مجله ریدرز دایجست در آخرین شماره خود از رازهایی سخن گفته است که می‌تواند افراد را باهوش و زیرک کند. البته این رازهایی که این مجله پیشنهاد به انجام آن داده، تکنیک‌هایی است که عمدتا برای به تاخیر انداختن آلزایمر و زوال عقلی (دمانس) نیز کاربرد دارد. این مجله می‌نویسد: اکثر ما برای بهبود وضعیت ذهنی خود تلاش می‌کنیم. پرورش مغز نیز به اندازه ساخت یک بدن مطلوب اهمیت دارد. با چند تمرین ساده شما می‌توانید مغزی تند و تیز داشته باشید که برخی از آنها را به اختصار معرفی می‌کنیم.

به یک کتابخوان تبدیل شویم

اول از همه «کرم کتاب» (Bookworm) باشید. سوال این است که شما در روز یا در هفته چند ساعت وقت صرف کتاب خواندن می‌کنید. این سوال از سال ۱۹۹۲ از صدها هزار فرد پرسیده شده است. این سوال بخشی از کارهای تحقیقاتی دانشگاه شیکاگو است که در زمینه بازنشستگی و سلامت مطالعه می‌کند. در سال ۲۰۱۶، زمانی که دانشگاه ییل، داده‌های دپارتمان بازنشستگی و سلامت را از ۳۶۰۰ مرد و زن جمع‌آوری کرد که بالای ۵۰ سال سن داشتند، یک الگوی امیدوارانه ظاهر شد: کسانی که در روز ۳۰ دقیقه مطالعه داشتند، به‌طور متوسط ۲ سال بیشتر از کسانی که اصلا مطالعه نداشتند عمر کرده بودند. در این تحقیقات مشخص شد که روزنامه‌ها و مجلات مزایای کمتر اما مشابهی را ارائه می‌دهند. اما سوال این است: چرا یک فعالیت غیرمتحرک به طول عمر شما می‌افزاید: برای آغاز، خواندن- به‌ویژه داستان- نشان داده است که موجب افزایش همذات‌پنداری و هوش هیجانی می‌شود. تشدید این ابزار اجتماعی می‌تواند منجر به افزایش تعامل مثبت انسان شود، این به آن معناست که افزایش تعامل مثبت در انسان، موجب کاهش سطح استرس هم می‌شود. هر دو عامل تاثیر به‌سزایی در سلامت و طول عمر دارد. از سوی دیگر این حقیقت وجود دارد که کتاب‌ها شما را در معرض کلمات و جملات جدید قرار می‌دهد که این امر به طراوت ذهنی شما کمک شایانی می‌کند. یافته‌های جدید از دانشگاه اسپانیایی «سانتیاگو دی کومپستلا» خاطرنشان می‌کند که تعداد زیاد واژگان می‌تواند ساختار عصبی را به‌وسیله تجدید قوا کردن یا آنچه دانشمندان به آن ذخایر شناختی می‌گویند، تقویت کند. ذخایر شناختی به سلول‌های مغزی کمک می‌کند در اطراف مناطقی که ممکن است با یک سکته مغزی، دمانس و دیگر اشکال زوال آسیب ببیند، مسیرهای تازه‌ ذهنی پیدا کند.

زبان دوم، سوم یا حتی چهارم بیاموزید

سوای زبان مادری، یادگیری کلمات از زبان‌های دیگر هم می‌توانند برای تقویت ذخایر شناختی کمک حال باشد. چندزبانه‌ها در حوزه چندتکلیفی قوی‌تر و در حفظ کردن برتر و در تمرکز روی اطلاعات مهم بهتر هستند. براساس تحقیق منتشر شده از سوی دانشگاه تورنتو در سال ۲۰۰۶ در ژورنال «نورو سایکولوجیا» مشخص شده است که در افراد چند زبانه نشانه‌های زوال عقل (دمانس)، در مقایسه با افراد تک‌زبانه، به‌طور متوسط ۴ سال دیرتر ممکن است ظاهر شود. گفته می‌شد که یادگیری زبان دوم در سال‌های اولیه زندگی، در برابر یادگیرندگان بزرگسال، افراد را از مزایای شناختی زیادی بهره‌مند خواهد کرد. با این حال یافته‌های جدید نشان می‌دهد که زمان شروع یادگیری اصلا اهمیت ندارد.

