جمع‌آوری دستفروشان‌ مترو مصوبه ما نیست
عاطفه نبوی کمی دور از انتظار بود که بشود به این راحتی با رئیس شورای شهر تهران بزرگ گفت‌وگو کرد؛ اما مسجد جامعی با حوصله و احترام سوالات ما را شنید و پاسخ داد. از او درمورد اقدام اخیر مترو تهران در جمع‌آوری دست‌فروشان مترو که حتی به خودکشی دلخراش مرد جوان دستفروش به‌دلیل مصادره اموالش انجامید، پرسیدیم. او ضمن اشاره به اینکه چنین مصوبه‌ای در شورای شهر مطرح نشده، تاکید کرد که «باید این مساله ساماندهی شود.» گفت‌وگوی رئیس اصلاح‌طلب شورای شهر تهران با «دنیای اقتصاد» از نظر شما می‌گذرد:

جناب آقای مسجدجامعی، با توجه به آنچه اکنون در متروی تهران در جریان است و شروع طرح جمع‌آوری دستفروشان مترو از تاریخ ۲۸ دی‌ماه، نظر شما راجع به این طرح و همچنین روند گسترش دستفروشی در تهران به‌خصوص در مترو چیست؟
واقعیت این است که در وضعیت امروز کشور و گرفتاری ما در بیکاری‌های پنهان و آشکار، شکل گرفتن و رشد چنین مشاغلی قابل پیش‌بینی و اجتناب‌ناپذیر است. از سوی دیگر در کلان‌شهر تهران و با توجه به تراکم بالای آن، حفظ نظم رفت‌و‌آمد هم مهم است و مترو نیز یک وسیله عمومی پراستفاده به شمار می‌رود که باید به گونه‌ای ساماندهی شود تا این دستفروشی‌ها مانع زندگی جاری نشود؛ بنابراین باید این جریان را قاعده‌مند کرد و مثلا در روزها، مکان‌ها و ساعت‌های خاصی فروشندگان را سروسامان داد؛ چیزهایی شبیه جمعه‌بازارها که تجربه‌اش در محلات تهران هم بوده است. از این طریق می‌توانیم از تجمع این دستفروشان یا تردد دائم آنها در مترو که ممکن است مانع رفت‌و‌آمد و آسایش شهروندان شود، بکاهیم.
ما بارها پیش از این نیز اخباری مبنی بر ارائه طرح‌هایی برای ساماندهی دستفروشان مترو شنیدیم، اما مشکل همچنان به قوت خود باقی است. به نظر شما آیا ایراد در نوع رویکردی که در این برخورد وجود دارد، نیست؟ به عبارت دیگر برخوردی ریشه‌ای‌تر با این مساله یا شاید رویکردی اصلاحی در این مورد کارآمدتر نخواهد بود؛ تا برخوردی قهری آنگونه که شاهد هستیم؟
به هر حال هدف اصلاح است و این مساله درواقع خود را به تصمیم‌گیری‌ها تحمیل می‌کند؛ چرا که می‌بینیم که خواه‌ناخواه برای این دستفروشان بازاری وجود دارد و اگر غیر از این بود، اساسا این مساله رونق نمی‌گرفت. از طرفی ممکن است کسانی در این میان قصد سوءاستفاده داشته باشند که گزارش‌هایی از آنها نیز می‌رسد، اما به هر حال این محصولات بازار خود را دارند. این یک پدیده اجتماعی است و باید به آن توجه شود. می‌دانیم که مساله اشتغال در ایران مهم است و این اشکال و صورت‌های طبیعی آن است که در همه جای دنیا به چشم می‌خورد. بنابراین باید به رسمیت شناخته شود تا بتوان آن‌ را ساماندهی کرد. درواقع، رسیدن به نقطه تعادل در این زمینه، برنامه‌ریزی می‌خواهد. این تنها مشکل مترو نیست و دستفروشی یک پدیده شهری و سابقه‌دار است. ما این مساله را به کمیسیونی در شورای شهر واگذار می‌کنیم تا پیگیری کنند. چندی پیش از کمیسیون حمل‌ونقل خواستیم که پیگیری کرده و طرح اولیه‌ای را در جهت شکل گرفتن بازارهای تخصصی و محلی برای سامان دادن به این دستفروشی‌ها از شهرداری بخواهد.
طرح جمع‌آوری دستفروشان کجا به تصویب رسیده و اساسا چه نهادی قانونا باید متولی چنین برخوردهایی باشد؟
واقعیت این است که ما در شورای شهر چنین طرحی نداریم و من به خاطر ندارم که در جلسات شورا مطرح شده باشد. شاید جزو وظایف شهرداری‌ها پیش‌بینی شده باشد اما طرح مستقلی در شورا مبنی بر این وجود نداشته است.
آیا اساسا شورا تصمیمی برای ورود به این بحث دارد؟ چنان‌که می‌دانید این برخورد در حال حاضر با همکاری مترو و نیروی انتظامی انجام می‌شود و گاهی نیز برخوردهای ناشایستی صورت می‌گیرد. ما در طی این مدت مورد آن جوان دستفروش را داشتیم که خود را زیر قطار انداخت یا شکایت‌هایی از سوی زنان دستفروش مبنی بر برخورد قهری و نامناسب وجود دارد. آیا بهتر نیست به جای اینکه نیروی انتظامی دخالت کنند، به شیوه مسالمت‌آمیزتری این قضیه حل شود؟
مساله این است که طرحی در این‌باره در شورای شهر نبوده که ما بخواهیم آن را ارزیابی کنیم. کاری است که انجام شده و حتما مترو آن را جزو وظایف عمومی خود تلقی کرده است.
آیا اساسا مترو این جایگاه قانونی را دارد که طراح و مجری این طرح باشد؟
این را باید از مترو سوال کنید؛ چرا که حراست و امنیت مسافران برعهده این شرکت است. آنها باید آرامش و امنیت مسافران را تامین و از اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کنند و شاید گاهی به تفسیر خود حوزه عمل را گسترش دهند. این را باید از آنها پرسید که این طرح را با چه توجیهی مطرح کرده‌اند، البته قانون نیز راجع به این مساله سکوت کرده و می‌توان برداشت کرد که تصمیم‌گیری را برعهده همان متولی که مسوول حفاظت است، گذاشته است. باید تمهیداتی بیندیشد که امنیت افرادی که آنجا هستند تامین شود. کاری که ما کردیم این بود که در برنامه پنج ساله، شهرداری را مکلف کردیم تا شرایطی را به لحاظ فنی فراهم کند که حتی‌الامکان تصادف با مترو به صفر برسد. این از نظر ما بسیار مهم است و تاکید کرده‌ایم که حتی اگر مستلزم هزینه بالایی بود انجام شود، چون به جان افراد
بستگی دارد.