ماءالشعیر؛ نوشیدنی سلامتی

پزشکان و به ویژه متخصصان پوست و مو و همچنین اورولوژیست‌ها همواره توصیه می‌کنند که از نوشیدنی‏های سالمی که ریشه گیاهی دارند و می‌توانند در پروتئین رسانی به بدن کمک کنند، استفاده کنیم. ماءالشعیر از آن دسته نوشیدنی هاست که اغلب کارشناسان صنایع غذایی و متخصصان تغذیه بر استفاده از آن تاکید دارند و معتقدند که یک فرد می‌تواند در کنار نوشیدنی‌های سالمی همچون آب، شیر و آبمیوه این نوشیدنی را هم در سبد غذایی خود بگنجاند. این موضوع را دبیر انجمن صنایع مالت و ماءالشعیر ایران نیز تایید کرده و بر این باور است که ماءالشعیر به دلیل داشتن ویتامین‌های C, B و انواع اسید آمینه ، هم نوشیدنی مناسبی برای بزرگسالان است و هم مادران می‌توانند از آن به عنوان مکمل غذایی کودکان دو سال به بالا استفاده کنند. سیدحمیدرضا کمال‏علوی در گفت و گو با دنیای اقتصاد، ضمن برشمردن خواص این نوشیدنی شرح می‌دهد که وضعیت صنعت ماءالشعیر در کشور چگونه است و بازیگران آن محصولات خود را با چه کیفیتی به تولید می‌رسانند.

تولید انواع ماءالشعیر چند سالی است در ایران قوت گرفته و برندهای معتبری در این خصوص به وجود آمده‌اند. به نظر شما این صنعت تا چه‌اندازه توانسته نیاز داخلی را پاسخ دهد و در صادرات به نقش آفرینی بپردازد؟

با توجه به اینکه اغلب تولیدکنندگان معتبر کشور از ماشین‌آلات روز اروپا استفاده می‌کنند، می‌توان گفت درزمینه کیفیت تولید با آنها برابریم و چون محصولاتی که تولید می‌کنیم با برند حلال عرضه می‌شود، توانسته‌ایم بازار مناسبی را در کشورهای مسلمان نشین و حتا کشورهای اروپایی و آمریکا به تصاحب درآوردیم. در حال حاضر تولیدکنندگان این نوشیدنی به صورت کاملا رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی فعال‌اند و توانسته‌اند محصولی باکیفیت تولید کرده و درکشورهای حاشیه خلیج فارس، آلمان، استرالیا و حتا آمریکا عرضه کنند و مراکز پخش و دفاتر خود را در این کشورها به ثبت برسانند. این افتخار بزرگی برای تولیدکنندگان ایرانی است که توانسته‌اند محصولی تولید کنند که هم حلال باشد و هم با توجه به کیفیت بالا، در خارج مشتریان را جلب کند.

سالانه چه میزان انواع ماءالشعیر در کشور تولید می‌شود و چند درصد از نیاز داخل را پوشش می‌دهد؟

براساس آخرین برآوردها، سالانه دو میلیارد بطری ماءالشعیر ۳۳۰ سی سی تولید می‌کنیم. به عبارت دیگر سالانه نزدیک به ۷۰۰ میلیون لیتر انواع ماءالشعیر در ایران تولید می‌شود که حدود ۵۰۰ میلیون لیتر آن در بازار داخلی مصرف شده و حدود ۲۰۰ میلیون لیتر نیز در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. اگر به کارخانه‌های تولید ماءالشعیر سر بزنید، متوجه خواهید شد که بیشتر آنها با ظرفیت بالایی مشغول به تولید بوده و در حال بسته بندی محصولات خود برای عرضه در بازارهای داخلی و خارجی‌اند. از این رو می‌توان گفت، در شرایط کنونی این محصول توانسته بازار خوبی داشته باشد و مانند دیگر صنایع در رکود دست و پا نزند.

یعنی رکود موجود در بازار در تولید و فروش انواع ماءالشعیر تاثیر نداشته است؟

البته بی تاثیر نبوده، به خصوص که با توجه به کاهش سطح درآمد مردم، آنها از بین انواع نوشیدنی هایی که در بازار موجود است مجبورند یک نوع انتخاب کنند. اما به هر حال مصرف عمومی خانوارها به طور هفتگی در جریان است.مردم بتدریج از خواص ماءالشعیر مطلع شده‌اند و با توجه به ریشه گیاهی این نوشیدنی که جو و رازک است، مصرف کنندگان می‌دانند که ماءالشعیر نه تنها مضر نیست بلکه با توجه به خواصی که دارد می‌تواند در سبد غذایی آنان قرار گرفته و به طور روزانه از آن استفاده کنند. ضمن آنکه تولیدکنندگان کنونی کشور از بهترین مواد اولیه استفاده می‌کنند و محصولی را به دست مشتری می‌رسانند که با نوع خارجی خود از نظر کیفی برابری می‌کند. البته لازم است در این زمینه فرهنگ سازی بیشتری صورت گیرد و مردم از خواص این نوشیدنی بیشتر آگاه شوند، چرا که نسبت به سایر نوشیدنی‌ها از نظر فرایند تولید و نوع موادی که در آن استفاده می‌شود، کاملا متفاوت است.

