عاقبت دنا
خودروی دنا، محصولی که ایران‌خودرویی‌ها از آن به‌عنوان لوکس‌ترین خودروی تولیدی این شرکت نام می‌برند طی دو ماه گذشته با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بود. حال با تعیین قیمت نهایی این خودرو قرار است، دنا تنها در سبد صادراتی ایران خودرو قرار بگیرد و دیگر خبری از پیش ثبت‌نام یا عرضه این خودرو به بازار داخل نیست. در این زمینه طی هفته جاری مدیرعامل ایران خودرو گفته بود که پس از صفر شدن تعهدات 10 هزار دستگاهی دنا، این خودرو دیگر به قصد بازار داخل تولید نمی‌شود و به بازارهای خارجی خواهد رفت. این تصمیم بی‌سابقه ایران خودرو اگرچه هنوز با واکنشی از سوی شورای رقابت یا مسوولان صنعتی کشور همراه نبوده، اما آنچه مشخص است ایران خودرو نه قصد توقف تولید این خودرو را دارد و نه به قیمت‌گذاری دنا از سوی شورا رقابت رضایت می‌دهد.
این تصمیم ایران خودرو بازار داخل را از وجود دنا محروم خواهد کرد هر چند که ۱۰ هزار دستگاهی که قرار است از سوی این شرکت عرضه شود به‌طور حتم با قیمتی چندین برابر معامله خواهد شد؛ بنابراین شورای رقابت که با قیمت‌گذاری خود در پی ایجاد رقابت و رقابتی کردن قیمت محصولات داخلی است به‌نظر می‌رسد که باید پیگیر عدم عرضه این خودرو به بازار داخل باشد. در این زمینه باید این نکته را یادآوری کنیم که رضا شیوا رئیس شورای رقابت طی دو هفته گذشته در پاسخ به تهدید رئیس پیشین ایران خودرو مبنی‌بر توقف تولید دنا در صورت عدم اصلاح آن تاکید کرده بود که این شرکت مختار است و می‌تواند خط تولید را متوقف کند. در این بین هر چند مدیر فروش و بازاریابی ایران خودرو با توجه به موضعگیری که در برابر تصمیمات شورای رقابت اتخاذ کرد از سمت خود برکنار شد، اما شورای رقابت نشان داد که همچنان بر قیمت تعیین شده خود ایستاده و قصدی بر تغییر آن ندارد. اما داستان دنا چه بود؟ حدود یک ماه پیش بود که شورای رقابت پس از بررسی اسناد ارائه شده از سوی ایران‌خودرو، قیمت دنا را حدود ۴۲ میلیون تومان اعلام کرد و این قیمت با واکنش تند آبی‌پوش‌های جاده مخصوص همراه شد. ایران‌خودرویی‌ها که حساب ویژه‌ای روی فروش دنا با قیمت ۴۸ میلیون تومان باز کرده بودند، از تصمیم شورای رقابت غافلگیر شده و از همین رو سعی کردند به هر نحو ممکن، قیمت خود را جایگزین قیمت شورای رقابت کنند. آنها ابتدا از در تهدید در آمده و عنوان کردند که اگر شورای رقابت در قیمت دنا تجدیدنظر نکند، این خودرو را به تولید نخواهند رساند؛ زیرا تداوم تولید آن با قیمت ۴۲ میلیون تومان، برای ایران‌خودرو صرفه اقتصادی ندارد. همین تهدید کافی بود تا برخی اعضای شورای رقابت کمی کوتاه آمده و با استناد به اینکه نمی‌خواهند تولید ملی ضرر ببیند، از احتمال بازنگری در قیمت دنا صحبت به میان بیاورند. از آن سو، اما برخی دیگر از اعضای شورا همچنان بر قیمت ۴۲ میلیون تومانی دنا تاکید و عنوان می‌کردند که قرار نیست این قیمت تغییر کند.
در همین کش و قوس بود که ایران‌خودرو کمی از مواضع خود کوتاه آمد با اعلام ریز هزینه‌های دنا، از امکان ادامه تولید و فروش این محصول با قیمت 46 میلیون تومان نیز خبر داد. ایران‌خودرویی‌ها با بیان اینکه قیمت واقعی دنا 51 میلیون تومان است، عنوان کردند که حاضرند این محصول را به قیمت 46 میلیون تومان نیز عرضه کنند، هرچند دیگر سودی از بابت دنا عایدشان نخواهد شد. در نهایت و در حالی که ایران‌خودرویی‌ها گمان می‌کردند تهدیدشان جواب داده و قیمت دنا مطابق نظر آنها تغییر خواهد کرد، شورای رقابت آب پاکی را روی دست شان ریخت و با اعلام قطعی شدن قیمت 42 میلیون تومانی این خودرو، پرونده دنا را مختومه دانست. از سوی دیگر،‌هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران‌خودرو نیز با ارسال نامه‌ای به رئیس شورای رقابت، از وی خواست تا قیمت دنا را نه در رسانه‌ها؛ بلکه به‌صورت رسمی و کتبی به این شرکت ابلاغ کند تا واگذاری دناهای پیش فروش شده به ثبت‌نام‌کنندگان، آغاز شود. در نامه یکه‌زارع البته باز هم درخواستی مبنی‌بر تجدیدنظر در قیمت دنا مطرح شده بود، اما شورای رقابت زیر بار نرفت و در نهایت قیمت 42 میلیون تومانی دنا را به ایران‌خودرو ابلاغ کرد. هرچه هست، مدیرعامل ایران‌خودرو تاکید کرده که قیمت دنا از سوی شورای رقابت ابلاغ شده و ایران‌خودرو پس از بررسی‌های لازم به این نتیجه رسیده که عرضه این محصول در داخل با قیمت 42 میلیون تومان، صرفه اقتصادی ندارد و به همین دلیل دنا روانه بازارهای صادراتی خواهد شد.
به گفته وی، ۱۰ هزار نفر دنا را پیش‌خرید کرده‌اند‌ که از ابتدای هفته آینده، به‌تدریج خودرو خود را با قیمت ۴۲ میلیون تومان تحویل خواهند گرفت. مدیرعامل ایران‌خودرو با اشاره به عرضه دنا در نمایشگاه عمان، تاکید کرده که علاوه‌بر عمان، برخی دیگر از کشورهای منطقه و حوزه CISو حتی بازارهای آفریقا نیز میزبان این محصول خواهند شد. یکه‌زارع البته اشاره‌ای به قیمت صادراتی دنا نکرده و تنها گفته که با احتساب هزینه‌های صادراتی، عرضه این خودرو در بازارهای خارجی صرفه اقتصادی خواهد داشت. مدیرعامل ایران‌خودرو این را هم گفته که برای دنا پنج، ۶ رقیب در بازار ایران وجود دارد و با توجه به قیمت مصوب شورای رقابت، عرضه آن در بازار داخل به اصطلاح نمی‌صرفد.
اظهارات یکه‌زارع در شرایطی است که دنا به نوعی سومین محصول داخلی ایران‌خودرو به‌شمار می‌رود و این شرکت حساب ویژه‌ای روی فروش آن باز کرده بود، اما در نهایت بازی را به شورای رقابت واگذار کرد.