پس از یک دوره مازاد موجودی سنگ‌آهن، قیمت‌ها در سطح 155 دلار تثبیت می‌شود
پدرام ایزدی *
بهای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی در آبان ماه به پایین‌ترین سطح تاریخی خود یعنی هر تن 125 تا 135 دلار سی اند اف چین رسید و پس از آن شاهد بازگشت روند صعودی و پلکانی به بازار بودیم.

در اواخر آبان ماه، بهای کنسانتره هند با عیار ۶۳ درصد با رسیدن به سطوح هر تن ۱۴۷ تا ۱۵۰ دلار سی اند اف با افزایش همراه شد. بدین ترتیب همچنین کنسانتره استرالیا با عیار ۶۲ درصد و کنسانتره برزیل با عیار ۵/۶۴ درصد هر کدام به ترتیب با رسیدن به سطوح هر تن ۱۴۴ تا ۱۴۵ دلار سی اند اف و ۱۴۴ تا ۱۴۶ دلار سی اند اف افزایش دیگری را در بازار تجربه کردند.
حضور رفتار نامطلوب در بازار داخلی محصولات فولادی در چین هنوز از جمله عواملی است که مانع از افزایش قیمت‌ها در بازار مواد خام می‌شود. آبان ماه هیچ‌گونه جهش مثبتی در سطح تقاضای محصولات فولادی وجود نداشت، اما با این وجود و با کاهش یافتن سطح کالا در انبارها، بازار تجار شاهد افزایش قیمت بود.
در ماه جاری، سطح محصولات طویل و تخت به ترتیب ۱۰ و ۴ درصد بصورت ماه به ماه پایین آمد، البته به نظر نمی‌رسد که کارخانه‌ها در پی مطرح ساختن کاهش قیمت‌ها در آذرماه از سوی کارخانه بائواستیل، قیمت‌های خود را کاهش دهند.
در این ارتباط لازم به یادآوری است که در مهرماه اکثر کارخانه‌های فولاد قیمت محصولات خود را کاهش دادند در حالی که بائو استیل هیچ تغییری در قیمت‌ها به وجود نیاورد و آنها را ثابت نگه داشت.
احتمالا با بهبودی شرایط در بخش اعطای وام، بازار‌های داخلی هم حمایت شوند. در اواخر سه ماهه سوم و روزهای آغازین سه ماهه چهارم میلادی بازار محصولات فولادی به شدت تحت تاثیر سیاست پولی سختگیرانه پکن در بخش اعطای تسهیلات بانکی قرار گرفت. در شهریورماه مبلغ کل تسهیلات اعطا شده از سال ۲۰۰۹ به یکباره کاهش یافت و به حداقل خود یعنی ۷۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسید؛ این وضعیت در مهرماه به تدریج از شرایط بهتری برخوردار شد و میزان تسهیلات به ۹۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار آمریکا افزایش یافت. انتظار می‌رود قیمت‌های ارائه شده از سوی کارخانه‌های فولاد در دوره‌ای نه چندان دور یکنواخت شود و بهای ارائه شده از سوی تاجران با افزایش همراه شود. سطح ضعیف تقاضا که در ارتباط با کاهش میزان مصرف در زمستان است، مساله‌ای خواهد بود که باعث افزایش هرچه بیشتر قیمت‌ها خواهد شد.