مواد اولیه مورد نیاز را از داخل کشور تامین می‌کنید یا از طریق واردات به دست تان می‌رسد؟

دو نوع مواد اولیه در تولید ماءالشعیر نقش اساسی دارند: مالت، رازک. با توجه به اینکه ریشه مالت به جو بر می‌گردد و بیشتر جو کشت شده در کشور برای دام و طیور استفاده می‌شود، نمی‌توانیم از آن عصاره مالت باکیفیت تهیه کنیم و بهتر است با توجه به حجم تولیدی که داریم، جویی زیر کشت برود که برای تولید مالت مناسب باشد. در هر صورت یک مقدار مالت را از داخل و بخشی را هم از طریق واردات تامین می‌کنیم. در رازک و انواع کنسانتره هم همین وضع را داریم. در مجموع می‌توانیم در این صنعت خودکفا شویم و با ایجاد کارخانه های تولید مالت و رازک نیاز داخلی را به این مواد تامین کنیم.

در بسته بندی و تهیه قوطی‌های مورد نیاز آیا توانسته‌ایم به‌اندازه نیاز تولید کنیم؟

با آنکه صنعت بسته بندی کشور با توجه به صادرات محور بودن انواع مواد غذایی رشد و توسعه یافته، در صنعت ماءالشعیر نتوانسته‌ایم به مقدار مورد نیاز قوطی‌های فلزی تولید کنیم. در حال حاضر دو تولیدکننده قوطی فلزی در کشور مشغول به کارند اما تولید آنها کفاف بازار را نمی‌دهد و آنها هم توسعه‌ای در این زمینه نداشته‌اند. از این رو باید قوطی‌های مورد نظر را از طریق واردات تامین کنیم که با توجه به ساخت داخلی، تعرفه واردات انواع قوطی را افزایش داده‌اند. این کار سبب شده قیمت رقابتی ما دستخوش تغییرات شود. انتظار داریم سیاستگذاران بر اساس واقعیت‌ها تعرفه گذاری کالایی کنند تا دو تولید کننده قوطی کشور تعرفه واردات سنگین را به تولیدکننده تحمیل نکنند. درخواست ما از مسوولان وزارت صنعت این است که در تعرفه واردات قوطی‌های فلزی تجدید نظر کرده و اجازه دهند زمانی که تولید داخل کفاف مصرف را نمی‌دهد، بتوانیم با تعرفه‌های منطقی‌تر محصول مورد نظر را وارد کنیم و با توجه به ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌شود مالیات آن را بپردازیم. در حال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات ما این است که مجبوریم قوطی‌های فلزی را با تعرفه بالا وارد کنیم و چون نمی‌توانیم قیمت محصول نهایی خود را تغییر دهیم، تولیدکنندگان مجبورند بخش قابل توجهی از سود خود را صرف واردات انواع قوطی فلزی کنند.

صنعت ماءالشعیر کشور با چه چالش‌های دیگری روبروست؟

با آنکه سازمان ملی استاندارد مرجع اصلی تشخیص استانداردهای صنعتی کشور است، سازمان غذا و دارو نیز در این رابطه دخالت هایی دارد. براساس استانداردهایی که سازمان ملی استاندارد تعیین کرده هم اکنون دو استاندارد مختلف برای نوشیدنی‌های گازدار و ماءالشعیر تعریف شده، چرا که فرایند تولید این دو با یکدیگر متفاوت بوده و از نظر مصرف مواد اولیه نیز تفاوت دارند. سازمان غذا و دارو این دو صنعت را با هم یکی گرفته و به‌اندازه هم عوارض دریافت می‌کند. در حالی که معتقدیم بهتر است نام نوشیدنی‌های خانواده ماءالشعیر را در زمره نوشیدنی‌های سالم بگنجانیم چون به لحاظ مواد اولیه، میزان قند و نوع گازی که در آن استفاده می‌شود تفاوت‌های زیادی با نوشابه دارد و به همین علت نباید استانداردهای موجود را با هم یکی کرد.

این موضوع سبب شده که شرکت‌های تولید کننده با مشکلات زیادی مواجه شده و مجبور شوند. آنها به عناوین مختلف مالیات و عوارض می‌پردازند و نمی‌توانند برای توسعه فعالیت هایشان سرمایه‌گذاری کنند. اگر دو وزارت صنعت در تعیین تعرفه قوطی و وزارت بهداشت در تعیین عوارض تولید ماءالشعیر به همین روال ادامه دهند، شاید شاهد خاموشی چراغ برخی از کارخانه‌ها باشیم و متولیان آن از این صنعت خارج شوند. حال که دولت یازدهم به دنبال رفع موانع تولید است، بهتر است برای نظام تعرفه‌گذاری تدابیری بیاندیشد که تولیدکننده داخلی آسیب نبیند و همچنین موازی کاری در دستگاه‌های مختلف را از میان ببرد تا فقط با یک سازمان در ارتباط باشیم. در کنار این مسائل، مانند سایر صنایع با معضل قاچاق نیز روبروییم، اما با توجه به محولات باکیفیتی که تحت لیسانس برخی شرکت‌های سرشناس جهانی تولید می‌کنیم، کمتر از این ناحیه ضربه خورده‌ایم. به نظر می‌رسد اگر تداخل‌ها و مزاحمت هایی که برای تولیدکنندگان وجود دارد از بین برود، سال ۹۶ سالی پر از تولید و صادرات برای این صنعت خواهد بود و می‌توانیم شاهد گسترش و توسعه کارخانه‌های موجود باشیم.