تهدید رشد در سایه ابهام
بورس در دومین روز از هفته به دلیل آنچه تحلیلگران آن را ابهامات متعدد می‌نامند با کاهش ارتفاع شاخص‌کل، هموزن، فرابورس و افت ارزش معاملات مواجه بود. شرایط در حالی برای بازار سهام قرمز شد که در بازارهای موازی نیز با روند رو به افت قیمتی مواجه بودیم. بلاتکلیفی موضوع مالیات، نرسیدن خبرهای خوش برای خودرویی‌‌‌‌‌‌ها و کند‌بودن سرعت رشد نرخ دلار نیما بیش از باقی موارد عوامل موثر در این وضعیت شناخته می‌شوند.
رشد نیما قطره‌چکانی است
ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه در این‌خصوص با اشاره به اینکه بعد از فروکش‌کردن هیجانات مربوط به ریسک‌های پاسخ ایران به اسرائیل انتظار می‌رفت با کاهش نرخ دلار، بورس مثبت‌شود، گفت: به‌رغم این موضوع اما انتظارات مثبت از بورس برآورده نشد و برخلاف روزهای منفی اخیر بازار حمایت خاصی نشد و بورس با ثبت ارزش معاملاتی کمتر از 4هزار میلیارد‌تومان منفی بسته شد.وی ادامه‌داد: عدم‌تحقق تعدیل مثبت نرخ دلار در سامانه نیما، انتشار اوراق سنگین توسط دولت و بالا‌ماندن نرخ بهره، ابهام سقف معافیت مالیاتی و افت نسبی دلار آزاد از جمله دلایلی هستند که انگیزه برای خرید در بورس را کاهش داده‌اند. از طرفی دولت با افزایش غیرمنطقی هزینه‌های شرکت‌ها از طریق افزایش نرخ انرژی و افزایش مالیات‌ستانی و بانک‌مرکزی با افزایش نرخ بهره، از دو جهت با افزایش هزینه‌ها، شرکت‌ها را تحت‌فشار قرار دادند. رئیسی با بیان اینکه در چنین شرایطی مهم‌ترین محرکی که می‌تواند به رشد بورس کمک کند، نرخ دلار نیمایی است، گفت: این افزایش نرخ هم در حال‌حاضر به‌صورت قطره‌چکانی افزایش پیدا می‌کند. از طرفی در معافیت مالیاتی شرکت‌ها ابهام وجود دارد و مشخص نیست افرادی که در بازار سرمایه هستند باید مالیات مضاعفی پرداخت کنند یا خیر و این دو موضوع همچنان بیشترین فشار را وارد می‌کنند. از طرفی بحث تکراری واگذاری خودروسازان همچنان ادامه دارد و موضوع افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی نیز هنوز محقق‌نشده و همه این موارد منجر به خروج پول از بازار سرمایه شده‌است. علاوه‌بر این نرخ بهره که به‌صورت وام به‌کار‌‌گزاری‌ها داده می‌شود نیز در حال‌حاضر شرایط مناسبی ندارد و به‌طور کلی باید گفت نرخ بهره بین‌بانکی شرایط سختی را در بازار سرمایه ایجاد کرده‌است.
احتمال تقویت تقاضا در روزهای آینده
حسن حسیننیا، تحلیلگر بازار سهام نیز با اشاره به اینکه برای بررسی روند بازار سهام در چند وقت اخیر باید بازگشتی به هفته قبل داشته باشیم، گفت: شنبه هفته گذشته معاملات با ورود جریان نقدینگی نسبتا خوبی آغاز شد و با رشد ارزش معاملات همراه بود. در هفته گذشته ما ورود بیش از هزار میلیارد‌تومان نقدینگی اشخاص حقیقی به بازار سهام را داشتیم و در عین‌حال به همین میزان خروج نقدینگی اشخاص حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت صورت‌گرفت و چون ورود پول از خارج بورس نبود، در روزهای بعد باعث ایجاد فشار شد.وی ادامه‌داد: در عین‌حال با نزدیک‌شدن به انتهای هفته ما شاهد شکل‌گیری اخباری در رابطه با سقف معافیت مالیاتی و مالیات‌های مضاعف بودیم که این عامل در صورت اجرایی‌شدن فشار زیادی را در ماه‌های آینده بر بازار سرمایه و کلیت سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند. دریافت مالیات هرچند می‌تواند به‌عنوان عامل درآمدزایی کوتاه‌مدت برای دولت محسوب شود ولی ضرری که بر کلیت اقتصاد وارد می‌کند، بسیار بیشتر از منافع کوتاه‌مدت برای دولت است؛ یعنی در این‌صورت با خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت مواجهیم و همچنین قطعا با کاهش سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های هلدینگ مشکلاتی در تامین مالی نیز در بازار سرمایه به‌وجود می‌آید.
