آیا تاثیرات گرمایش زمین در اروپا ناچیز خواهد بود؟

فعالان عرصه تغییرات اقلیمی مدت‏هاست از آینده‏ای تلخ به‌دلیل نابسامانی‏های ناشی از پدیده گرمایش زمین هشدار می‏دهند؛ اما ارزیابی تغییرات آب و هوا در درازمدت امری بسیار پیچیده است و در حال حاضر هیچ پیش‏بینی قابل اعتماد و حساب‏شده‏ای برای وضعیت آینده اقلیمی، تغییرات جمعیتی توسعه اقتصادی و پیشرفت‏های فناوری وجود ندارد. در پژوهشی جدید در مرکز آکادمی علوم مشخص شد اگر وضعیت آب و هوایی سال ۲۰۸۰ امروز حاکم شود باعث خواهد شد که وضعیت رفاه خانواده در اتحادیه اروپا سالانه حدود ۲/ ۰ تا یک درصد کاهش پیدا کند. این رشد منفی با کمک‏ داده‏های هیات بین‏المللی تغییرات اقلیمی در زمینه تغییر دما و میزان سطح آب دریاها به‏دست آمده است.

در هرگونه ارزیابی باید به وجود روش‏های ناقص علمی، کمبود اطلاعات و منابع غیر قابل اعتماد هم توجه داشت. در پژوهشی که توسط خوان کارلوس سیسکار و همکاران صورت پذیرفت آنها به جست‏وجوی پاسخ برای این پرسش پرداختند که اگر نظر بدبینانه هیات بین‏المللی تغییرات اقلیمی درست از آب درآید، اوضاع تا چه اندازه‏ای وخیم خواهد شد؟ در مقاله عواقب طبیعی و اقتصادی تغییرات جوی در اروپا آنها به برآوردی جامع از تاثیرات این تغییرات بر اقتصاد اروپا می‏پردازند.

خلاصه این تحقیق انگیزه و اهداف آن را به این شرح بیان می‏کند:

برآوردهای کمی از خسارات اقتصادی ناشی از تغییرات جوی معمولا بر پایه رابطه میان متوسط تغییر دما با کاهش تولید ناخالص ملی صورت می‏گیرد. با این حال لازم است برای اتخاذ تدابیر بهتر یک ارزیابی با جزئیات کامل در ابعاد منطقه‏ای صورت پذیرد.

پیشرفت‏های جدید در مدل‏سازی تاثیرات طبیعی در اروپا اجازه اکتشافات بیشتری در این بخش را می‏دهد. این مقاله به بررسی عواقب بالقوه تغییرات آب و هوا در اروپا و تاثیر آن بر چهار عامل اقتصادی (بخش کشاورزی، سیلاب رودخانه‏ها، وضعیت مناطق ساحلی و صنعت گردشگری) و یک عامل غیر اقتصادی (سلامت انسان) می‏پردازد.روش تحقیق به این صورت است که ابتدا به جمع‏آوری داده‏ها و مدل‏سازی براساس آن پرداخته‏ می‏شود و در انتها این نتایج در چارچوب مدل اقتصادی مورد بررسی قرار می‏گیرند.

محققان سعی کرده‏اند تا یک چارچوب سازگار با روش تحقیق بسازند که در بر‏گیرنده اطلاعات جوی و همچنین داده‏های اقتصادی باشد. سیسکار و دیگران تصمیم گرفتند به بررسی اثرات اقتصادی تغییرات آب و هوا که برای سال ۲۰۸۰ پیش‏بینی می‏شود با فرض ثابت ماندن اقتصاد کنونی جهان بپردازند. این رویکرد آمار محور با حذف عوامل مداخله‏گر مانند اقدامات اقتصادی اروپا و جهان در دهه‏های آینده باعث شد تا بررسی فرضیه تا اندازه‏ای ساده‏سازی شود. البته این امر ممکن است اعتبار پژوهش را تا حدودی زیر سوال ببرد.

طرح نخستین بر پایه عدم تغییرات جوی از سال ۲۰۱۰ در نظر گرفته شد و طرح‌های بعدی با فرض تغییرات آب و هوا و تاثیر آن بر اقتصاد در نظر گرفته شدند. نتایج به‏‏دست آمده به مقایسه میزان رفاه و تولید ناخالص ملی با آب و هوای پیش‏بینی شده برای سال ۲۰۸۰ در مقایسه با فرض نخستین (عدم تغییر آب و هوا) می‏پردازد.

طرح‌های برگرفته شده از هیات بین‏المللی تغییرات آب و هوایی چهار زمینه مختلف را برای پیش‏بینی این تحولات جوی در نظر گرفته‏اند. این بررسی‏ها طی سه مرحله صورت می‏پذیرد:

- در مرحله نخست روزانه و در ابعادی معادل ۵۰ کیلومتر داده‏های اطلاعاتی مربوط به آب و هوا جمع‏آوری می‏شود.

- در مرحله دوم این داده‏ها به‏عنوان اطلاعات ورودی برای بررسی در پنج زمینه تاثیرات اقلیمی در نظر گرفته می‏شود.

- در مرحله سوم تاثیرات مربوطه به پارامترهای قابل اندازه‏گیری تبدیل می‏شود و نتایج حاصله از آن روی اقتصاد به‏طور کلی مورد بررسی قرار می‏گیرد. طی این مرحله نمونه‏های مربوط به بیشتر کشورهای اتحادیه اروپا هر کدام به‏طور جداگانه مورد بررسی قرار می‏گیرند.

