شورای سیاست‌گذاری خودرو، طراحی سه تا چهار پلت‌فرم و تولید ۱۲ محصول ملی را به تصویب رساند
ماموریت دشوار خودروسازان
دو هفته پس از آنکه رییس جمهور، طراحی و تولید دو تا سه محصول ملی در سال را از خودروسازان کشور خواست، ساختمان شماره دو وزارت صنایع، میزبان اعضای شورای سیاست‌گذاری خودرو شد تا آنها نیز به تبعیت از سخنان محمود احمدی‌نژاد، ماموریتی دشوارتر را به دو خودروساز بزرگ ایران محول کنند.
حمیدرضا بهداد
دو هفته پس از آنکه رییس جمهور، طراحی و تولید دو تا سه محصول ملی در سال را از خودروسازان کشور خواست، ساختمان شماره دو وزارت صنایع، میزبان اعضای شورای سیاست‌گذاری خودرو شد تا آنها نیز به تبعیت از سخنان محمود احمدی‌نژاد، ماموریتی دشوارتر را به دو خودروساز بزرگ ایران محول کنند. اعضای شورای سیاست‌گذاری خودرو روز گذشته در شرایطی خود را به خیابان شهید کلانتری رسانده و گرد هم آمدند که در پایان جلسه، مصوبه‌ای بسیار مهم و البته تا حدی عجیب از دل این جلسه بیرون آمد.
طبق این مصوبه، خودروسازان داخلی باید تا سال ۱۳۹۵ حداقل سه پلت‌فرم ملی طراحی کرده و در هر پلت‌فرم نیز سه محصول را به تولید رسانده باشند.
آنها همچنین موظف شده‌‌اند که در سال ۱۴۰۰ نیز بین سه تا چهار پلت‌فرم ملی و ۱۲ محصول داخلی را طراحی و به تولید برسانند.
شورا البته موارد دیگری را نیز در جلسه دیروز خود به تصویب رسانده که از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
از ابتدای سال ۱۳۹۵ عمر تولید هر خودرو در داخل کشور حداکثر ۱۵ سال از زمان آغاز به تولید آن خواهد بود و از سال ۱۴۰۰ نیز طول عمر تولید خودرو در داخل کشور حداکثر ۱۰ سال پس از آغاز تولید آن است.
علاوه بر آن از ابتدای سال ۱۳۹۵ عمر تولید خودروهای با برند خارجی در داخل کشور از زمان اولین تولید و عرضه آن در داخل، حداکثر۱۰ سال در نظر گرفته می‌شود.
همچنین پس از ابلاغ این آیین‌نامه، خودروهای با برند خارجی در صورتی اجازه تولید در داخل کشور را خواهند داشت که بیش از دو سال از آغاز تولید آنها در کشورهای خارجی نگذشته باشد. تعیین عوارض برای خودروهایی با مصرف سوخت بالا نیز جزو دیگر مصوبات دیروز شورای سیاست‌گذاری خودرو به حساب می‌آید.
۵ /۴ میلیارد دلار هزینه می‌خواهد
اگرچه بسیاری از کارشناسان، طراحی پلت‌فرم را بهترین مسیر برای آینده خودروسازی کشور می‌دانند، اما تجربه‌ها (چه در سطح دنیا و چه در خودروسازی کشور) نشان داده که طراحی پلت‌فرم هزینه و وقتی بسیار گزاف را می‌طلبد و این در شرایطی است که هزینه گزاف و صرف وقت زیاد، معمولا از حوصله مسوولان صنعتی کشور ما خارج است.
شورا مصوب کرده که خودروسازان داخلی تا شش سال آینده، سه پلت‌فرم (حداقل سه پلت‌فرم) را طراحی کنند، اما آیا با وجود تجربه‌هایی نظیر «سمند» و «تیبا»، می‌توان به این هدف دست یافت؟
اوستا گودرزی، استاد دانشگاه علم و صنعت در این زمینه با اشاره به هزینه‌های صرف شده در دنیا برای طراحی پلت‌فرم می‌گوید: به عنوان مثال پژوسیتروئن برای طراحی پلت‌فرم مشترک «پژو۳۰۷ و C۴»،ا ۶۵۵ میلیون یورو هزینه کرد و هر یک از دو شرکت پژو سیتروئن نیز برای طراحی بدنه مورد نظر خود روی این پلت‌فرم مشترک، ۴۴۲ میلیون یورو دیگر (در مجموع ۵/۱ میلیارد یورو) نیز هزینه کردند.
گودرزی می‌افزاید: حال اگر خودروسازان داخلی بخواهند دست به طراحی سه پلت‌فرم بزنند، قطعا توان صرف این هزینه گزاف
(حدود ۵/۴ میلیارد یورو) را ندارند و از طرفی چون خودروسازی ما مانند اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از دانش فنی روز برخوردار نیست، هزینه طراحی پلت‌فرم آنها، در ایران بالاتر نیز خواهد بود. وی از زاویه‌ای دیگر نیز به طراحی پلت‌فرم مشترک در داخل اشاره می‌کند و می‌گوید: شرط اقتصادی بودن طراحی پلت‌فرم مشترک، تولید سالانه بیش از یک میلیون دستگاه خودرو بر مبنای آن پلت‌فرم است، در حالی که همین حالا با وجود گذشت شش سال از امضای قرارداد X۹۰، تنها یک خودرو یعنی تندر-۹۰، از بطن این پلت‌فرم بیرون آمد و تندر نیز تیراژی بسیار اندک را به خود می‌بیند.
