چند و چون تبلیغ محصولات فرهنگی

در این مدت محصولات فرهنگی مانند کنسرت‌های موسیقی، فیلم‌های سینمایی،‌ تئاترهای روی صحنه، سریال‌های شبکه نمایش خانگی و حتی سریال‌های شبکه‌های مختلف صداوسیما بیش از پیش روی بیلبوردهای پایتخت و دیگر شهرهای کشور تبلیغ شدند و چشم شهروندان به دیدن تبلیغات آثار هنری در نقاط مختلف شهری عادت کرد. تبلیغات سریال‌های صداوسیما از طریق سازه‌های محیطی، بیانگر اهمیت و تاثیر این نوع تبلیغات در جلب نظر مخاطبان بود. حتی برخی از این سخن گفتند که تلویزیون برای جلب نظر مخاطب،‌ به رقیب خودش روی آورده است. این موضوع بازتاب‌های رسانه‌ای قابل‌توجهی داشت.

دکتر علیرضا ربیعی‌راد، از پژوهشگران و فعالان مطرح این حوزه، در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: اصولا تبلیغات محیطی، تفاوت بنیادینی با دیگر انواع تبلیغات در رسانه‌های جمعی و دیجیتالی دارد. تبلیغات تلویزیونی اصطلاحا با میوت شدن از سوی مخاطب یا عوض کردن کانال مواجه می‌شود و تبلیغات دیجیتالی در عین اینکه تبلیغات مزاحم به شمار می‌آید، نادیده گرفته می‌شود و در انبوه اطلاعات دیجیتالی گم می‌شود. اما تبلیغات محیطی میوت نمی‌شود و البته مزاحم هم نیست و معمولا حتی برای مخاطب جذابیت‌هایی دارد که باعث می‌شود اثربخشی تبلیغ بیشتر شود.

تبلیغات متمایز دو سریال

در روزهای اخیر انتشار تصاویر و ویدیوهایی از تبلیغات محیطی دو سریال در سطح شهر تهران، بسیار مورد توجه قرار گرفت. عکس‌هایی که نشان‌دهنده یک چاقوی بزرگ خونی در حاشیه بزرگراه یا ریخته شدن خون از سر و روی مهران مدیری در یک تابلو و ... بود و واکنش‌های بسیاری در پی داشت. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی از حجم بالای خشونت در این تبلیغات نوشتند و انتقادهای بسیاری نیز منتشر شد.

پس از انتشار این تصاویر و واکنش‌ها به آن،‌ عباس محمدیان، مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد، در این باره گفت: وجود  تبلیغات خشن سریال‌های «زخم کاری» و «پدر گواردیولا» در فضای محیطی صحت ندارد و ویدیوهای موجود در فضای مجازی ساختگی هستند و به وسیله نرم‌افزار هوش مصنوعی کوپاک تهیه شده‌اند. او افزود: اگر در هر نقطه‌ای از فضای محیطی چنین چیزی یافتید، وزارت ارشاد مسوول و پاسخگو خواهد بود. تبلیغات مذکور تنها در صفحه اینستاگرام عوامل فیلم منتشر و پس از ابلاغ، از صفحه حذف شده است.

این مقام مسوول همچنین تاکید کرد: در فضای محیطی هرگز چنین تبلیغاتی نمایه نشده است. تنها به سلیقه خود پلتفرم‌ها بدون مجوز در فضای مجازی نمایه شد که بلافاصله به عوامل خاطی تذکر داده شد و محتوای مذکور حذف شد. هر ادعایی در این خصوص کذب است و در هر نقطه‌ای از سرزمین ایران این المان چاقو نمایه شده باشد، در قبال آن پاسخگو هستیم. چیزی که در فضای محیطی است با آنچه در فضای مجازی دست به دست می‌شود، متفاوت است. اما تبلیغات آثار و محصولات هنری و فرهنگی در فضای محیطی ویژگی‌های متمایزی از تبلیغ دیگر کالاها و محصولات دارد.

ربیعی‌راد در این باره با بیان اینکه تبلیغات خشونت‌آمیز هرگز مجاز به اکران نیستند و نباید فضای شهری، برای شهروندان و به‌ویژه کودکان دربردارنده خشونت و ناامنی باشد، می‌گوید: فعالان و مخاطبان آثار هنری، تفاوت‌های قابل‌توجهی با مشتریان دیگر کالاها و محصولات دارند. طبیعی است که بروز خلاقیت در تبلیغات آثار هنری هم بیشتر است و بیشتر مورد توجه مخاطبانش قرار می‌گیرد. انتظار این است که تبلیغ یک فیلم یا کنسرت موسیقی، متمایز و متفاوت از تبلیغ یک خودرو یا یک خوراکی باشد. بنابراین فضا باید براساس استانداردهای قانونی، برای تبلیغات متفاوت، متمایز و جالب برای مخاطبان فراهم باشد. هفته گذشته عوامل دو سریال یادشده، دست به بازنشر تبلیغاتی ویدیویی در صفحه اینستاگرامی زدند که آلوده به خشونت بود و نگرانی بسیاری از دلسوزان جامعه کودک و خردسال را به دنبال داشت.