار و الزام کودک از تبعیت از ما، باید خود را تغییر دهیم. تا جایی که امکان دارد باید و نباید را در تربیت فرزند حذف کنید و باقی‌مانده آن باید و نباید منطقی همراه با قاطعیت در کلام باشد. بهتر است به جای گفتن باید و نباید، کودک را از عواقب کارش آگاه کنید.
در حالت سوم، پدر و مادرهای عزیز! لطفا اجازه دهید کودک شما مراحل رشد خود را طی کند و به جای اعمال محدودیت، از او مراقبت کنید. مراقبت کردن جدا از محدود کردن است. برخی از محدودیتهایی که پدرها و مادرها برای کودک خود ایجاد میکنند کاملا بیهوده و غیرمنصفانه است. کودک باید پرتاب کردن را تجربه کند، باید شیطنت کند، باید با بعضی ناشناختهها آشنا شود تا رشد سالمی داشته باشد. همزمان در کنار آزاد گذاشتن او برای شناخت و رشد، میتوانید از او در برابر آسیبها مراقبت کنید. محدودیت راحتترین راه برای حفاظت از خود در برابر نگرانی است اما ممکن است آسیبهای زیادی را به فرد مقابل بزند.
در حالت چهارم، اگر به لجبازی او مبنی بر مغلوب کردن شما پاسخ دهید رفته‌رفته برده و بنده فرزند خود میشوید. با رفتار قاطع و بالغ به او بیاموزید که مشکل با لجبازی حل نمیشود. شاید کمی مجبور شوید که خشونت، فریاد یا خرابکاریهای او را تحمل کنید، اما به شما پیشنهاد میکنیم که از قاطعیت خود پایین نیایید.
لجبازی پس از ۷ سالگی
۱- از سن ۶ یا ۷ سالگی به بعد کودک وارد مرحله بعدی از استقلال خود میشود و تمایل دارد که با جامعه بزرگ‌تر، مدرسه و دوستان، آشنا شود اما تحت حمایت و مراقبت کامل خانواده هم باشد. در این مرحله خیلی مهم است که به استقلالپذیری کودک کمک کنید و اجازه دهید افراد بیشتری را بشناسد و ساعاتی را دور از شما سپری کند اما اگر سعی کنید به هر نحوی، آگاهانه یا ناآگاهانه، جلوی این استقلال‌طلبی را بگیرید کودک دچار خشم و لجبازی میشود. در این مرحله کودک میل بیشتری دارد به اینکه مسوولیت کارهای خود را بر عهده بگیرد و اگر این اجازه را به آنها ندهید دچار خشم و لجبازی میشود تا به خواسته خود دست یابد و حق هم دارد!
۲- در این دوران کودک در برخی از موارد خلاف موارد تربیتی پدر و مادر رفتار میکند. مثلا، لباسهای خود را گوشه اتاق میاندازد، دست خود را قبل از غذا خوردن نمیشوید، سر و صدا ایجاد میکند و... اما پدر و مادر بهتر است بدانند که به جای تنبیه او باید او را از عواقب اشتباهاتش آگاه کنند و به او فرصت انتخاب بدهند. این کار حس به رسمیت شناخته شدن و آزاد بودن به او منتقل میکند.
۳- لجبازی کودک در این دوران ممکن است ناشی از خشم بابت فضای متشنج اطراف خود در سالهای قبل از ۷ سالگی باشد. بهتر است با کودک خود به یک مشاور مراجعه کنید تا این خشم و خشونت کودک درمان شود.
۴- در این سن کودک به فعالیت جسمی زیادی نیاز دارد و اگر دائما به او فرمان «ساکت باش!» را بدهیم، عصبی شده و شروع به بروز ناهنجاری و لجبازی میکند. پیشنهاد ما این است که در سن هفت سالگی علاوه‌بر مدرسه، فعالیتهای ورزشی و بازی را حتما در برنامه کودک خود قرار دهید تا از لحاظ انرژی و روانی تخلیه شود و نیرویی برای ساکت ماندن در کلاس داشته باشد!
۵- موارد تحقیر در پیش دبستانی، مدرسه، در خانواده یا در میان دوستان را از فرزند خود دور نگه دارید. کودک شما اگر تحقیر شود، ناراحتی و احساس حقارت خود را با خشونت و لجبازی بروز میدهد.
۶- به کودک خود احساس ارزشمندی دهید، یعنی با توجه و حمایت خود به او نشان دهید که قصد آزار یا ایجاد محدودیت برای او ندارید. همزمان، به او عجز خود را نشان ندهید. کودک اگر ببیند که شما در برابر او عاجز هستید بر لجبازی خود میافزاید!
ارسال نظر