قرائت تلگراف حاکم فارس

گروه تاریخ و اقتصاد: بخش سوم (پایانی) از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز ‌شنبه،۳ خرداد ۱۲۸۶ شمسی را می‌خوانید: رئیس: تلگرافی است از شاهزاده ظل‌السلطان رسیده و به جهت استحضار آقایان وکلا قرائت می‌شود. (مضمون ذیل قرائت شد.)

از شیراز به طهران ۱۸ ربیع‌الثانی:

جناب جلالت‌مآب میرزا مرتضی قلیخان وکیل محترم مجلس مقدم شخص با غیرت متدین باید به دولت و ملت هر دو خدمت بکند و به هیچ وجه هم منت نگذارد. از روزی که از طهران حرکت کرده‌ام تا امروز از هیچ طرف به من به قدر یک پرکاهی تقویت و همراهی نشده از خودم چقدر مخارج کرده چه اردوی منظمی راه انداختم و از روزی که فارس به اسم من شده یک پول سیاه و یک بزغاله در این مملکت سرقت نشده و مال مردم حیف و میل نگردیده. نظم راه و حرکت قوافل نوعی است که دشمن‌های من هم نمی‌توانند منکر شوند. تنخواه بانک که سال‌ها بود توقیف بود و حرکت نمی‌توانست بکند دویست هزار تومان و بیشتر این چند روزه حرکت دادند. اولاد قوام‌الملک با کمال انسانیت و معقولیت مسافر شدند در سایر مطالب هم به موقع خودش اگر خدا بخواهد و زنده باشم به اجرا گذارده خواهد شد. سنگرهایی که از چند سال قبل به این طرف در خانه‌ها ساخته بودند و از صدای تفنگ تا صبح کسی خوابش نمی‌برد تمام را با خاک برابر کردم. متهمین را هم تمام آورده گفتم مطابق قانون و شرع مقدس انجمن ایالتی یا نماینده‌های سایر انجمن‌ها و جمعی دیگر مشغول تحقیق شوند مطابق قانون و شرع مطاع هر چه حکم کردند مجری بدارم. ایلات هم در کمال نظم و خوبی است همه از گرمسیر به ییلاق آمدند. اگر صلاح بدانید به اولیای دولت قاهره و مجلس مقدس این تلگراف را نشان بدهید و قرائت کنید.

(ظل‌السلطان)

آقا سید جعفر: بر همه کس معلوم است که یک سال و نیم است که به اهالی فارس چه گذشته و تقریبا این آخرالدوایی بود برای امنیت آنجا. حالا اگر با شاهزاده ظل‌السلطان همراهی شود، البته امنیت صحیح پیدا خواهد شد و الّا رشته آن مملکت از هم پاشیده خواهد شد.

آقا شیخ یوسف: بنده امروز نمی‌توانم از شاهزاده ظل‌السلطان تشکر بنمایم، زیرا که شاهزاده ظل‌السلطان هر کجا که باشد به‌زودی می‌توانند آنجا را امن بنمایند و پارلمان حق ندارد از اینکه از شاهزاده ظل‌السلطان تشکر کنم که آن مملکت را به طور قانونی اداره نمایند و الّا در باب امنیت تمجید از ایشان کردن تمجید نیست و یک نکته دیگر که هست این است که وکلا کمال دقت و مراقبت را در امور حکام بنمایند که اگر یک وقت شکایتی از حکام بشود بدون تحقیق و رسیدگی در مجلس ذکری از او نشود؛ پس باید از هر یک از حکام که چیزی شنیده می‌شود از روی بصیرت و تحقیق در آن باب مذاکره شود که اسباب دلسردی آنها و خرابی ولایات حاصل نشود.

امان الله میرزا: عقیده بنده این است که باید از وزرای ما و حکام ما که دعوی مشروطیت‌طلبی می‌نمایند اثرات بروز کند به لفظ نمی‌شود قناعت کرد. ما باید به طرق صحیحه بدانیم که اثرات خوب از ایشان بروز می‌نماید، مثلا سپهدار را من می‌دانم که مشروطه‌طلب است، زیرا در موقعی خیلی مهم از ایشان خدمت بروز کرده و همچنین شاهزاده ظل‌السلطان دراین موقع فارس را امنیت داده‌اند و این تلگراف را هم کرده‌اند تا اطلاع حاصل نمایند که آیا توجه وکلا به آن طرف معطوف است و اگر ایشان آن مملکت را به طور قانونی اداره نمایند البته کمال همراهی خواهد شد و یقین است که ایشان هم فارس را اداره خواهند کرد.