حافظه خود را تمرین دهید

چه تفاوتی بین ما و کسی که صدها هزار اسم و شماره را به یاد می‌آورد، وجود دارد؟ این امر ربطی به ساختار مغزی ندارد، این فقط به تمرین ذهنی و راهبردهای خوب بازمی‌گردد. در اینجا چند مورد از راهکارهای مفید را برای استفاده در زندگی روزانه نام می‌بریم:

هدف: شماره شناسه شخصی شما

تکنیک: حساب کنید

شما ممکن است برای رمزگذاری‌ها از سال تولد یا شماره تلفن خود استفاده کنید اما سارقان هویت برای پیدا کردن آن راهکار دارند. برای این امر بهتر است از روش «دومینیک اوبرایان»، یکی از ذهن برتران بریتانیایی و قهرمان ۸ دوره کاپ جهانی حافظه استفاده کنید. جمله چهار کلمه‌ای بنویسید و سپس تعداد کلمات آن را به عدد تبدیل کنید. به‌عنوان مثال: «این پین من است». «این»، دو حرف، «پین»، سه حرف، «من»، دو حرف و «است»، سه حرف. عدد به دست آمده می‌شود: ۲۳۲۳

هدف: حقایق و ارقام

تکنیک: بلند بخوانیدشان

مشخص شده است که معلمان سرخانه در سال‌های دور از راهکار‌هایی استفاده می‌کردند که به موجب آن دانش‌آموزان را مجبور می‌کردند تا دروس خود را از بَر کنند. در یک مقاله مهم و موثر که در سال ۲۰۱۰ توسط دانشگاه اونتاریو در واترلو منتشر شده پیشنهاد شده است در تولید فعال داده‌ها به‌وسیله تایپ کردن آن، ترسیم و بلند خواندنش مزایایی وجود دارد. دکتر گلن بودرر، مدیر آزمایشگاه حافظه و شناخت دانشگاه کلگری می‌گوید: تئوری غالب این است که کسانی که بلند بلند می‌خوانند، اطلاعات به شکل متمایز در ذهن‌شان جا خوش می‌کند. به این طریق بعدها این اطلاعات به راحتی به یادتان خواهد آمد تا اینکه به زور بخواهید آن را از جایی (حافظه‌تان) بیرون بکشید.

هدف: کلمات و واژگان جدید

تکنیک: رویه مطالعه خود را تغییر دهید

یک آزمایش کلاسیک در دانشگاه میشیگان در دهه ۱۹۷۰ درباره به یادسپاری کلمات صورت گرفت. در این آزمایش افراد به دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه افراد در یک اتاق مجبور به یادسپاری کلمات شدند و در گروه دیگر افراد دروس را در دو مکان یاد می‌گرفتند و نتیجه تحقیقات نشان داد گروه دوم ۵۳ درصد بیشتر از گروه اول در به یادسپاری کلمات جدید موفق بوده است. مطالعات بعدی نشان داد که تغییر دادن در محیطی که هستید (تغییر ساعت، تغییر موسیقی، حتی تغییر جایی که می‌نشینید) در به یادآوری شما کمک موثری است. این تئوری می‌گوید که مغز شما هر چه را شما یاد می‌گیرید به زمینه اطراف شما پیوند می‌دهد و هر چه شما نشانه‌های متنی بیشتری فراهم کنید مغز شما به راحتی می‌تواند عمل یادآوری را انجام دهد.