ابهام در برگزاری حج ایرانیان

گروه دیپلماسی: در شرایطی که موعد اعزام زائران حج عمره براساس تقویم سال‌های گذشته فرا رسیده، همچنان اعزام زائران بیت‌الله‌الحرام با ادامه روند کارشکنی‌های عربستان با اما و اگرهای فراوان همراه است. در همین ارتباط، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت اگر روند کارشکنی‌ سعودی‌ها تا روزهای آتی که روزهای آخر امکان پیگیری مسائل مربوط به حج است ادامه پیدا کند، باید گفت عملا عربستان سد راه اعزام زائران ایرانی از سوی ایران به حج شده است. همزمان رئیس سازمان حج و زیارت نیز با اشاره به برگزاری جلسه شورای عالی حج گفت از جدول زمانبندی حج ۴ ماه عقب‌تر هستیم و چنانچه رفتار غیرمتعارف و تعلل سعودی‌ها ادامه پیدا کند، حج با چالش مواجه می‌شود. ابهام در برگزاری حج عمره که در اظهارات مقامات رسمی ایران انعکاس یافته است، در حالی قوت می‌گیرد که در چند روز گذشته وزیر حج عربستان از کار برکنار شد. به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی، این جابجایی وزیر در رسیدگی به شروط و خواسته‌های ایران تاثیرگذار باشد و شاهد تعلل بیشتری از سوی سعودی‌ها باشیم.

در همین خصوص، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران در مورد آخرین مباحث مربوط به حج و اخباری که در این ارتباط منتشر شده است، گفت: «روز یکشنبه جلسه شورای عالی حج تشکیل شد و آخرین تحولات مربوط به حج مورد بررسی قرار گرفت.» حسین جابری‌انصاری افزود: «متاسفانه کارشکنی‌های عربستان سعودی در مورد روند اجرایی که باید جهت شرکت زائران ایرانی به حج طی شود، ادامه دارد. این کارشکنی‌ها از مدتی قبل آغاز شده و همچنان ادامه دارد.»

این دیپلمات عالیرتبه ایران تاکید کرد: «اگر روند این کارشکنی‌ها تا روزهای آتی که روزهای آخر امکان پیگیری مسائل مربوط به حج است ادامه پیدا کند، باید گفت عملا عربستان سد راه اعزام زائران ایرانی از سوی ایران به حج شده است.» او گفت: «ما تا آخرین لحظات امیدواریم که عربستان از این سیاست و رویه اشتباه دست بردارد و به وظایف بدیهی و طبیعی خود به‌عنوان میزبان حج متعهد باشد و عمل کند.» جابری‌انصاری بار دیگر تاکید کرد: «اگر رویه چند ماه اخیر از سوی عربستانی‌ها همچنان ادامه پیدا کند، متاسفانه امکان اعزام حجاج ایرانی به حج فراهم نخواهد شد.»

از حادثه سقوط جرثقیل در ۲۰ شهریور ۹۴ که به کشته و زخمی شدن ۲۶ حاجی ایرانی منجر شد تا فاجعه منا در ۲۱ مهر ۹۴ که به کشته شدن ۴۵۰ زائر ایرانی انجامید، تاکنون روند کارشکنی سعودی‌ها در پذیرش سوءمدیریت خود، انتقال اجساد، پرداخت دیه جان باختگان و فراهم کردن شرایط برای حج ۹۵ ادامه دارد و گفت‌وگوی مقامات سازمان حج و زیارت ایران با سعودی‌ها تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است.

