نجات صنایع از سخت گیری‌های بی مورد

امروزه اهمیت صنایع به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان اقتصادی در تمام کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به خوبی درک و مورد توجه قرار گرفته است. اکثر صنایع که در غالب بنگاه‌های کوچک و متوسط رخ نشان می‌دهند، در مالکیت بخش خصوصی قرار دارند، اما متاسفانه بیشتر نقش حاشیه‌ای در عملکرد صنعتی استان ایفا می‌کنند. تعطیل و نیمه‌تعطیل شدن واحدهای صنعتی و تولیدی استان فارس سبب بیکار شدن بیش از ۱۱هزار کارگر در این استان شده است.در ادامه گفت و گوی ما با جمال رازقی ، رئیس اتاق بازرگانی شیراز را درخصوص موارد ذکر شده می‌خوانید:

شرایط کلی فعالیت بنگاه‌‌ها و واحدهای خصوصی استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در چند سال اخیر، با گسترش فناوری‌های نو، تحولاتی در روش‌های تولید، توزیع و ساختار تشکیلاتی بنگاه‌ها پدید آمده که بر اهمیت واحدهای صنعتی افزوده است. اما به دلایل مختلفی همچون رکود، تورم، بی‌برنامگی اقتصادی و بوروکراسی‌های دست و پاگیر، صنایع خصوصی شانس کمی برای رشد داشته‌اند. در حال حاضر ۵۰ درصد از واحدهای تولیدی کشور تعطیل هستند یا زیر ظرفیت تولید کار می‌کنند. مطالبات تولیدکنندگان به واسطه هدفمند کردن یارانه‌ها و از طرفی حمایت‌هایی که دولت و قوه قضائیه از بانک‌ها انجام می‌دهند، مشکل بزرگی برای آنها ایجاد کرده و بحث مالیات بر ارزش افزوده بخش تولید را دچار مشکل کرده است و اغلب شاهد سخت‌گیری‌های بی‌مورد بسیار روی صنایع هستیم. از طرفی بانک‌ها و از طرف دیگر تامین اجتماعی و سازمان مالیاتی فشار زیادی به صنعتگران وارد می‌کنند و این اوضاع را سخت‌تر کرده است.

چه تعداد بنگاه اقتصادی در شهرک‌های صنعتی استان مستقرند و رکود دو سال اخیر در استان فارس چه تبعاتی داشته است؟

در حال حاضر ۶۲ شهرک صنعتی در استان فارس وجود دارد که ۱۷۳۰ واحد صنعتی در آنها فعال هستند و ۳۰۰ واحد صنعتی راکد شده‌اند. نیمی از واحدهای صنعتی فعال تنها با ۲۵ تا ۳۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند که شرایط را برای آنها سخت کرده است. رکود اقتصادی سال‌های اخیر ضمن کاهش فعالیت در بخش‌های مختلف اقتصادی، تبعات منفی برای بخش‌های تولیدی اقتصاد در پی داشته است. شرکت‌های تولیدی به دلایل مختلف مانند فروش نرفتن محصولات و پرشدن انبار محصولات و مواد اولیه یا تسری مشکلات نقدینگی از یک شرکت به سایر شرکت‌ها شرایط مطلوبی از نظر نقدینگی ندارند. از این رو در برخی از شرکت‌ها مهم‌ترین عامل محدودکننده یا حتی متوقف‌کننده تولید، بحث نقدینگی است. تعطیل و نیمه‌تعطیل شدن واحدهای صنعتی و تولیدی استان فارس سبب بیکار شدن بیش از ۱۱هزار کارگر در این استان شده است.

اقدامات اتاق شیراز در جذب سرمایه‌گذار و تسهیل فضای کسب‌وکار به‌خصوص برای صنایع پیشرو استان چه بوده است؟

از آنجا که استان فارس به شهر‌های مهم کشور نزدیک است می‌تواند فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی باشد. همچنین به دلیل اینکه استان فارس در حوزه صنایع غذایی و تبدیلی و صنایع کانی‌های فلزی و غیرفلزی بسیار قوی عمل کرده و امروز به‌عنوان قطب در این زمینه شناخته شده، عاملی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی به شمار می‌آید. علاوه بر این، موفق عمل کردن استان فارس در صنعت الکترونیک امتیازی برای ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک با کشور‌های شناخته شده در این حوزه است. همچنین اتاق بازرگانی در‌صدد راه‌اندازی کلینیک عارضه یابی کسب‌و‌کار با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با هدف رفع مشکلات بازرگانان و تسهیل فعالیت‌های آنان از طریق مشاوره و آموزش بازرگانان و مدیران و کمک به گسترش و تخصص درکسب‌و‌کار خود، فراهم کردن مشاوره در انواع سرمایه‌گذاری‌ها، مشاوره مدیریتی، توسعه و صادرات، راه‌اندازی کسب و کار و فراهم کردن زمینه مناسب برای حل مشکلات ایجاد شده و عملی کردن برنامه‌های هدفگذاری شده است.