در حقیقت می‌توان گفت این مساله در صورت تحقق می‌تواند به شکل بی‌سابقه‌ای خروج جریان نقدینگی از بازار سرمایه را آغاز کند و در عین‌حال آغازی برای دومینوی سقوط در صندوق‌های درآمد ثابت بازار سرمایه در یک اشل بزرگ است.این تحلیلگر عنوان‌کرد: عامل یادشده هرچند قرار است بررسی شود ولی ابهام در آن بر بازار سرمایه سایه افکنده و جو بی‌اعتمادی که در گذشته وجود داشته را تشدید کرده و در عین‌حال بالاخره ذی‌نفعان بازار تا تکلیف این موضوع مشخص نشود زیاد روی حمایت از سهام خود پافشاری نمی‌کنند و این یکی از مهم‌ترین عوامل فشار بر بازار سرمایه در روزهای اخیر محسوب می‌شود. در عین‌حال باید توجه کرد اخبار زیادی که فعالان بازار سرمایه منتظر آن بودند هنوز به بازار مخابره نشده‌اند. یکی از مهم‌ترین این اخبار مربوط به صنعت خودروسازی بود، صنعت خودروسازی با توجه به مشکل زیان انباشته سنگینی که دارد قول‌هایی درخصوص افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی دارایی‌ها و افزایش احتمالی نرخ محصولات داده‌شد اما هنوز ابلاغ نشده و همه منتظر هستند تا ببینند که آیا این صنعت از زیان خارج خواهد شد یا خیر.حسیننیا بیان کرد: در عین‌حال در روزهای اخیر بحث‌هایی پیرامون اینکه آیا حمایت از بازار سرمایه کار درستی است یا خیر وجود دارد. در این‌خصوص باید توجه داشت که جنس حمایت از بازار سرمایه متفاوت است.
خیلی‌ها فکر می‌کنند حمایت از بازار سرمایه یعنی اینکه دولت صرفا از طریق صندوق توسعه‌ملی پولی را به‌حساب صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار واریز کند یا سازمان بورس با هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری جلسه برگزار کند، برای اینکه پول خود را وارد کنند و زیر قیمت سهام را بگیرند، درحالی‌که حمایت صرفا ورود پول نیست و این مساله هیچ‌وقت نمی‌تواند تایید‌شده باشد و قطعا مکانیزم ناقص و ناصحیحی است، بلکه حمایت می‌تواند ارائه مشوق‌هایی از سمت دولت یا تصویب قوانینی باشد که می‌تواند امر تولید و سرمایه‌گذاری را تسهیل کند. وی ادامه داد: قطعا آزادسازی قیمت فرآیند خوبی است اما در زمان مناسب و با توجه به شرایط شرکت‌ها باید صورت گیرد. آیا همزمان با آزادسازی قیمت انرژی، قیمت خوراک، افزایش نرخ بهره مالکانه و افزایش مالیات و... شرایط فعالیت شرکت‌ها هم سنجیده‌شده و آیا بازارهای هدف شرکت‌ها بررسی‌شده که با مشکلی در سودآوری وجذب سرمایه‌گذاری مواجهند یا خیر؟ اینها عواملی است که در سال‌های اخیر زیاد به آنها توجه نشده‌است.
آزادسازی اقتصاد در قسمت هزینه‌ها و افزایش هزینه برای شرکت‌ها به‌صورت سرسام‌آوری صورت‌گرفته ولی در بخش ارائه مشوق‌ها شاهد کمترین مشوقی نیستیم و این موضوع باعث می‌شود ما در ماه‌های آینده با مشکل شکل‌گیری سرمایه در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مواجه شویم، امری که با شعار سال نیز در تعارض است.این تحلیلگر بیان کرد: یکی دیگر از مواردی که برای فعالان بازار تعجب‌آوربود، اظهارنظر برخی از نمایندگان مجلس بود که اعلام کردند؛ برخی از شرکت‌ها نرخ انرژی صفر دارند، این حرف‌ها برای فعالان بازار شوک‌آور است؛ چراکه به‌نظر نمی‌رسد چنین شرکتی وجود خارجی داشته‌باشد و اگر داشته‌باشد قطعا خوب است با نام‌بردن از آن باعث شفافیت بیشتر در اقتصاد شویم. حسیننیا درخصوص روند بازار گفت: شاخص‌کل به محدوده دومیلیون و 280هزار‌واحدی نزدیک‌شده که در این محدوده‌ها می‌تواند حمایت‌هایی شکل بگیرد و سقف کانال صعودی به سمت کانال بالاتر شکسته شده و احتمال دارد در روزهای آتی با تقویت تقاضا در بازار مواجه شویم که این عامل نیازمند خبر مناسب و قوی است تا شاهد رشد ادامه‌دار باشیم، در غیر این‌صورت شاهد فرسایشی‌شدن معاملات خواهیم بود، اما فعلا در شرایط بحرانی قرار نداریم.
