موسسات فرهنگی و هنری در آستانه تعطیلی

ایسنا: موسسات فرهنگی و هنری که مهمترین نهادهای بخش خصوصی در حوزه فرهنگ و هنرهستند، مورد بی مهری نهادهای گوناگونی قرار گرفته‌اند. شهرداری، اداره مالیات، بیمه و... هر کدام به صورتی آنها را تحت فشار قرار داده‌اند و افرادی که در این حوزه به فعالیت می‌پردازند، روز به روز دلسردتر از قبل می‌شوند چراکه به محض آغاز فعالیت با چنان موانعی برخورد می‌کنند که عطای کار فرهنگی را به لقای آن می‌بخشند.

موسسات فرهنگی و هنری به عنوان بازوهای خصوصی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای اهداف فرهنگی سطح کشور به فعالیت می‌پردازند و از برگزاری کلاس‌های آموزشی گرفته تا سمینار و همایش و... به انحای مختلف در فعالیت‌های فرهنگی و هنری وارد می‌شوند اما این پتانسیل زیر فشار سنگینی است که پشیمانی از شروع کار، حاصل چند سال فعالیت مدیران این مراکز می‌شود. مجید زارعی، رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان سالهاست که در این زمینه به فعالیت می‌پردازد. از این رو مصاحبه‌ای با او انجام دادیم تا شرح آنچه بر موسسات فرهنگی و هنری رفته را از زبان او بشنویم. مجید زارعی با بیان اینکه موسسات فرهنگی و هنری چندمنظوره از سال ۱۳۷۵ بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز به کار کردند، اظهار کرد: چندین موسسه فرهنگی و هنری با دریافت مجوز، کار خود را آغاز و به بالندگی رسیدند، بسیاری از آنها شاخص، مؤثر و برتر در کشور شدند و می‌توان گفت عموم مراکز آموزشی مطرح و وزین کشور را موسسات فرهنگی و هنری تشکیل می‌دهند.

رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان تصریح کرد: سال ۱۳۸۲ نزدیک به ۵۵۰ موسسه در استان اصفهان فعالیت داشتند، اما اکنون به دلیل موانع و مشکلات به کمتر از ۲۰۰ موسسه در حال فعالیت کاهش پیدا کرده‌اند. البته تعدادی از آنها مؤسساتی هستند که در سال‌های اخیر مجوز فعالیت گرفته‌اند. وی افزود: در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات مالی و مسایلی که از سوی برخی دستگاه‌های دولتی برای موسسات فرهنگی و هنری ایجاد شده است، بسیاری از موسسات به تعطیلی درآمدند یا به ناتوانی و ضعف دچار شدند.

اختلاف با شهرداری‌ها

رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان با بیان اینکه اکثر موسسات با توجه به اینکه در اماکنی با کاربری مسکونی فعالیت می‌کنند، با شهرداری درگیر هستند و شهرداری موانع و مشکلات بسیاری برای آنها ایجاد کرده است، ادامه داد: بسیاری از مؤسساتی که به تعطیلی کشیده شدند به دلیل همین موانع قانونی بوده که شهرداری‌ برای موسسات ایجاد کرده است، چراکه از نظر شهرداری انجام فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی معادل فعالیت‌های تجاری محسوب می‌شود و در ملکی که کاربری آن مسکونی تعریف شده، مجاز به انجام فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی نیستند و این بهانه‌گیری که با هدف اخذ مبالغ نجومی است، موجب تعطیلی بیش از نیمی از مراکز فرهنگی و آموزشی کشور شده است. وی اضافه کرد: یک کسب و کار ساده نیاز به فضای ۲۰ متری دارد، اما یک موسسه نیاز به یک فضای چند صد متری دارد. تعداد نیروهایی که باید حقوق بدهد زیاد است، مکان آن باید ابتدای خیابان اصلی باشد و مجوزهای لازم از ادارات اماکن، راهنمایی و رانندگی، ارشاد و شهرداری را بگیرد.

مالیات سلیقه‌ای

زارعی با اشاره به بحث مالیات در مورد موسسات فرهنگی و هنری گفت: اگرچه بر اساس بند "ل" ماده ۱۳۹ موسسات فرهنگی و هنری از پرداخت مالیات معاف هستند، اما از سال ۱۳۸۶ با تغییر مدیریت در بخش مالیاتی استان و با تغییر سلیقه‌ای که در این زمینه ایجاد شد؛ موسسات فرهنگی و هنری ملزم به پرداخت مالیات شدند. وی افزود: مالیات عملکرد، تکلیفی، حقوق و... از جمله مالیات‌هایی است که موسسات با آنها رو به رو هستند. مدیران موسسات فرهنگی که همگی افرادی توانمند در حوزه‌های علمی و فرهنگی هستند، با شروع فعالیت خود آن قدر درگیر و گرفتار مسائل دارایی، بیمه، شهرداری و... می‌شوند که از اصل فعالیت مورد نظر خود دور شده، دلسرد شده و فعالیت خود را متوقف می‌کنند.