از جدول زمان‌بندی چهار ماه عقب هستیم

در همین ارتباط، رئیس سازمان حج و زیارت با اشاره به برگزاری جلسه شورای عالی حج گفت، از جدول زمان‌بندی حج ۴ ماه عقب تر هستیم و چنانچه رفتار غیرمتعارف و تعلل سعودی‌ها ادامه پیدا کند حج با چالش مواجه می‌شود. سعید اوحدی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، به برگزاری شورای عالی حج اشاره کرد و گفت: «شورای عالی حج با حضور وزیر ارشاد، وزیر امور خارجه و نمایندگان وزارتخانه‌های مختلف برگزار شد و موضوعات مختلف از جمله آخرین وضعیت مذاکرات عربستان در این جلسه بررسی شد.» اوحدی افزود: «شورای عالی حج تصویب کرد که سازمان حج موضوع اعزام زائران به تمتع را با حفظ عزت، کرامت و امنیت زائران پیگیری کند.» او با اشاره به اینکه در این جلسه ۴ موضوع اساسی به‌عنوان خط قرمز حقوق اولیه زائران ایرانی مطرح شد، گفت: «شورای عالی حج تصویب کرد که اعزام زائران منوط به تحقق این ۴ شرط باشد.» رئیس سازمان حج و زیارت با تاکید بر اینکه در جلسه قبلی با مسوولان عربستان، قرار بود ظرف یک هفته موضع خود را اعلام کنند، اما با وجود گذشت ۲۰ روز هنوز موضع شفاف و صریحی را نسبت به صدور ویزا برای کمیته‌های مسکن، تغذیه و تدارکات اعلام نکرده‌اند و به نظر می‌رسد عدم انسجام و هماهنگی بین دستگاه‌های عربستان در مورد عملیات حج مشاهده می‌شود به‌طوری که این عدم انسجام و هماهنگی منجر به برکناری وزیر حج عربستان شد. روز یکشنبه ملک سلمان پادشاه عربستان طی فرمانی وزیر حج این کشور را برکنار کرد. بندر حجار وزیر حج سعودی در جریان تغییرات کابینه عربستان برکنار و جای خود را به محمد بنتن داد. براساس فرمان جدید نام وزارت حج به وزارت حج و عمره تغییر کرد.

به گفته سعید اوحدی به نظر می‌رسد انتصاب وزیر جدید حج عربستان به دلیل همین ناهماهنگی بین دستگاه‌ها کار اعزام زائران به عربستان را نه تنها آسان نکرده بلکه پیچیده تر خواهد کرد. او با اشاره به اینکه شورای عالی حج مصوب کرد در چارچوب همین اصول اعلام شده سازمان حج برای تحقق حقوق زائران ایرانی همچنان پیگیری‌های خود را ادامه دهد، گفت: طرف سعودی باید پاسخگوی رفتار غیرمتعارف خود باشد.

او در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی فرصت برای انجام اقدامات لازم برای اعزام زائران به تمتع وجود دارد، گفت: «از جدول زمان بندی حج ۴ ماه عقب هستیم و وارد محدودیت زمانی شده‌ایم و طبق روال عادی سال‌های گذشته اول شوال باید صدور ویزا آغاز شود و قبل از صدور ویزای زائران نیز قرارداد تدارکات، مسکن و حمل‌ونقل باید بسته شود در حالی که تا امروز این اتفاق رخ نداده است و به دلیل کارشکنی‌هایی که مواجه هستیم هنوز ویزای کمیته‌های مختلف مانند حمل‌ونقل صادر نشده تا آنها بتوانند برای انعقاد قرارداد به عربستان بروند در حالی که فرآیند قانونی برای انجام این کار ۲۰ روز زمان می‌برد.»

به گفته رئیس سازمان حج، ادامه کارشکنی‌ها و رفتار غیرمتعارف سعودی‌ها و مسوولان حج عربستان، حج را با چالش مواجه می‌کند. اوحدی گفت: «دور اول مذاکرات که تمام شد طرف سعودی از ما درخواست کرد که یک هفته به آنها فرصت دهیم تا نظر خود را درخصوص ۴ موضوع اصلی اعلام کنند در حالی که بعد از گذشت ۲۰ روز هنوز اعلام موضع نکرده‌اند و دور دوم مذاکرات منوط به اعلام موضع شفاف از سوی عربستان است.»

همچنین عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیش‌تر گفته بود که با توجه به عدم اقدامات لازم برای صدور روادید ایرانیان از سوی دولت سعودی حج تمتع زائران ایرانی در سال ۹۵ منتفی است. محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک و عضو کمیسیون امنیت ملی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت: اگر عربستان تا هفتم شعبان اعلام آمادگی و مجوز لازم را صادر نکند که البته تا آن زمان هم دیر شده است، امکان اعزام از ایران وجود نخواهد داشت.