طرح انبوه‌سازی دولت و تداوم رشد نرخ فولاد در بازار

منیژه حیاتی- با پایان یافتن تعطیلات نوروزی سال ۸۷ و آغاز به کار بازار آهن، فولادسازان ایرانی به یکباره با پدیده‌ای روبه‌رو شدند که از هفته‌های پایانی سال ۸۶، سیگنال‌های ملایمی از آن را به طور محدود و نامحسوس در بازار دریافت کرده بودند. این رویداد چیزی نبود جز رشد نرخ شمش فولاد که در پی رشد تقاضای فولاد و افزایش نرخ مواد اولیه و هزینه حمل و نقل و انرژی به سرعت در بازارهای جهانی روند صعودی به خود گرفت. بدین ترتیب با توجه به اینکه طی سال‌های اخیر تولید شمش فولاد در کشور همپای تولید نورد توسعه نیافته و اغلب تولیدکنندگان ایرانی در تامین شمش فولاد به بازارهای جهانی وابسته هستند در این مقطع بازار ایران به شدت تحت تاثیر نرخ شمش فولاد در بازارهای جهانی قرار گرفت، نرخ آهن‌آلات در بازار غیررسمی با رشد همراه شد. دولت در این مقطع سعی کرد تا با در دست گرفتن کنترل بازار از رشد بی‌رویه نرخ محصول نهایی جلوگیری کند. از جمله اقدامات دولت جلوگیری از عرضه محصولات فولادسازان بزرگ در بورس کالا و سهمیه‌بندی کالاهای عرضه شده در بین کارگزاران بود. این امر تا حدی مهم و با اهمیت بود که حتی احمد هراتی نیک، رییس هیات عامل ایمیدرو نیز صراحتا اعلام کرد که این سازمان تمام تلاش خود را می‌کند تا در سال ۸۷ از افزایش نرخ فولاد در بازار کشور جلوگیری شود.وی اعلام کرد: سیاست دولت این است که وزارتخانه‌های پرمصرف فولاد نظیر مسکن، آموزش و پرورش و بازرگانی نیاز خود را از طریق واردات تامین کنند،اما با گذشت ۴ ماه هنوز نرخ شمش فولاد همچنان رو به رشد است و دولت نیز به دلیل قرار گرفتن در فصل مصرف نتوانست از رشد نرخ، رشد قیمت تیرآهن و میلگرد در بازار جلوگیری کند، به طوری که هفته گذشته قیمت میلگرد در بازار رسمی ایران از مرز ۱۳۰۰تومان گذشت و پیش‌بینی می‌شود عرضه‌های سلف مردادماه ذوب‌آهن اصفهان نیز در بازار مجددا با رشد همراه شود.

خبرنگار ما طی گفت‌وگویی با احمد هراتی نیک در خصوص وضعیت فعلی بازار فولاد سوالاتی را مطرح کرد که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:

*چندی پیش طی مصاحبه‌ای شما اعلام کردید که دولت قصد دارد از رشد نرخ فولاد در بازار جلوگیری کند، اما این اتفاق نیافتاد و در مقابل فولادسازان هم نسبت به تامین شمش فولاد از بازارهای جهانی با نرخ‌های فعلی سرباز می‌زنند. آیا برنامه خاصی در‌حال‌حاضر برای رفع این چالش وجود ندارد؟

درحال حاضر واحدهای تولید شمش در کشور ما نیاز واحدهای دولتی را جواب می‌دهند اما امکان تامین نیاز واحدهای خصوصی وجود ندارد. طی سال‌های اخیر واحدهای خصوصی بدون مطالعه نوردهای کوچک را راه‌اندازی کردند که این اقدام آنها ظرفیت تولید نورد را در کشور به ۷ میلیون تن رساند.

این درحالی است که به موازات آن خطوط تولید شمش توسط بخش خصوصی توسعه پیدا نکرده است، بنابراین طبیعتا این واحدها باید نیاز خود را از خارج تامین کنند. اما چون نرخ شمش بالا رفته قیمت تمام شده محصولاتشان خیلی بالاتر از قیمت محصولاتشان در بازار است، بنابراین چاره‌ای جز رشد قیمت‌ها وجود ندارد.

اما ما هم اقدام خاصی در این رابطه نمی‌توانیم داشته باشیم. تنها کاری که در این مقطع می‌توان انجام داد این است که واحدهای تولید شمش در داخل با حداکثر ظرفیت کار کنند مثل فولاد خوزستان. ما حتی این شرکت را مجبور کردیم تا تمام شمش خود را در بازار داخلی توزیع کند. اما این فولادساز هم به دلیل برخی مسائل ارزی مجبور است تا بخشی از تولیدات خود را به صورت ارزی و در بازار خارجی عرضه کند. ضمن آنکه در شرایط فعلی قیمت مواداولیه تولید شمش و شرایط آن از اعتباری به نقدی تغییر پیدا کرده است، اما با وجود تمامی این موارد ما سعی کردیم تا تمام تولیدات این شرکت در بازار داخلی توزیع شود. اما مصرف بالا رفته و کمبودهایی که وجود دارد خصوصا برای فولادسازان بخش‌خصوصی باعث شده تا نرخ‌ها افزایش پیدا کند.

*پیش از این اعلام شد که سازمان‌های پرمصرف نسبت به واردات محصولات مورد نیاز خود راسا اقدام خواهند کرد. پیروی این سیاست، شرکت بازرگانی دولتی به زودی محصولات وارداتی در بازار عرضه می‌کند. آیا این اقدام به کاهش نرخ‌ها کمک می‌کند؟

رشد نرخ محصولات فولادی فقط مختص به ایران نیست و در تمام دنیا رشد نرخ وجود داشته است. به همین دلیل این‌طور نیست که این محصولات وارداتی به صورت ارزان‌تراز دیگر کشورها خریداری شده و در بازار ایران توزیع شود چون نرخ محصولات فولادی در تمام دنیا بالا رفته است.

این اقدام تنها به بخشی از تقاضای بازار پاسخ خواهد داد.

*رشد قیمت تیرآهن و میلگرد در بورس و کاهش فاصله آن با نرخ بازار غیررسمی از سوی فعالان بازار امری مطلوب محسوب می‌شود؛ چرا که از دو نرخی شدن بازار جلوگیری کرد، اما این فاصله در بازار ورق هنوز وجود دارد و بین نرخ بورس و بازار غیررسمی فاصله قابل تعریفی وجود دارد؟

این مساله به اهمیت و نوع مصرف میلگرد و ورق مربوط می‌شود. میلگرد و تیرآهن اغلب مصرف ساختمانی و برج‌سازی دارند و فشار زیادی به مصرف‌کنندگان وارد نمی‌کند، اما ورق مصرف انبوه دارد و اکثر مصرف‌کنندگان ورق کارخانه‌های صنعتی هستند که از ورق برای تولید محصول نهایی خود استفاده می‌کنند. رشد قیمت این محصول نگران‌کننده و حساس‌تر است، بنابراین در بخش ورق همکاری بیشتری کردیم تا از افزایش قیمت‌ها جلوگیری شود.

*پیش‌بینی شما از وضعیت بازار آهن‌آلات چیست؟

در مجموع انتظار می‌رود کماکان افزایش قیمت در بازار وجود داشته باشد، چون در بازارهای جهانی هم رشد نرخ ادامه دارد، اما علاوه بر این طرح‌های انبوه‌سازی ساختمانی دولت هم قطعا بر روی این رشد قیمت‌ها اثر گذاشته و تقاضای بازار را بالا

خواهد برد.