بیمه، مانع سنگین

رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان اضافه کرد: بیمه از دیگر مشکلاتی است که موسسات با آنها رو به رو هستند. هزینه بیمه هر نفر حداقل ۲۸۵ هزار تومان است. با توجه به اینکه موسسات فرهنگی و آموزشی مراکزی مبتنی بر نیروی انسانی هستند، یعنی اینکه در هر موسسه فرهنگی هر چقدر هم کوچک باشد، ده‌ها نفر به صورت تمام وقت و نیمه‌وقت مشغول کار هستند و امکان پرداخت هزینه‌های گزاف بیمه را ندارند و از هیچ‌گونه حمایت قانونی نیز برخوردار نیستند و این مسئله از دیگر علل به تعطیلی کشیده شدن مراکز فرهنگی و آموزشی در کشور است.

وی تصریح کرد: طبق بخشنامه ۱۴۰ که در ارتباط با بیمه مشاغل تهیه شده است، آمده که تعداد زیادی از مشاغل همچون چاپخانه‌ها، مشاغل وابسته به پزشکی، حرف وابسته به کشاورزی و بسیاری دیگر سهم کارفرما را دولت می‌پردازد و کارفرما تنها حق کارگر را پرداخت می‌کند یعنی نزدیک به ۷۰ هزار تومان برای هر نفر. این در حالی است که مراکز فرهنگی و آموزشی جزء این بخشنامه نیستند و باید تمام هزینه‌ها را خود پرداخت کنند. رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان گفت: شرایط نامناسب اقتصادی جامعه موجب شده تا مردم کمتر توان پرداخت هزینه برای موضوعات آموزشی و فرهنگی داشته باشند.

زارعی با اشاره به اینکه علاقه مردم برای کسب مهارت‌های فرهنگی و هنری رو به افزایش است اما با توجه به بضاعتی که به لحاظ مالی دارند، به اولویت‌بندی دوره‌ها می‌پردازند، خاطرنشان کرد: مردم از برخی از دوره‌های فرهنگی همچون تئاتر با توجه به اینکه بازخوردی از جهات مختلف به ویژه مالی و آینده روشن ندارند کمتر استقبال می‌کنند. اما موضوعات دیگری مثل موسیقی و زبان خارجی را در اولویت خود قرار داده‌اند و شاهد افزایش متقاضیان این حوزه‌ها هستیم. وی افزود: با توجه به اینکه موضوع فعالیت وزارتخانه، فرهنگ و ارشاد اسلامی و هدف از تأسیس آن می‌تواند ارتقای سلامت، قرآن، پژوهشی، روانشناختی، گردشگری، زبان‌های خارجی و... بینش و دانش فرهنگ عمومی جامعه باشد؛ موسسات فرهنگی و هنری در همه حوزه‌ها می‌توانند نقش اساسی در کشور ایفا کنند.

انصراف از ادامه فعالیت

رییس انجمن موسسات فرهنگی و هنری استان اصفهان با بیان اینکه روز به روز به تعداد متقاضیان راه‌اندازی موسسات فرهنگی افزوده می‌شود، گفت: این افراد وقتی کار را شروع می‌کنند و با مشکلات فراوان رو به رو می‌شوند از ادامه فعالیت فرهنگی، علمی و آموزشی منصرف می‌شوند.

توسعه ناممکن

زارعی با اشاره به شروع و توسعه فعالیت موسسات فرهنگی و هنری گفت: این یکی از مشکلاتی است که همه موسسات با آن دست و پنجه نرم کنند، بر خلاف قانون تجارت تقریباً توسعه این موسسات غیرممکن است و هیچ حمایت قانونی و مالی از این موسسات نمی‌شود. وی اضافه کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ‌گونه کمکی جهت رفع مشکلاتی که توسط دستگاه‌های دیگر برای موسسات فرهنگی و هنری ایجاد می‌شود، انجام نمی‌دهد یا بی اثر است. وی خاطرنشان کرد: امیدوارم با توجه لازم مسئولان، مشکلاتی که بر سر راه فعالیت و توسعه موسسات فرهنگی و هنری به عنوان بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین بازوی فرهنگی کشور وجود دارد، رفع شود تا شاهد صیانت و توسعه فرهنگی کشور باشیم.