اقتصاد هنر و صنایع دستی

محمد‌امين صعودي /پژوهشگر صنايع خلاق و مدير شركت درخشش خاك جاويد اگر بخواهیم ایران را از زاویه نیروی انسانی ببینیم، شاید یکی از پر‌استعداد‌ترین کشورها به شمار‌ آید، چرا که در رشته‌های مختلف علمی، آموزشی و هنری این کشور، جوانان آگاه، متخصص، پر‌انگیزه و قابلی را در خود جای داده است. سابقه تمدنی ۲۵۰۰ ساله ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشور‌های تاریخ ما را با واقعیت‌های مهمی روبه‌رو می‌کند که در این یادداشت از منظر توانمندی در حوزه هنر و صنایع دستی اشاره کوتاهی به آن می‌شود. میراث بزرگ فرهنگی و هنری این کشور سرمایه‌ای دلگرم‌کننده و جذاب برای مردمان دنیا در خود جای داده و پشت هر نقش و طرح می‌توان ساعت‌ها تحلیل، داستان و تاریخ استخراج کرد.

ایران به عنوان نخستین کشور از منظر تنوع طراحی و سومین کشور از لحاظ تولید در رشته‌های مختلف صنایع دستی در حال حاضر با نسلی مواجه شده که به جد می‌کوشند این میراث کهن را در شکل و فرم جدید به دنیا عرضه کنند. نسل حاضر هنرمندان جوان رشته‌های صنایع دستی و تجسمی ذهن‌آگاهی بالایی نسبت به واقعیت‌های جهان معاصر، سلیقه و فرم‌های جدید و گرایشات رایج دارد و از این منظر توانسته در طراحی‌های خود بهره‌های فراوانی از این منبع هویتی اخذ کند. تنوع جشنواره‌ها، دوسالانه‌ها، نمایشگاه‌ها و حراج‌ها خود حاکی از چنین تحول بزرگ در طراحی و نوآوری هنر و صنایع دستی ایران بوده که جای تامل بسیار زیاد دارد.

اقتصاد هنر و صنایع دستی به صورت علمی بر این باور استوار است که پیوندی میان طراحی و محصولات هنری و صنایع دستی با مردم و متقاضیان این عرصه برقرار کند و هنر را روز‌به‌روز بیشتر وارد زندگی مردم کند. از این منظر مجموعه تهران گیفت شاپ با تمرکز بر جنبه‌های هویتی و فرهنگی ایرانی اسلامی ایده راه‌اندازی فروشگاه‌های آنلاین و حضوری را دنبال می‌کند که بتواند تازه‌های هنر و صنایع دستی ایران را در شکل و فرم و بسته‌بندی جدید به مخاطبان داخلی و خارجی ارائه دهد.

واقعیت آن است که نمادهای شهری بهترین وسیله برای شکل‌‌دهی به هویت شهری و ملی مردم هستند. چرا که اینها، عامل پیوند شهروندان با محیط زندگی‌‌شان بوده و به زیست جمعی آنها در کنار هم معنا می‌‌بخشند. بخشی از خاطره جمعی و تاریخی همشهریان در کنار این نمادها بوده و هر کدام برای آنها یادآور دورانی از زندگی و تاریخ است. حس تعلق خاطر مردم به شهر و دیارشان به همبستگی و انسجام اجتماعی می‌‌انجامد و زیست جمعی در کنار یکدیگر را لذت‌بخش‌‌تر می‌کند.

تولید محصولات صنایع دستی با استفاده از طرح‌های نمادهای شهری می‌تواند به این هویت‌بخشی کمک کند. این محصولات می‌توانند به عنوان هدیه یا سوغات خریداری و در خانه‌های مردم وارد شوند. ما در این مجموعه با توان کار‌آفرینی مستقیم برای 20 نفر نیروی ستادی و حدود 50 کارگاه و هنرمند در سطح کشور بر‌آنیم قدمی کوچک در توسعه ایران برداشته و الگویی علمی و عملی از کسب‌وکار‌های صنایع خلاق ارائه دهیم.