در حال حاضر نرخ بیکاری استان فارس چه میزان است و چه صنایعی توان افزایش اشتغالزایی در استان دارند؟

در سال ۹۴ نرخ بیکاری استان معادل ۱/ ۹ درصد بوده است. به رغم افزایش نرخ بیکاری در کل کشور، استان فارس شاهد کاهش ۴/ ۲ درصدی نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال نسبت به سال ۹۳ بوده است. کاهش نرخ بیکاری در استان فارس با افزایش ۴/ ۲ درصدی نرخ مشارکت اقتصادی همراه بوده، اما همچنان نرخ مشارکت اقتصادی در این استان نسبت به کل کشور(۲/ ۳۸ درصد) پایین‌تر است. طی سالهای گذشته استان فارس در عرصه کشاورزی و باغبانی در رتبه‌های نخست کشور قرار داشت و این شرایط تا مدتها ادامه داشت تا اینکه خشکسالی‌های پی در پی، بخش کشاورزی استان را که تا آن زمان چندان مکانیزه نشده بود، در خطر جدی قرار داد و کشاورزی استان فارس طی چند سال از ناحیه خشکسالی آسیب دید.

این شرایط مسئولان را متوجه غفلت‌ها کرد و دغدغه صنعتی شدن استان و جدایی از اقتصاد وابسته به کشاورزی غیرمدرن که تا پیش از این فقط زمزمه‌های آن شنیده می‌شد، مطرح شد. این شرایط در کنار وضعیت اشتغال استان فارس،متذکر این نکته بود که هم برای رهایی از اقتصاد تک بعدی و هم برای بهبود وضعیت اشتغال استان می‌توان از مسیر صنعتی شدن و ایجاد صنایع مادر و کارخانه‌های بزرگ وارد شد. صنایعی که مقیاس تولید بالاتر و رشد اقتصادی بیشتری دارند، ظرفیت بالاتری برای استخدام نیروی کار در آنها وجود دارد. بر این اساس می‌توان از این معیارها برای تعیین پتانسیل اشتغال‌زایی صنایع مختلف استفاده کرد. بنابراین صنایع تولید چوب و محصولات چوبی، صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی، صنعت بازیافت و صنایع تولید مواد غذایی و آشامیدنی می‌توانند جزو صنایع پیشرو در اشتغالزایی معرفی شوند. به نظر می‌رسد صنایع مواد غذایی و آشامیدنی و صنایع مواد و محصولات شیمیایی با توجه به رشد مناسبی که از منظر تولید و مقیاس دارند، پتانسیل بالاتری برای اشتغال‌زایی در آینده دارا باشند. همچنین صنایع تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی در رتبه بعدی صنایع با پتانسیل اشتغال‌زایی قرار می‌گیرند.

در فضای پسابرجام حضور هیات‌های خارجی در استان فارس به چه صورت بوده است؟ آیا توفیقی درخصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی داشته اید؟

با برداشته شدن تحریم‌ها و برخی دیگر از موانع تا حدی روابط اقتصادی بین‌المللی تسهیل شده است تا جایی که بسیاری از شرکت‌های خارجی رغبت دارند از طریق اتاق بازرگانی با فعالان اقتصادی داخلی مذاکراتی مبنی بر مشارکت در تولید و صنعت داشته باشند. از ابتدای سال ۹۵ اتاق شیراز میزبان هیات‌های تجاری از کشورهایی همچون آلمان، هنگ‌کنگ، ترکیه، فرانسه، مجارستان، یونان، اندونزی و هلند بوده است. در حال حاضر چند شرکت خارجی پس از انجام این نشست‌ها برای مشارکت با شرکت‌های داخلی تماس گرفته‌اند و مذاکراتی هم انجام شده است. اتاق بازرگانی شیراز در این راستا برای تشویق سرمایه گذاران خارجی و معرفی شرکت‌های ایرانی به آنها نهایت تلاش خود را می‌کند. مساله‌ای که وجود دارد این است که نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم سرمایه گذاران خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری مستقل کنند بلکه با توجه به مشکلاتی که ناشی از عدم شفافیت و نبود ثبات در قوانین آنها بیشتر به دنبال یافتن شریک ایرانی هستند.