تقویت افق چشم‌انداز تالار نقره‌ای
منیـره نظامیوند چگینی: بورس کالای ایران طی فعالیت‌های خود از زمان راه‌اندازی تا‌کنون، گام‌های بلند و موثری را در راستای اعتلای زمینه‌ها و فرصت‌های اقتصادی در بازارهای کالایی برداشته که در سال‌های اخیر شاهد تسریع این روند بوده و هستیم. این شرکت، با بهره‌گیری از انواع ابزارهای مالی نوین و نیز نیروهای متخصص و توانمند توانسته بر میزان جذابیت بازارهای کالایی افزوده و یاری‌رسانی دوسویه‌ای را هم به عرضه‌کنندگان و هم به خریداران ارائه کند تا به این ترتیب بر میزان تمایل سرمایه‌گذاران به فعالیت در این بازارها بیفزاید.

به گزارش «دنیای اقتصاد» دکتر حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران صبح دیروز در نشست خبری با اصحاب رسانه، با اشاره به ارتقای سطح کیفی و کمی معاملات بورس کالا که با کمک گشایش‌های اقتصادی پسابرجام تقویت خواهد شد، اذعان کرد که در سال آینده بورس کالا با بهره‌گیری از ظرفیت داخلی سیستم بانکی و همچنین همکاری با بانک‌های بین‌المللی، تسویه معاملات با ارزهایی همچون دلار و یورو را در تالار صادراتی در دستور کار قرار خواهد داد.

وی در ادامه درخصوص فضای کسب‌و‌کار در سال ۹۴ گفت: طی سال جاری شاهد ایجاد و تداوم ثبات نسبی در بازار ارز و همچنین کاهش نرخ تورم از حدود ۳/ ۱۶ درصد در دوازده ماه منتهی به دی ماه سال ۱۳۹۳ به سطح ۲/ ۱۳ درصد در مدت مشابه سال جاری بوده‌ایم. از سوی دیگر طی سال ۹۴ با صفر شدن رشد تولید ناخالص داخلی، روند نزولی درآمدهای نفتی و کاهش سرمایه‌گذاری عمرانی در کشور مواجه بودیم که این میزان، تاثیر بسزایی در روند رشد و توسعه کشور خواهد داشت. همچنین براساس آمارهای رسمی، تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر‌شده طی ۶ ماه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال گذشته، افتی به بزرگی ۱۵درصد داشته که در نوع خود رقم قابل توجهی است. سلطانی‌نژاد با اشاره به نمودار شدن آثار رفع تحریم‌ها بر فعالیت‌های اقتصادی، اظهار کرد: دامپینگ قیمتی محصولات اساسی به‌ویژه واردات فولاد ارزان قیمت از چین و همچنین کاهش قیمت جهانی کالاهای اساسی مخصوصا فلزات در بازارهای جهانی، از جمله رخدادهایی بوده که به‌طور طبیعی بر روند معاملات بورس کالای ایران تاثیر‌گذار بوده است.

مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به افت‌و‌خیز آمارهای معاملاتی در رینگ‌های مختلف بازار کالای فیزیکی و بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا طی ۱۱ ماه سال جاری (نسبت به مدت مشابه سال قبل) اشاره کرد و گفت: در تالار محصولات صنعتی و معدنی با افت ۲۰ درصدی حجم و کاهش ۳۷ درصدی ارزش معاملات روبه‌رو شده‌ایم که امید است طی سال آینده میلادی با طرح‌ریزی برنامه‌های جدید بتوان روند معاملات این رینگ را در مسیر صعودی اصلاح کرد. این در حالی است که شاهد رفتاری متفاوت و بالعکس در رینگ کشاورزی بودیم، تا جایی که شاهد رشد ۶۰۰ درصدی حجم و ۹۲۲ درصدی ارزش معاملات این تالار در پی تلاش و همکاری بورس کالا و مجموعه وزارت جهاد‌کشاورزی در راستای اجرایی شدن ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی در بورس کالا بودیم که برآیند این برنامه‌ریزی‌ها به تقویت بازار محصولات کشاورزی انجامیده است. وی ادامه داد: طی بازه زمانی مذکور، در تالار محصولات پتروشیمی شاهد افت ۱۴ درصدی در حجم و کاهش ۲۲ درصدی ارزش معاملات بودیم. همچنین در بخش فرآورده‌های نفتی نیز رشد ۱۶ درصدی در حجم به‌رغم افت ۲۴ درصدی ارزش معاملات به ثبت رسید که این رخداد را می‌توان یکی از نتایج نوسان‌های بازار جهانی نفت خام طی ماه‌های اخیر دانست.

