توقف ممنوع‎الخروجی تولیدکنندگان بدهکار

دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- ممنوع‎الخروج کردن تولیدکنندگان بدهکار یکی از حربه‎هایی است که قانون برای وصول مطالبات بانکی در اختیار بانک‎ها قرار داده اما در حالی که در بخشنامه‎های متعدد بانکی همیشه بر این نکته تأکید شده که ممنوع‎الخروجی باید آخرین مرحله اقدام باشد، این اختیار قانونی به مستمسکی در دست بانک‎ها تبدیل شده و نظام بانکی معمولا در اولین مرحله، سراغ این آخرین حربه فشار می‎رود و تولیدکنندگان بدهکار را ممنوع‎الخروج می‎کند. اوایل آبان ماه بود که معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد در نخستین همایش ملی «صنعت، کارآفرینی و حمایت قضایی از سرمایه‎گذاری» از قریب‎الوقوع بودن ابلاغ بخشنامه دادستانی مبنی بر جلوگیری از ممنوع‎الخروج کردن بی‌ضابطه تولیدکنندگان به دلیل بدهی بانکی خبر داده بود و حالا به فاصله کمتر از یک ماه، بخشنامه مذکور ابلاغ شده است.

حمایت از فعالان اقتصادی به عنوان بیت‎المال

معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد در گفت و گو با دنیای اقتصاد مدیران واحدهای تولیدی را بیت‎المال می‌داند و اظهار می‎کند: با این رویکرد حمایت از مدیران واحدهای تولیدی از وظایف دادستان و مدعی‌العموم است و وظیفه داریم از مدیران واحدهای تولیدی به عنوان گردانندگان چرخ‌های تولید حمایت کنیم. محمد بخشی‌محبی با اشاره به اینکه برخی مدیران واحدهای تولیدی به دلایل مختلفی از قبیل تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی، عدم وصول مطالبات و ... نمی‎توانند کسب درآمد کنند و به ناچار از تسهیلات بانکی استفاده می‎کنند، خاطرنشان می‎کند: مشکلات اقتصادی و رکود موجود باعث شده برخی از این تولیدکنندگان نتوانند بدهی خود را به بانک‎ها پرداخت کنند و بانک آن‎ها را ممنوع‎الخروج کرده است و در نتیجه این تولیدکنندگان امکان خروج از کشور به منظور تأمین مواد اولیه، انعقاد قراردادهای خارجی و ... را ندارند. وی با بیان اینکه در برخی موارد بانک‎ها برخورد سلیقه‎ای داشتند و از ضابطه خاصی برای ممنوع‎الخروج کردن تولیدکنندگان بدهکار پیروی نمی‎کردند، تصریح می‎کند: در برخی جلسات مشترک، بانک‎‌ها اعلام می‎کردند باید رفع ممنوع‎الخروجی تولیدکننده را به تهران ارجاع دهند و در نتیجه تولیدکننده به جای اینکه به فکر تولید باشد، باید پیگیر اقدامات لازم برای رفع ممنوع‎الخروجی خود می‎شد.

عضو کمیسیون پنج نفره حمایت قضایی از سرمایه‌گذاری با اشاره به اینکه گاهی مدیران بانکی مدعی بودند که از قانون و بخشنامه‌های قانونی در این زمینه مطلع نیستند، می‌افزاید: با همفکری شورای هماهنگی بانک‎های خراسان رضوی و نیز کارشناسان بانکی، بخشنامه «توقف بی‎ضابطه ممنوع‎الخروج کردن تولیدکنندگان بدهکار» تدوین و با دستور دادستان به بانک‌های استان ابلاغ شد. بخشی‎محبی با بیان اینکه برای بانک‎ها بحث وصول مطالبات مهم است، تصریح می‎کند: یکی از اهرم‎های فشار بانک‎ها برای وصول مطالبات خود از مدیران واحدهای تولیدی ممنوع‎الخروجی آن‎ها بود در صورتی که در این بخشنامه تأکید شده این روش باید آخرین اقدام باشد. وی یادآور می‎شود: برای ما هم وصول مطالبات بانکی و هم چرخیدن چرخ تولید و جلوگیری از تعطیلی واحدهای تولیدی اهمیت دارد؛ این بخشنامه به نفع بانک‎ها و واحدهای تولیدی است زیرا با اجرای آن هم مطالبات بانک‎ها با روش‎های دیگر وصول می‎شود و هم تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی ممنوع‏الخروج نخواهند شد.

