دکتر ولی نادی قمی

کارشناس بازار سرمایه

مجامع شرکت‌های بورسی و فرابورسی تا پایان تیرماه ادامه داشت و شاخص به مدد عملکرد فوق‌العاده شرکت‌های فلزی و معدنی از نیمه ۸۱ هزار واحد گذشت. بسیاری از تحلیلگران تکنیکال معتقدند که با عبور قدرتمندانه شاخص از سطح مورد اشاره، هدف بعدی آن سطح ۸۷ هزار واحد خواهد بود. عملکرد مطلوب فصل اول شرکت‌های فلزی (به‌خصوص شرکت‌های فولادی و مس) در کنار رشد قیمت‌های جهانی فلزات (به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصاد بین‌الملل، سقوط بازار مسکن چین، سقوط قیمت فلزات را درپی خواهد داشت) و اخبار مثبت از سمت مجامع این شرکت‌ها، مشارکت‌کنندگان بازار را نسبت به قدرت سودآوری شرکت‌های فلزی خوش‌بین کرده است. رشد قیمت این شرکت‌ها پس از برگزاری مجامع در واقع بیانگر خوش‌بینی مشارکت‌کنندگان بازار به آینده شرکت‌های فلزی و معدنی است. سهامدارانی که قبل از برگزاری مجامع شرکت‌های فلزی و معدنی اقدام به خرید سهام آنها کرده‌اند، از تصمیم خود کاملا راضی هستند. به نظر می‌رسد که برگزاری مجامع به‌عنوان یکی از اجزای اصلی حاکمیت شرکتی و حاشیه‌های برگزاری آن، فرصت مطلوبی برای سهامداران خرد و عمده، مدیران شرکت‌ها و نیز نهادهای نظارتی است تا بتوانند مزیت رقابتی شرکت‌ها را با تمرکز بر موارد زیر افزایش داده و برخی از مشکلات پیش‌روی شرکت‌ها را بردارند.

1- تقسیم سود و مهلت قانونی برای پرداخت آن: توجه به تصمیمات مربوط به تقسیم سود عمدتا بدون توجه به کیفیت سود شرکت‌ها برای پرداخت سود اخذ می‌شود. با اینکه متوسط بازده سود تقسیمی شرکت‌های فلزی به متوسط بازار سهام (حدود ۱۳ درصد) نزدیک است و این موضوع نشان‌دهنده تقسیم سود نسبتا پایین این شرکت‌ها است اما سهامداران عمده این شرکت‌ها عمدتا از بابت سود سهام، مطالبات سنواتی دارند و به ندرت سود خود را زودتر از مهلت ۸ ماهه قانونی دریافت می‌کنند. این موضوع بیانگر کیفیت نه چندان مطلوب سود‌ها در نتیجه فروش‌های اعتباری محصولات و نیز به کار گرفتن وجوه نقد حاصل از فروش در پروژ‌ه‌های توسعه‌ای شرکت‌ها است.

2- برنامه‌های آینده: مجامع شرکت‌ها فرصت کوتاه اما مناسبی است برای مدیران شرکت‌ که برنامه‌های خود را درباره آینده شرکت اعلان کنند. چگونه می‌خواهند بازارهای جدیدی را برای محصولات خود بیابند. برای افزایش توان تولید خود چه برنامه‌هایی دارند و چگونه می‌خواهند آن را تامین مالی کنند. شرکت‌های فلزی عمدتا صنایع انرژی‌بر هستند که افزایش سود آنها قاعدتا باید در گرو کاهش مصرف انرژی، بهبود تکنولوژی تولید محصول، کاهش بهای تمام شده محصولات و در مجموع افزایش بهره‌وری باشد. موضوعاتی که در حال حاضر کمترین تاثیر را روی افزایش سودآوری شرکت‌های فلزی دارند. در حال حاضر با افزایش قیمت فلزات در بازارهای جهانی سوددهی این شرکت‌ها افزایش می‌یابد و با کاهش قیمت، به مرز زیان‌دهی می‌رسند. این موضوع در عملکرد دو سال قبل این شرکت‌ها کاملا نمایان است. مدیریت بهای تمام شده محصولات و کاهش آن از موضوعاتی است که در مجامع این شرکت‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. حساسیت سهامداران به این موضوع موجب می‌شود که کاهش بهای تمام شده محصولات، کاهش مصرف انرژی و بهره‌وری تولید جزو دستور کار هیات مدیره قرار گیرد و در جلسات هیات مدیره وقت صرف سیاست‌های کاهش بهای تمام شده شود.

3- شفافیت صورت‌های مالی و گزارش حسابرسان مستقل: شفافیت صورت‌های مالی بر مربوط بودن اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی و قابلیت اتکای آن اطلاعات تکیه دارد. وقتی یک رقم به‌عنوان دارایی یک شرکت اعلام می‌شود، واقعا برای شرکت منافع آتی داشته باشد. اگر درآمدی به‌عنوان درآمد عملیاتی گزارش می‌شود، واقعا جزو درآمدهای حاصل از عملیات آن باشد. گزارش حسابرسان مستقل، اعتبار صورت‌های مالی را افزایش می‌دهد و از این طریق برای سهامداران عمده و خرد ایجاد ارزش می‌کند. صورت‌های مالی سال‌های اخیر شرکت‌های فلزی دارای بندهای متعدد حسابرسی بوده است (به استثنای یکی از شرکت‌ها) که این موضوع باید از ناحیه سهامداران عمده و خرد با حساسیت برخورد شود. چرا که شفافیت مالی شرکت‌ها این اطمینان را ایجاد می‌کند که مدیران شرکت‌ها هنگام اخذ تصمیمات تخصیص منابع و به‌کارگیری دارایی‌های عملیاتی، تصویر نسبتا دقیقی از وضعیت مالی، هزینه سرمایه و ریسک‌های مالی و عملیاتی پیرامون خود دارند.