براساس گفته‌های دکتر سلطانی‌نژاد، در مجموع حجم کلی بازار فیزیکی بورس کالا طی ۱۱ ماه سال جاری کاهشی به بزرگی ۳ درصد را تجربه کرده، در حالی‌که افت ارزش معاملات سنگین‌تر بوده و از رقم ۲۷ درصد حکایت دارد که در این میان، نکته قابل‌توجه این است که از این میزان ارزش کاسته شده معاملات، حدود ۲۵ درصد با افت قیمت کالاها در بازارهای جهانی مرتبط است. همچنین با توجه به اوضاع نامناسب بازارهای کالایی جهان و همچنین رکود اقتصادی حاکم بر اقصی نقاط دنیا، حجم کلی معاملات بازار فیزیکی افتی به اندازه ۳ درصد داشته که این رقم به افت ۷/ ۰ میلیون تن در مقدار معاملات اشاره دارد. این آمار و ارقام به وضوح بیانگر عدم وجود مشکل در فرآیندهای معاملاتی بورس کالا بوده و از وابستگی کاهش معاملات به متغیرهای بیرونی حکایت دارد. وی در ادامه افزود: در مجموع با احتساب دو بازار فیزیکی و اوراق مبتنی بر کالا، ارزش کل معاملات بورس کالا به رقم ۴۰۱ هزار میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با ۱۱ ماهه سال گذشته یعنی ۵۲۰ هزار میلیارد ریال، افتی به بزرگی ۲۳ درصد را از خود برجای گذاشته است. همچنین طی دوره مذکور، در تالار صادراتی بورس کالا نیز ارزش معاملات به بیش از ۲۷هزارمیلیارد ریال و حجم معاملات به ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسیده است.

سطانی نژاد در ادامه به اهم اقدامات بورس کالا در سال ۹۴ اشاره کرد و گفت: در معاملات گواهی سپرده ذرت خوزستان به حجم تقریبی ۱۹۰ هزار تن و ارزشی معادل با ۱۱۹۲ میلیارد ریال رسیدیم که برای تحقق این کار، سامانه الکترونیکی صدور گواهی سپرده کالایی راه‌اندازی و همچنین برای بیش از ۷ هزار کشاورز کد بورسی صادر شد. همچنین پذیرش ۹ انبار در استان کرمانشاه برای محصول جو و ۲۶ انبار در استان خوزستان برای محصول ذرت دانه‌ای، برگزاری دوره‌های آموزشی و توجیهی برای کشاورزان از دیگر اقدامات بورس کالا در این حوزه به شمار می‌رود. سلطانی‌نژاد با بیان اینکه معاملات گواهی سپرده سکه طلای بهار آزادی نیز به تازگی راه‌اندازی شده است، گفت: در حوزه بازار مشتقه فعالیت‌هایی همچون امکان‌سنجی راه‌اندازی قرارداد آتی قیر، آغاز اقدامات برای راه‌اندازی قرارداد آتی ذرت و زعفران، افزایش زمان معاملات آتی سکه تا ساعت ۱۹:۰۰ که به نوعی فاز نخست پروژه ۲۴ ساعته شدن معاملات است نیز اجرایی شده است. همچنین در بخش معاملات آتی سکه، اصلاح مشخصات قرارداد آتی با هدف افزایش عمق بازار مانند تغییر شمار موقعیت‌های هر معامله‌گر و کاهش وجه تضمین عملیاتی شد که بخشی از رونق معاملات به این تغییرات مرتبط است. وی در ادامه افزود: بحث بازار مشتقه ارزی که مدتی است مطرح شده، در انتظار آمادگی بانک مرکزی بوده است و ظرفیت‌های مورد نیاز برای آن با مهیاسازی کلیه مقدمات و زیرساخت‌های لازم، فراهم شده و در صورت اعلام آمادگی همکاران ما در بانک مرکزی، می‌توان ظرف یک هفته این بازار را راه‌اندازی کرد.

وی ضمن تاکید بر ایجاد فرصت‌های جدید در اقتصاد ایران در دوران پس از برجام، یاد‌آور شد: بورس کالای ایران، پس از تقویت و توسعه معاملات اوراق مبتنی بر کالا و آشنایی کلیه فعالان صنایع از مزایا و چگونگی معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا، درصدد حرکت به سمت سال سوم معاملات یعنی قراردادهای فیوچرز و آپشن و حتی ترکیب این دو قرارداد است تا از این طریق گامی بلندتر در مسیر همگام شدن با بورس‌های کالایی جهانی برداشته و همچون آنها، عمده معاملات بورس کالا براساس ابزارهای مالی انجام شود. همچنین توسعه انبارهای معاملاتی بورس کالا در کشورهای همسایه از برنامه‌های جدی بورس کالای ایران است تا از این طریق بتوان با پذیرش و ذخیره محصولات ایرانی در انبارها، به توسعه صادرات کالاها، بازاریابی برای و رشد کیفیت محصولات ایرانی کمک کرد. در همین راستا مذاکراتی با برخی کشورها انجام شده که از این میان می‌توان به انبارهای عراق و روتردام اشاره کرد.

به گفته سلطانی‌نژاد، پیش‌بینی می‌شود براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال آینده، شاهد رشد حجم معاملات در تالار صادراتی، رشد مراودات بورس کالا با بورس‌ها و نهادهای بین‌المللی و همچنین ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران از طریق بورس کالا باشیم. وی درخصوص برنامه‌های آتی بورس کالا در چهار حوزه بازار فیزیکی، بازار مشتقه، عملیات و فناوری اطلاعات اعلام کرد: درحوزه بازار فیزیکی درصدد توسعه رینگ صادراتی، گسترش شبکه انبارها در بازارهای بین‌المللی و اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی برای سایر محصولات کشاورزی در سطح کشور هستیم. راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی روی طلا، PVC، محصولات فولادی و شمش آلومینیوم نیز در دستور کار قرار دارد.