لغو ممنوع‎الخروجی 80 درصد تولیدکنندگان

معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد در پاسخ به سوالی در خصوص تعداد تولیدکنندگان ممنوع‎الخروج شده توسط سیستم بانکی، اینطور پاسخ می‎دهد: بر اساس اعلام تشکل‎های بخش خصوصی خراسان رضوی، با اجرای این بخشنامه ممنوع‎الخروجی حدود ۸۰ درصد تولیدکنندگان رفع می‎شود. بخشی‎محبی به این نکته هم اشاره می‎کند که در این بخشنامه، نظارت دادستان یا معاون وی بر اجرای صحیح به عنوان ضمانت اجرایی مطرح شده است و می‎افزاید: بر اساس ماده ۵۷۶ و ماده ۶۰۵ قانون مجازات اسلامی با مدیران متخلف بانکی که جلوی اجرای احکام قضایی یا بخشنامه‌های قانونی را بگیرند، به انفصال از خدمت تا پنج سال محکوم می‎شوند. وی اضافه می‎کند: در صورتی که در ممنوع‎الخروجی یا رفع ممنوع‎الخروجی مدیران واحدهای تولیدی، غرض‎ورزی مدیران بانکی احراز شود، به مجازات جزای نقدی، جبران خسارت و حبس محکوم می‎شود.

همراهی بانک‎ها

عضو کمیسیون پنج نفره حمایت قضایی از سرمایه‎گذاری در خصوص آمار رفع ممنوع‎الخروجی تولیدکنندگان بدهکار بانکی پس از ابلاغ بخشنامه عنوان می‎کند: این بخشنامه به تازگی ابلاغ شده است با این حال بانک‎ها در این زمینه همراهی بسیار خوب و مؤثری داشته‎اند. به گزارش روابط عمومی کمیسیون پنج نفره حمایت قضایی از سرمایه‏گذاری، در قسمتی از بخشنامه غلامعلی صادقی، دادستان مشهدخطاب به دبیر شورای هماهنگی بانک‏های خراسان رضوی آمده است: در راستای ایجاد وحدت رویه قانونی در خصوص ممنوع‎الخروج کردن بدهکاران بانکی به ویژه واحدهای تولیدی، صنعتی لازم است کلیه بانک‌های استان از هرگونه اقدامی که خارج از بخشنامه‎های بانک مرکزی به ویژه بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/ ۹۲ مورخ دوم مهر ماه سال ۹۲ و بخشنامه جدید در خصوص افزایش سقف بدهکاری، از هر گونه تفسیری که مغایر قوانین مدنی و قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی باشد، خودداری کنند تا بدین ترتیب تولیدکنندگان، صنعتگران و صادرکنندگان استان بتوانند با محدودیت‎های کمتری به کسب و کار خود به ویژه در امر صادرات مبادرت ورزند. به موجب این بخشنامه رعایت بندهای زیر توسط بانک‎ها الزامی است:

۱- درخواست ممنوع‏الخروجی باید به عنوان آخرین اقدام و پس از انجام کامل کلیه اقدامات قانونی و نهایی شدن از مطریق مراجع قضایی و ثبتی انجام گیرد.

۲- درخواست ممنوع‎‏الخروجی برای اشخاص حقیقی بدهکار کمتر از سه میلیارد ریال و اشخاص حقوقی کمتر از پنج میلیارد ریال انجام‎پذیر نیست.

