در واقع چندی است، شرکت‌های دولتی و ملی نفت در منطقه با باز کردن درهای خود به روی سرمایه‌گذاران خارجی، به خصوصی‌سازی و افزایش تعاملات خود با شرکت‎های خارجی رو آورده‌اند. عربستان حدود سه سال پیش اعلام کرد که قرار است، بخشی از سهام آرامکو، شرکت دولتی نفت این کشور را در بورس‌های بزرگ بین‌المللی عرضه کند. هرچند اواسط سال میلادی گذشته این خبر به گوش رسید که واگذاری آرامکو منتفی شده است، اما مقامات نفتی عربستان اخیرا اعلام کرده‌اند که واگذاری این شرکت را به سال ۲۰۲۰ موکول کرده‌ و در این مسیر مصمم هستند. فروش سهام شرکت ملی نفت با مشکلات بسیاری مواجه است، چراکه نیازمند شفاف‌سازی بسیاری است در حالی که در کشورهای نفتی معمولا آمار مربوط به نفت بسیار محرمانه محسوب می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد امارات متحده عربی برای رهایی از این مشکلات از فروش شرکت‌های فرعی و زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت خود مسیر خصوصی‌سازی را آغاز کرده است.

آن‌طور که بلومبرگ گزارش داده است، شرکت‌های خارجی به همراه شرکت پالایشی ابوظبی همچنین توافق کردند که شرکتی در راستای فروش فرآورده‌های نفتی به خریداران خارجی تاسیس کنند. سلطان احمد الجابر، مدیر اجرایی شرکت ملی نفت امارات اعلام کرده که ادنوک علاقه‌مند است که فعلا باقی‌مانده سهم خود از شرکت پالایشی ابوظبی را نگه دارد، اما ممکن است در یک پروسه رقابتی دیگر شرکت کند و ۵ تا ۱۰ درصد دیگر از سهام این شرکت را به شرکت‌های دیگر واگذار کند. ادنوک انتظار دارد که حدود ۷۰ درصد از محصولات پالایشی خود را صادر کند و اعلام کرده که از سال ۲۰۲۰ شرکت تجاری مشترکی بین این شرکت و انی و اوام‌وی کار خود را به‌صورت فیزیکی و معاملات مشتق شده از جمله آتی، آپشن و... را آغاز خواهد کرد.

بلومبرگ در ادامه گزارش خود تاکید می‌کند که تولیدکنندگان نفت‌خام در خاورمیانه از جمله عربستان و کویت، در حال تلاش برای افزایش ارزش افزوده نفت از طریق پالایش آن و فاصله گرفتن از خام‌فروشی هستند، از این رو آنها سعی می‌کنند با انعقاد قرارداد با شرکت‌های بین‌المللی و همکاری با آنها، به آخرین فناوری روز دست یابند و برنامه‌های خود را گسترش دهند. در قرارداد به امضا رسیده، انی مالک ۲۰ درصد و او‌ام‌وی مالک ۱۵ درصد از سهام شرکت پالایشی ابوظبی شده‌اند. ادنوک مدیریت دو شرکت پالایشی الرویس و ابوظبی را به عهده دارد، مجموع ظرفیت پالایشی این دو شرکت ۹۲۲ هزار بشکه در روز است. ادنوک قصد دارد تا سال ۲۰۲۴ حدود ۴۵ میلیارد دلار در صنعت نفت این کشور سرمایه‌گذاری کند و ظرفیت پالایشی الرویس را ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.

اما فروش سهام شرکت‌ها تنها اقدام کشورهای منطقه برای افزایش مشارکت شرکت‌های خارجی در صنعت نفت خود و جذب سرمایه نبوده است، در سال‌های اخیر بسیاری از این کشورها بر خلاف قاعده قبلی به انعقاد قراردادهای امتیازی با شرکت‌های خارجی پرداخته‌اند. قراردادهای امتیازی به دلیل ملی بودن نفت در ایران و بسیاری از کشورهای نفتی ممنوع هستند، این در حالی است که این نوع قراردادها به دلیل شریک شدن در سود و زیان و افزایش دارایی، برای شرکت‌های خارجی بسیار جذاب‌تر است.

در امارات، انی و اوام‌وی اتریش هر دو بخشی از سهام شرکت سرمایه‌گذاری موبودالا متعلق به دولت این کشور را در اختیار دارند، هر دو شرکت در یک قرارداد امتیازی استخراج گاز از ذخایر فراساحلی امارات متحده عربی نیز شریک هستند. علاوه برآن، انی اوایل ژانویه امسال برنده مناقصه بهره‌برداری از دو بلوک گازی فراساحلی امارات شد. مدیر عامل انی، کلادیو دسکالزی سرمایه‎گذاری در صنعت نفت امارات را فرصت بی‌نظیری برای این شرکت می‌داند و در این خصوص می‌گوید: «ما یک فرصت منحصر به فرد برای رشد ظرفیت پایین‌دست، ایجاد انعطاف‌پذیری، افزایش بهره‌وری و ایجاد هم‌افزایی خود در ادنوک پیدا کرده‌ایم زیرا توانستیم برنده مجوزهای بسیاری در تولید، توسعه و اکتشاف در ابوظبی باشیم.»

در این شرایط به نظر نمی‌رسد ایران در بازار جذب سرمایه در صنعت نفت سهمی داشته باشد. چراکه از سویی به دلیل مشکلات بین‌المللی ریسک سرمایه‌گذاری در ایران بالاتر از کشورهای منطقه است و با وجود ریسک بالای سرمایه‌گذاری، ایران قراردادهایی که به اندازه قراردادهای رقبای منطقه‌ای‌اش جذاب باشد به سرمایه‌گذاران خارجی پیشنهاد نمی‌دهد. بنابراین خبرهایی از این دست(فروش سهام شرکت‌های دولتی نفت) باردیگر بر ضرورت تغییر در رویکرد صنعت نفت کشور و به کار بردن ابزار متنوع‌تری برای حضور در بازار رقابتی جذب سرمایه تاکید می‌کنند.

 

اخبار مرتبط