این درحالی است که کشورهای اروپایی از زمان خروج یکجانبه آمریکا از برجام درحال رایزنی با یکدیگر و همچنین طرف ایرانی با هدف ارائه بسته‌ای هستند که ایران را برای ماندن در توافق هسته‌ای ترغیب کند. اما هنوز بسته پیشنهادی اروپا برای انگیزش ایران در جهت حفظ برجام، ارائه نشده یا دست‌کم اخبار رسمی درباره ارائه یا مفاد آن منتشر نشده است. در این میان خاویر سولانا، مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید که نفوذ و قدرت مالی بین‌المللی آمریکا به معنای آن است که تمام تلاش‌های اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا محکوم به شکست هستند.

به گزارش «ایسنا» به نقل از بلومبرگ، سولانا در گفت‌وگویی در مادرید در پاسخ به این سوال که آیا اقدامات اروپایی‌ها برای دور زدن تحریم‌ها می‌تواند به موفقیت برسد، پاسخ داد: «کاش می‌توانستم بگویم بله.»

وی در این باره توضیح داد: «توانایی خزانه‌داری آمریکا برای تحریم کردن تمام تراکنش‌هایی که با دلار انجام می‌گیرد، باعث می‌شود تمام طرح‌ها و نقشه‌ها از بین بروند.»

مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه صحبت‌هایش بیان کرد که قدرت امروز آمریکا در دلارش نهفته است و نه در نیروی نظامی‌اش و اشاره کرد که آمریکا به همین خاطر می‌تواند بقیه را تحت فشار قرار دهد. خاویر سولانا برای اشاره به توانایی آمریکا، خروج غول نفتی توتال از میدان گازی پارس جنوبی را مثال زد و اعلام کرد که این شرکت نفت و گاز فرانسوی پس از برداشته شدن تحریم‌ها تمام تلاش خود را کرده بود تا در ایران باقی بماند.

وی در این باره افزود: «اگر توتال مجبور به ترک (ایران) شده، خودتان دیگر بازیکن‌های کوچک‌تر را تصور کنید.»

شرکت‌های بزرگ اروپایی یا حتی بانک مرکزی اروپا از امکان کمی برای گریز از مجازات‌های آمریکا برخوردارند و انگیزه کمتری دارند؛ چون برای شرکت‌هایی مانند توتال، تجارت با ایران به معنای استقبال از مجازات آمریکاست و کشورهای اروپایی نیز در نشست صوفیه بلغارستان تاکید کردند که باید در جبران مجازات شرکت‌های اروپایی، واقع‌بینانه رفتار کنند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه اعلام کرده است که اتحادیه اروپا باید از شرکت‌های کوچک و متوسطی که خواستار همکاری اقتصادی با ایران هستند، در برابر مجازات‌های احتمالی آمریکا حمایت و پشتیبانی کند. این درحالی است که سولانا معتقد است چنین امری در برابر قدرت دلار آمریکا تقریبا غیرممکن است.

دفاع مجدد موگرینی از توافق هسته‌ای

در این میان مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جلسه پارلمان اروپا با موضوع روابط اتحادیه اروپا – آمریکا بار دیگر به دفاع از توافق هسته‌ای ایران و گروه موسوم به ۱+۵ پرداخت.

فدریکا موگرینی، با بیان اینکه اختلاف اصلی این اتحادیه با اروپا بر سر چندجانبه‌گرایی است، بار دیگر تاکید کرد که به پشتیبانی از توافق هسته‌ای با ایران ادامه می‌دهد. به گزارش «ایسنا» بنابر گزارش پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، موگرینی در سخنرانی خود با اشاره به روابط این اتحادیه با آمریکا گفت: «از هیچ‌کس پنهان نیست که ما یک اختلاف اساسی داریم که مرتبط با چند جانبه‌گرایی و نظام مدیریت جهانی است.» وی ادامه داد: «ما به دفاع از توافق هسته‌ای با ایران، توافق آب و هوایی پاریس و حمایت از تلاش‌های سازمان ملل (در زمینه‌های مختلف) ادامه می‌دهیم. ما از این باور بنیادی حمایت می‌کنیم که قوانین بین‌المللی نباید به‌عنوان محدودیت‌های برخی افراد تلقی شود، بلکه یک الزام و تضمین برای همه است.»

همکاری ضدآمریکایی تهران، پکن، مسکو و اروپا

از دیگر سو سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه در سخنانی بر این موضوع تاکید کرد که روسیه و ایران طی روزهای آتی همکاری با چین و اروپا را در راستای مقابله با اقدامات آمریکا برای تضعیف توافق هسته‌ای ایران افزایش خواهند داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، روسیه پیش‌تر اظهار کرده بود «هرکاری که لازم باشد» را برای حفظ توافق هسته‌ای ایران و محافظت از منافع مشترکش با تهران انجام خواهد داد. وزارت امورخارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای در وب‌سایت این وزارتخانه نوشت: «مسکو به‌شدت از بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران از سوی آمریکا مایوس است و ما هر کاری که لازم باشد برای حفظ و اجرای تمام و کمال توافق هسته‌ای ایران انجام خواهیم داد.»

اقدامات اروپا ناکافی است

همزمان کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در سخنرانی در نشست دوره‌ای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین گفت: «تداوم توافق هسته‌ای، مستلزم تضمین بهره‌مندی عملی ایران از منافع برجام است.» به گزارش «ایسنا» نماینده دائم ایران با تصریح به اینکه برخلاف رفتار آمریکا، ایران رفتار مسوولانه‌ای را اتخاذ کرده و تاکنون به تعهدات خود عمل کرده است، تاکید کرد: «همان‌گونه که مکرر اعلام شده است، اجرای کامل و صادقانه تعهدات تمامی طرف‌ها، یک مبنای اساسی برای تداوم برجام است و چنانچه خواهان تداوم توافق هسته‌ای هستیم، اعضای باقی‌مانده این توافق باید بهره‌مندی ایران از منافع برجام را با اتخاذ اقدامات عملی مناسب، تضمین کنند. در این خصوص، زمان اهمیت زیادی دارد و اقدامات بسیار بیشتری باید انجام شود تا منافع اقتصادی ایران، آن‌گونه که در برجام تصریح شده است، تضمین شود.»

از دیگر سو کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران در سخنانی در دانشگاه مطالعات بین‌المللی پکن با بیان اینکه در بحث برجام منتظر اقدامات عملی بیشتری از سوی اروپا هستیم، تاکید کرد: «اگرچه اروپا اقداماتی انجام داده اما هنوز این تلاش‌ها، انتظارات ما را برآورده نکرده است و باید دید چقدر به تعهداتشان وفادار خواهند بود.» به گزارش «ایرنا»، خرازی افزود: «اروپا در راستای حمایت از برجام گام‌هایی مانند اجرای قانون انسداد برداشته است هرچند آن‌طور که باید به‌روشنی به تعهدات خود عمل نکرده است.»