۳- ممنوعیت خروج بدهکارانی که دارای وثایق رهنی هستند، زمانی مجاز است که اقدامات صدور اجرائیه، ارزیابی قطعی و مزایده اموال مذکور انجام گرفته باشد و چنانچه بدهی بدهکر از سقف آمده در بند دوم این دستورالعمل بیشتر بود، آنگاه نسبت به درخواست ممنوع‎الخروجی اقدام شود.

۴- چنانچه بدهکار دارای اسناد رهنی نباشد اما نسبت به معرفی مال به مراجع ثبتی و قضایی اقدام کند و در اثر ارزیابی قطعی اموال مذکور مشخص شود که با رعایت سقف مبالغ آمده در بند یک مشمول ممنوع‎الخروجی نیست، بانک مکلف است بلافاصله نسبت به رفع ممنوعیت خروجی بدهکار اقدام کند.

۵- چنانچه اموال بدهکار در تشریفات مزایده به فروش نرود یا به هر دلیل بانک قبل از برگزاری مزایده اعراض یا انصراف از اموال بدهد، از آنجا که بدهکار دیگر مستنکف نیست، ممنوع‎الخروجی وی دیگر مبنای قانونی ندارد.

۶- مدیرانی که از محاکم قانونی دارای حکم قطعی اعسار در مورد بدهی‎شان هستند(توان پرداخت بدهی را ندارند) و نسبت به پرداخت اقساطشان مطابق با حکم مربوطه اقدام می‎کنند، با توجه به «تعیین تکلیف شدن» وضعیت بدهی توسط مرجع قضایی، مطابق با بند ۹ بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/ ۹۲ مورخ دوم مهر ماه ۱۳۹۲ بانک مرکزی، دیگر ممنوع‏الخروجی آن‎ها موضوعیت قانونی ندارد.

۷- مطابق با بند هفت بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/ ۹۲ مورخ دوم مهر ماه ۱۳۹۲ درخواست مممنوعیت خروج ضامنان بدهکار فاقد وجاهت قانونی است.

۸- مطابق با بند ۶ بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/ ۹۲ مورخ دوم مهر ماه ۹۲ ممنوع‎الخروجی فقط در خصوص آخرین مدیران شرکت‎های حقوقی قابل اعمال است حتی اگر مدیران سابق نسبت به امضای اسناد و قراردادها اقدام کرده باشند.

۹- آن دسته از بدهکارانی که بدهی خود را تقسیط مجدد کرده یا از طریق استمهال و تعیین تکلیف با بانک تفاهم و عقد قرارداد کرده‏اند، مشمول درخواست ممنوع‎الخروجی نخواهند بود؛ این افراد در صورتی که ممنوع‎الخروج شده‎اند، باید نسبت به رفع ممنوع‎الخروجی آن‎ها اقدام شود.

در بخش پایانی این بخشنامه آمده است: بر اساس بند ۱۳ بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/ ۹۲ مورخ دوم مهر ماه ۹۲ مسئولیت اقدامات نادرست در خصوص ممنوع‎الخروجی افراد متوجه مدیران بانک است بنابراین باید در این خصوص دقت عمل شود و بانک‎ها باید سریعا نسبت به رفع ممنوعیت خروج افرادی که تا این تاریخ مغایر با مفاد مذکور به درخواست بانک ممنوع‎الخروج کرده‎اند، اقدام کنند. همچنین این بخشنامه در پایان تأکید می‎کند که نماینده دادستان مرکز استان باید در صورت مواجهه با عدم اجرای مصوبات یا قوانین مربوطه بر اساس ضوابط، تعقیب اداری یا کیفری لازم را انجام دهد.

توقف ممنوع‎الخروجی تولیدکنندگان بدهکار

توقف ممنوع‎الخروجی تولیدکنندگان بدهکار