انبارهای خالی از سنگ‌آهن در زمستان و افزایش بهای آن
کاهش مصرف سنگ‌آهن در چین و کسادی بازار در بخش تقاضای محصولات فولادی در بازارهای داخلی و صادراتی، فولادسازان را مجبور ساخت تا حجم تولید خود را کاهش دهند. تولید روزانه چدن در چین بطور متوسط در مهرماه کاهش یکباره ۵ درصدی را تجربه کرد و به ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید، سطحی که در ماه‌های آغازینِ سال جاری شاهد آن بودیم. استیل داینامیک میزان مصرف کنسانتره و سنگ‌آهن سینترشده در طول هشت ماه گذشته را برای اولین بار کمتر از ۱۰۰ میلیون تن برآورد می‌کند. از آنجا که هیچ دلیل منطقی وجود ندارد که سطح تقاضای محصولات فولادی در زمستان با رشد همراه شود، بنابراین احتمال دارد که میزان مصرف سنگ‌آهن کاهش دیگری را تجربه کند.در چین، سهم کنستانتره وارداتی در بازار افزایش خواهد یافت. در سال جاری، سهم سنگ آهن وارداتی در چین با کاهش شدید مواجه شد و از ۶۲ به ۶۰ درصد رسید. به علاوه، از خردادماه تا کنون میزان واردات بیش از ۴۹ درصد نبوده است. این کاهش یکباره را می‌توان به افزایش سریع تولید در داخل و قیمت‌های بسیار بالا در بازارهای جهانی نسبت داد. اگرچه، سهم مواد وارداتی به زودی افزایش خواهد یافت، چراکه مواد خارجی، با کاهش سریع‌تر بهای مواد وارداتی در مقایسه با مواد داخلی در آغاز سه ماهه چهارم، از جذابیت بیشتری در بازار برخوردار است. برای مثال، اختلاف قیمتی بین دانه‌های سنگ آهن استرالیا با عیار ۶۲ درصد و سنگ آهن تولید داخلی (استان شانکسی) با عیار ۶۴ درصد، بر اساس واحد dmtu، در مقایسه با کاهش سنتی ۳۰ تا ۴۰ درصد، ۷ تا ۱۰ درصد کاهش پیدا کرد و همین امر منجر به رشد بخش واردات شد.
البته با افزایش قیمت‌ها در بازار وارداتی مواد خارجی، این اختلاف قیمت به سطح طبیعی خود باز می‌گردد، اما سهم واردات در ساختار کالای ارسالی کاهش نخواهد یافت که این امر با کاهش یافتن میزان استحصال در بازار داخلی سنگ آهن در زمستان حمایت می‌شود.
بهای سنگ آهن در بازارهای فروش نقدی اساسا به دلیل کاهش حجم موجود این ماده در بازار در اوایل سه ماهه چهارم با کاهش شدید همراه بود. جدای از اینکه حجم تولید بالا رفت، میزان عرضه هم در جای خود با افزایش همراه شد، البته بعد از آنکه تعدادی از مصرف‌کنندگان در چین به دلیل وضعیت نه چندان مطلوب در بازار محصولات فولادی، سفارش‌های خود در ارتباط با سنگ‌آهن استرالیا را لغو کردند.
بنابراین، بهای مواد وارداتی از استرالیا با کاهش بیشتری روبه‌رو شد، این در حالی است که کاهش یکباره و نابهنگام کنستانتره هند، در مقادیر محدود، هنوز قطعی نیست و این کاهش گواهی است بر بی میلی فروشندگان به مبادله کالای خود درسطوح پایین قیمتی. در آذرماه، سطح کالای مازاد در بازارهای فروش نقدی با افزایش تعداد قراردادهای امضا شده کاهش می‌یابد. به علاوه، محموله‌های سنگ‌آهن هند با وجود مشکلاتی که در حمل این ماده وجود دارد، در آذرماه محدود خواهد شد.
در سه ماهه چهارم، به نظر نمی‌رسد که تولید جهانی سنگ‌آهن با افت شدید همراه شود، چرا که حتی با وجود روند نزولی بهای سنگ آهن در بازارهای جهان، این ماده از حاشیه قیمت بالایی برخوردار خواهد بود. به باور مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه (MESD) تولیدجهانی سنگ‌آهن احتمال دارد که ۴ درصد دیگر افزایش یابد که منجر به ایجاد کالای مازاد در بازار آزاد خواهد شد و متعاقبا مانع از رشد قیمت‌ها در بازارهای فروش نقدی خواهد شد.بنابر محاسبات انجام شده، با عرضه مواد به اندازه کافی و کاهش میزان مصرف آن هم زمان با رکود در بازار تقاضای محصولات فولادی، کاهش بهای سنگ آهن در بازارهای فروش نقدی در کوتاه مدت از احتمال بالایی برخوردار است. در آذرماه، انتظار می‌رود که قیمت‌ها در سطوح هر تن ۱۴۸ تا ۱۵۵ دلار سی اند اف ثابت شود. احتمال می‌رود که بهای سنگ آهن، در صورتی که فعالیت خرید در بازار پیش از شروع تعطیلات سال نوی میلادی افزایش یابد، در دی ماه با رشد همراه شود.
* تحلیلگر بازار فولاد در مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه