با روش تحلیل بنیادی انجام شد
چشم‌انداز ۱۴۰۱ تایرسازان
از سوی دیگر، افزایش حساسیت‌های زیست‌محیطی در کشور می‌تواند موجب فشار آمدن بر صنعت تایر برای کاهش مصرف سوخت شود. بنابراین تایرسازانی در کشور موفق خواهند بود که با نگاه به آینده، بهبود ساختار تایر و ارتقای شاخص‌های عملکرد ایمنی و زیست‌محیطی را در پروژه‌های بهبود، تحقیقات وتوسعه خود گنجانده باشند.صنعت تایر ایران با بیش از 60سال تجربه، یکی از صنایع ریشه‌دار و استراتژیک حوزه تامین تایر وسایل نقلیه محسوب می‌شود که موجب ایجاد صنایع وابسته گوناگون از قبیل تولید نخ تایر، دوده، سیم طوقه و...، و اشتغال‌زایی حدود 600هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در کشور شده است. با توجه به زیرساخت‌های فعلی ایجادشده در کشور، در حال حاضر، صنعت تایر در ایران، حدود 60درصد نیاز خود به مواد اولیه را از طریق تامین‌کنندگان داخلی تامین می‌کند. همچنین با توجه به وسعت و موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و رشد و توسعه حمل‌ونقل درون شهری و برون‌شهری در کشور، این صنعت طی سال‌های پیش‌رو، جایگاه و چشم‌انداز مناسبی دارد. البته این صنعت، در داخل ایران طی سال‌های اخیر با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده و در سال 1399 با تداوم تحریم‌های اقتصادی و بیماری کرونا تهدیدها و فرصت‌هایی برای صنعت تایر ایران، به شرح زیر ایجاد شده است:
- مشکلات مرتبط با تامین و تخصیص ارز؛
- تخصیص ارز نیمایی به تولیدکنندگان تایر و کاهش جریان نقدینگی نشات‌گرفته از آن؛
-نا‌توانی در انتقال ارز و ارسال وجه به فروشندگان خارجی برای تامین به‌موقع مواد اولیه؛
- افزایش نرخ مواد اولیه داخلی به دلیل وابستگی برخی از تامین‌کنندگان داخلی به مواد اولیه خارجی.
ظرفیت اسمی صنعت تایر با 10شرکت فعال در این صنعت حدود 408میلیون تن است که از این مقدار حدود 140میلیون تن متعلق به گروه صنعتی بارزاست. گروه بارز با دو کارخانه در استان‌های کرمان و کردستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده انواع لاستیک در ایران است و شرکت لاستیک دنا و پارس در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. در سال 1399 شاهد واردات بی‌رویه تایر باری رادیال بیش از نیاز سالانه این گروه تایر بودیم؛ بنابراین تعرفه واردات این محصول از 26درصد به 6 درصد کاهش یافت که عملا فرآیند واردات این گروه از محصولات را برای واردکنندگان تایر بدون درنظر گرفتن شرایط تولیدکننده ایرانی و نیاز مصرف‌کنندگان به تایر باکیفیت تسهیل کرد. البته همواره تلاش تایرسازان بر آن است که از واردات بی‌رویه لاستیک‌های بی‌کیفیت و بی‌نام و نشان چینی، آن هم با تعرفه پایین به داخل کشور در راستای حمایت از تولید داخلی ممانعت به عمل آید. واردات گسترده تایرهای رادیال باری بیش از نیاز گروه صنعتی بارز به عنوان تنها تولیدکننده لاستیک تایر باری رادیال در کشور تاثیر عمده‌ای داشت. در نیمه اول سال 1397 پس از تصویب دولت، صادرات تایر متوقف شد که باعث از دست رفتن بازارهای در دسترس صادراتی شد. این امر نیز باعث شد که رقبای چینی، بازارهای صادراتی منطقه را قبضه کنند. همچنین توقف صادرات باعث عدم‌امکان استفاده از ارز حاصل از صادرات شد؛ ارزی که می‌توانست برای خرید مواد اولیه استفاده شود.
تولید واقعی تایر در ایران (با احتساب انواع غیرخودرویی اعم از دوچرخه، موتورسیکلت و...) بین 280 تا 310هزار تن است. این در حالی است که نیاز کشور به انواع تایر حدود 340هزار تن است که کسری آن از طریق واردات تامین می‌شود. عمده کسری تولید در کشور در گروه تایرهای OTR (تایر آف‌رود) و TBR (تایر رادیال کامیونی و اتوبوسی)است و عملا واردات تایرهای رادیال سواری -که عمدتا تایرهای چینی هستند که با قیمت مناسب‌تر و بعضا با شرایطی ویژه در بازار به فروش می‌رسند- به بازار این گروه محصول آسیب وارد می‌کند. طی چند سال اخیر ظاهرا با وضع تعرفه 40درصدی (در خصوص واردات تایرهای سواری) از تولید داخل حمایت شده، اما نکته قابل تامل این است که در حالی که از اردیبهشت 99 عملا ارز ترجیحی در صنعت تایر حذف شده، تعرفه واردات تایرهای وارداتی کماکان با نرخ ترجیحی 4200تومانی محاسبه می‌شود.
افزایش نرخ دلار، قیمت نفت، افزایش دستمزدها، تورم و سایر هزینه‌های سربار و... محرک افزایش قیمت در صنعت تایر هستند؛ اما بررسی روند نرخ‌های صنعت مشخص کرده است که افزایش قیمت تایر معمولا با تاخیر اتفاق می‌افتد. در بازار سرمایه 6شرکت تولیدکننده لاستیک حضور دارند که ارزش بازار آنها در مجموع حدود 14هزار میلیارد تومان است. دو نماد «پکرمان» و «پارتا» با 4/ 3 و 2/ 3هزار میلیارد تومان ارزش بازار جزو بزرگ‌ترین شرکت‌های این گروه هستند. به لحاظ درآمدی «پارتا» در یک‌سال گذشته بیشترین رشد درآمد و سود خالص را داشته و پس از آن «پکرمان» بیشترین رشد درآمدی را به خود اختصاص داده است. ضعیف‌ترین عملکرد نیز متعلق به «پسهند» بوده است.
مفروضات برآورد سود: قیمت‌های جهانی در هفته‌های اخیر نوسانات زیادی داشته‌اند. با توجه به همبستگی بالای محصولات و مواد اولیه این صنعت به نرخ نفت و تحولات گسترده این کامودیتی به واسطه درگیری دو کشور روسیه و اوکراین به‌طور پایدار 90دلار در نظر گرفته شده است. با بررسی صورت‌گرفته میانگین P/ E آینده‌نگر با احتساب سود سال آتی حدود 7/ 7واحد شده است. در این گروه با توجه به تحولات شرکت کویرتایر و طرح توسعه 10هزار تنی تولید تایر رادیال استیل به نظر می‌رسد این شرکت از نظر سودآوری وضعیت مطلوبی دارد. همچنین «پاسا» با توجه به محصولات متفاوت و انعطاف نرخ‌گذاری محصولات اوضاع خوبی در بین صنعت تایر دارد.
