محمدحسین بابالو: در هفته گذشته بازار محصولات پلیمری یکی از پیچیده‌ترین زمان‌ها را از آغاز آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه سال گذشته تاکنون تجربه کرد. افزایش قیمت‌ها در بورس کالا، رشد نرخ‌ها در بازار داخلی در ابتدای هفته و سپس کاهش مجدد آنها، عقب‌نشینی خریداران و همچنین شایعه خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا را می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های بازار در هفته پیش دانست که در نهایت به التهاب بازار دامن زد. همان‌گونه که در نمودار قابل ملاحظه است حجم معامله محصولات پلیمری در بورس کالای ایران در هفته گذشته افزایش یافت تا جایی که حدود ۱۴ هزار تن حجم معامله این قبیل کالاها نسبت به هفته ماقبل رشد داشت. این در حالی بود که مدتی است حجم عرضه به صورت نامحسوس و چراغ خاموش در حال کاهش است و این رشد، تنها به‌دلیل افزایش تقاضای موثر خودنمایی کرده است.

از سویی موجودی محصولات پتروشیمی در انبار کارخانه‌ها بسیار بالا است و در کاهش محدود حجم صادرات، می‌تواند این حجم باز هم افزایش یابد. از سویی کاهش شدید حجم تولید در برخی واحدها و مخصوصا ورود بسیاری از واحدهای تولیدی به فاز تعمیر و نگهداری یا توقف فعالیت را نیز باید در نظر گرفت که شرایط چندان مساعدی را پیش روی عرضه قرار نمی‌دهد. البته ضعف نسبی تقاضا را نیز باید درنظر گرفت که عقب‌نشینی خریداران و مخصوصا صنایع پایین‌دستی مهم را نیز در بر دارد.

در هفته گذشته مهم‌ترین شایعه را باید احتمال خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا دانست که پس از بروز التهاب در بازار، رینگ پتروشیمی بورس کالا را نیز درنوردید و یکی از ملتهب‌ترین سه‌شنبه‌ها را پس از آزادسازی قیمت‌ها رقم زد. هم‌اکنون بازار به صورت نسبی به عرضه‌های بورس کالا عادت کرده و در عین وجود برخی نقاط ضعف، بهترین شیوه عرضه مواد اولیه در چند سال اخیر را ایجاد کرده است. این وضعیت منطقی که پس از شفافیت بسیار بالای معاملات شاید راه فرار چندانی برای دوری کردن از مالیات را پیش روی خریداران و فروشندگان قرار نمی‌دهد، با انتقادهای زیادی روبه‌رو بوده و هست. البته اوج گرفتن برخی شنیده‌ها و شایعات نیز به التهاب در بازار دامن زده و البته برخی فعالان بازار نیز در این فرصت آب را گل‌آلود دیده و تلاش کردند تا با بازارسازی فضایی را برای افزایش قیمت‌ها در بورس و بازار فراهم کنند.

در هر حال ضعف نسبی عرضه‌ها و افزایش قیمت‌ها در بازار یکی از مهم‌ترین دلایل این وضعیت بحرانی بود ولی در هر حال ضعف تقاضا داده مهمی است که اجازه رشد شدید قیمت‌ها را به بازار نداد و افزایش افسارگسیخته نرخ‌های پیشنهادی، در نهایت به کاهش قیمت‌ها برای اغلب پلیمرها در پایان هفته منجر شد.

در هر حال شرایط بازار داخلی محصولات پلیمری چندان هم جذاب نیست. قیمت‌ها به قدری افزایش یافته که بسیاری از واحدهای پایین‌دستی توان خرید ندارند. افزایش قیمت محصولات پلاستیکی و سایر گریدهای پلیمری نیز به قدری بوده که تقاضای داخلی را به شدت کاهش داده و مشکلات رخ داده در ورود محموله‌های صادراتی به عراق نیز شرایط ضعیف فعلی را وخیم‌تر کرده است. از سویی زمان برای اعلام قیمت‌های پایه جدید به سرعت فراخواهد رسید و افزایش قیمت‌های جهانی نیز داده مهم دیگری به شمار می‌آید. با توجه به این موارد باید گفت بازار بسیار سردرگم بوده و ممکن است این شرایط وخیم باز هم ادامه یابد.