به گفته گودرزی، توسعه مدیریت طراحی پلت‌فرم و تولید محصولات از دل آن نیز، خود چهار تا پنج سال طول می‌کشد.
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: اگر به گذشته خودروسازی کشور نگاهی بیندازیم خواهیم دید توان طراحی سه پلت‌فرم مشترک توسط خودروسازان داخلی وجود ندارد، مگر آنکه از همین حالا، انقلابی در خودروسازی کشور شکل بگیرد و این صنعت از تولیدمحوری به دانش محوری تغییر ماهیت بدهد.
اظهارات گودرزی در شرایطی است که یکی از اهداف مهم و اساسی ایجاد پلت‌فرم مشترک، راهیابی به بازارهای بزرگ دنیا به واسطه تکنولوژی روز است و در این زمینه از دید کارشناسان دو ابهام در بحث طراحی داخلی پلت‌فرم وجود دارد.
اول آنکه خودروسازی ایران دانش فنی لازم را در این زمینه ندارد و این موضوع هزینه‌های طراحی را افزایش می‌دهد و زمان زیادتری را نیز در مقایسه با استانداردهای دنیا می‌طلبد؛ بنابراین نمی‌توان با این شرایط به صادراتی آنچنانی و نفوذ به بازارهای بزرگ دنیا راه یافت. نکته دوم نیز اینکه اگر تیراژ به مرز اقتصادی خود نرسد، هزینه‌های سربار تولید، افزایش می‌یابد، بنابراین با تیراژ پایین و قیمت تمام شده بالا، نباید انتظار رقابت در بازار خودرو دنیا را داشت.
در حال حاضر بسیاری از کارشناسان «دانش فنی» و «تحقیق و توسعه» را حلقه‌های مفقوده خودروسازی ایران می‌دانند و معتقدند تا به این دو اصل مهم توجه نشود، نمی‌توان آینده ای روشن را برای این صنعت پیش‌بینی کرد.
حوصله پلت‌فرم نیست!
مدیرعامل پیشین ایران‌خودرو نیز در این زمینه می‌گوید: طراحی پلت‌فرم فرآیندی بسیار پرهزینه و وقت‌گیر و همچنین نیازمند دانش فنی روز است.
منوچهر منطقی با اشاره به تجربه سمند به عنوان پلت‌فرمی بهینه شده و ملی تاکید می‌کند: اگر ما بخواهیم به واسطه همکاری مشترک خودروسازان داخلی به طراحی پلت‌فرم بپردازیم، ممکن است با توجه به هزینه‌های گزاف و صبر کم مدیران صنعتی، این کار نتیجه مطلوب را ندهد، بنابراین شاید بهترین راه در این زمینه، بهینه کردن پلت‌فرم‌های موجود در داخل، یعنی همان کاری که ایران‌خودرو با سمند کرد، باشد. وی می‌افزاید: طراحی پلت‌فرم علاوه بر اینکه وقت بسیار زیادی می‌طلبد و هزینه گزافی را می‌خواهد، به مدیریتی قوی و علم مدار نیاز دارد و از آنجا که مدیران ارشد صنعت کشور خواستار بدست آمدن بهترین نتیجه در کمترین زمان هستند، نمی‌توان به طراحی پلت‌فرم در داخل امید چندانی داشت.
چه نیازی به سه پلت‌فرم است؟
اما نکته دیگری که در زمینه طراحی سه پلت‌فرم مشترک در خودروسازی ایران، به ذهن می‌رسد این است که اصلا نیازی به طراحی سه پلت‌فرم در کشور وجود دارد؟
به اعتقاد برخی کارشناسان برخورداری از سه پلت‌فرم، مختص خودروسازان جهانی است؛ چراکه آنها در همه محدوده‌های قیمتی و در همه کلاس‌ها، محصول به تولید می‌رسانند و برای همه آنها نیز بازار دارند.
یک کارشناس در این زمینه می‌گوید: شرکت‌هایی مثل پژو و هیوندایی در همه کلاس‌ها خودرو تولید می‌کنند و طبیعی است که باید بیش از یک پلت‌فرم در اختیار داشته باشند، اما در خودروسازی ما که تنوع چندانی وجود ندارد، اصلا نیازی به طراحی سه پلت‌فرم (با توجه به هزینه‌های گزاف آن) نیست.
تعداد پلت‌فرم مشخص نیست
اظهارات این کارشناس در شرایطی است که یکی از اعضای شورای سیاست‌گذاری خودرو، طراحی سه پلت‌فرم را نیاز بازار ایران می‌داند.
محمدرضا روشنی‌مقدم با اشاره به اینکه بازارهای صادراتی نیز محصولات جدید می‌خواهد، تاکید می‌کند: بسیاری از خودروهایی که هم اکنون در کشور به تولید می‌رسند، باید چندی دیگر از چرخه تولید حذف شوند و جایگزینی آنها باید از طریق طراحی پلت‌فرم صورت گیرد.
وی همچنین با اشاره به اینکه هنوز تعداد پلت‌فرم‌هایی که قرار است تا سال ۹۵ به تولید برسد، مشخص نیست، می‌افزاید: حتی اگر قرار بر طراحی سه پلت‌فرم نیز باشد، این توان در خودروسازی ما وجود دارد و کار نشدنی و محالی نیست.
وی در زمینه هزینه‌های طراحی پلت‌فرم نیز تاکید می‌کند: هزینه‌ها آن قدرها هم که عنوان می‌شود، بالا نیست، از طرفی ما در حال حاضر هم سه پلت‌فرم (سمند، تیبا و تندر) داریم و با توسعه آنها نیز می‌توانیم به اهداف خود در سال ۹۵ برسیم.
ارسال نظر