قیمت نفت پس از ثبت یک رشد خیره‌کننده در هفته‌های اخیر به سطوحی بالاتر دست یافت تا جایی که تا رسیدن قیمت نفت خام آمریکا به بالاتر از ۶۰ دلار در هر بشکه راه زیادی باقی نمانده است. در هر حال رشدهای قیمتی این روزها و مخصوصا پس از افزایش تنش‌ها در منطقه غرب آسیا، بسیار مهم ارزیابی می‌شود اما پس از ثبت این رشد باز هم در پایان هفته قیمت‌ها اندکی تعدیل شد اما در هر حال هنوز هم در سطوح بالایی قرار دارد. در پایان هفته گذشته میلادی قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با ۴۸ سنت کاهش به ۵۹ دلار و ۱۵ سنت رسیده است. قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با ۳۲ سنت کاهش به نسبت روز قبل از آن به ۶۶ دلار و ۴۶ سنت کاهش پیدا کرده است.

در بازارهای جهانی محصولات پلیمری جهت‌گیری افزایشی قیمت‌ها که چند هفته است در بازارها وجود دارد هنوز هم لمس می‌شود که پایین بودن موجودی انبارها و افزایش تقاضای موثر با نزدیک شدن به روزهای گرم سال به این روند افزایشی می‌افزاید. البته دلیل اصلی این افزایش قیمت‌ها را باید رشد قیمت مواد اولیه این صنعت، نفت خام و خوراک مایع برشمرد که قیمت تمام شده تولیدات را افزایش می‌دهد.

البته این وضعیت رو به رشد که بسیاری از محصولات پتروشیمی را در بر می‌گیرد نه‌تنها در آسیا بلکه در آمریکا نیز در حال خودنمایی کردن است.

با توجه به بالابودن قیمت نفت و زمانبر بودن سرایت رشد قیمت‌ها بین بهای نفت خام و قیمت محصولات پلیمری، به نظر می‌رسد می‌توان به ادامه روند افزایشی قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی امیدوار بود. از سویی نزدیکی به نیمه اردیبهشت‌ماه یا زمان اعلام قیمت‌های پایه جدید نیز داده مهم دیگری است که می‌تواند بر دورنمای بازار موثر باشد. از سویی عقب‌نشینی قیمتی در پایان هفته گذشته در بازار داخلی نیز داده‌ای است که از ضعف تقاضا حکایت دارد. این وضعیت چندگانه وضعیت کلی را برای تعیین قیمت‌های پیش‌رو تصویر خواهد کرد.

مهم‌ترین رخدادهای بازار محصولات پتروشیمی

- افزایش شتابان حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران در شرایطی که حجم عرضه‌ها به‌صورت نامحسوسی در حال کاهش است.

- افزایش تقاضا در بورس کالا به دلیل رشد قیمت‌ها در ابتدای هفته گذشته در بازار

- رشد شتابان نرخ‌های پیشنهادی در بازار داخلی که در پایان هفته بخش زیادی از آن تعدیل شد.

- افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی که پس از عقب‌نشینی آن در پایان هفته، باز هم یک هفته بسیار مطلوب را به ثبت رساند.

- افزایش آرام و ادامه‌دار قیمت محصولات پتروشیمی و مخصوصا پلیمرها در بازارهای جهانی

- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در هفته پیش رو برای نیمه دوم اردیبهشت ماه

- بالا بودن موجودی انبارها در بازار داخلی و مخصوصا انبار تولیدکنندگان بزرگ

- مشکلات تقاضا برای محصولات نهایی در داخل و مخصوصا بروز مشکلاتی در حمل‌ونقل محصولات پلاستیکی به عراق

- ثبات نسبی قیمت دلار و ادامه مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ۱+۵

- کاهش تقاضا در بازار به دلیل قیمت‌های بالا که عقب‌نشینی قیمتی را در پایان هفته باعث شد.

- ادامه مخابره شایعات و شنیده‌های بسیاری درخصوص خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا که به دلیل هزینه بسیار بالای آن برای پیشنهاددهندگان، به نظر می‌رسد از شدت آن کاسته شده است.

- عقب‌نشینی خریداران از بازار و کاهش نسبی حجم تولید در صنایع پایین‌دستی

- التهاب در بازار پتروشیمی‌ها که باعث شکننده‌شدن بازار در هفته گذشته شد.

تغییر جهت بازار به‌دلیل افت تقاضا