در هر طرح نتایج آب و هوایی جمع‏آوری شده مورد بررسی قرار می‏گیرد و طی آن نمونه‏های منطقه‏ای به مدل جهانی تعمیم داده می‏شوند. نتایج به‏دست آمده حاکی از آن است که افزایش دمایی با میانگین ۵/ ۲ تا ۴/ ۵ درجه سانتی‏گراد در اروپا رخ خواهد داد. این نتایج در مرحله بعد برای مقایسه تاثیرات ملموس و عینی به‌کار گرفته می‏شوند.

توجه داشته باشید که این اطلاعات به‏دست آمده نشان‏دهنده دمایی بیش از آن چیزی است که در ابتدای پژوهش پیش‏بینی می‏شد. جای تعجب نیست که این دماها به گسترش میزان رطوبت هوا و افزایش سطح ارتفاع آب دریاها منجر شود. با این حال نتایج به دست آمده در همه موارد بد نیست، وضعیت بارش را در نظر بگیرید:

الگوی بارش منطقه‏ای در تمامی حالات مشابه است؛ تنها جنوب اروپای مرکزی و جنوب اروپا در مقایسه با دوره سال‏های ۲۰۱۵-۱۹۶۱ کاهش سالانه را تجربه خواهد کرد. این در حالی است که در بیشتر مناطق دیگر اروپا در همه حالات تغییرات مثبتی رخ خواهد داد.

این مساله برخلاف آنچه در اخبار رسانه‏ها منعکس می‏شود فاجعه نیست، بلکه در واقع تاثیر مثبت روی بارش باعث تاثیر مثبت بر روی کشاورزی خواهد شد که در ادامه توضیح داده می‏شود. اما در مورد سطح آب دریا‏ها چطور؟ ما همواره هشدارهایی در مورد زیر آب رفتن شهرهای ساحلی با بالا آمدن آب اقیانوس‏ها شنیده‏ایم.

طبق گزارش هیات بین‏المللی تغییرات اقلیمی تا پایان قرن با افزایش میزان ۴۹-۵۹ سانتی‌متر در ارتفاع سطح اقیانوس‏های جهان رو‏به‏رو خواهیم بود. این میزان حتی در قسمت‏هایی با فرض افزایش دمای ۴/ ۵ درجه سانتی‏گراد به چیزی حدود ۸۸ سانتی‏متر خواهد رسید.

به نظر می‏رسد این یک مشکل بزرگ خواهد بود؛ چراکه افزایش نیم متری آب دریاها در مناطق و سرزمین‏های گود، تبعات سنگینی به دنبال خواهد داشت. همان‏طور که پیداست نتایج به‏دست آمده تا این مرحله در هر زمینه‏ای کاملا متفاوت است. برای رسیدن به چارچوب اقتصادی جامع و اندازه‏گیری کلی میزان خسارت احتمالی باید کلیه زمینه‏های کشاورزی، مناطق ساحلی، سیلاب رودخانه‏ها و صنعت گردشگری مورد بررسی قرار گیرند.

در زمینه کشاورزی نتیجه مستقیم این مساله افزایش فصل رویش خواهد بود. این در حالی است که در برخی از کشورها مانند ایرلند، بلژیک، آلمان، فرانسه و هلند مشکلاتی رخ خواهد داد که استفاده از کودها را محدود می‏کند؛ اما در تمامی حالات شمال اروپا از این تغییرات بهره‏مند خواهد شد و در ابعادی کمتر از جزایر بریتانیا هم در این زمینه در صورت تغییرات دمای ۱/ ۴ تا ۴/ ۵ منفعت خواهد برد. در صورت تغییر دمای ۴/ ۵ درجه سانتی‏گراد، اروپای جنوبی دچار خسارت خواهد شد که میزان آن تا ۲۵ درصد برآورد می‏شود.

خسارت وقوع سیلاب‏های رودخانه‏ای بیشتر در منطقه اروپای غربی، بریتانیا و مرکز اروپا مردم را دچار مشکل خواهد کرد و زندگی بیشتر از ۲۵۰ هزار نفر را مورد تهدید قرار خواهد داد. پیش‏بینی می‏شود خسارات مالی به چیزی حدود ۱۵ میلیارد یورو بالغ خواهد شد. این در حالی است که در شمال شرق اروپا شاهد کاهش میزان سیلاب‏های بهاری خواهیم بود. تمامی این نتایج با فرض ثابت ماندن جمعیت و عدم پیشرفت در راه‏های مقابله با سیلاب صادق خواهد بود.

در محاسبه میزان افزایش آب سطح دریا مسائل مختلفی دخیل هستند. شمال و جنوب اروپا مناطقی هستند که پیش‏بینی می‏شود بیشترین خسارت را از این مساله متحمل شوند. با این حال با توجه به استفاده از فناوری‏های موجود احتمال آسیب دیدن بسیاری از مردم کاهش پیدا خواهد کرد. با این حال بار مالی ناشی از مهاجرت این افراد روی اقتصاد تاثیر خواهد داشت. اما در حوزه صنعت گردشگری افزایش دما و طول مدت فصل گرما در بیشتر مناطق منافع بسیاری به دنبال خواهد داشت، تنها در اروپای جنوبی ممکن است این مساله آسیب‏هایی بر توریسم آن منطقه وارد کند. در هر صورت در تمامی حالات هزینه‏ها افزایش پیدا خواهد کرد. این میزان چیزی حدود ۴-۱۸ میلیارد یورو خواهد بود، در صورتی که بر میزان سود هم قطعا افزوده خواهد شد و در نتیجه در این زمینه خطری متوجه آنها نیست.

بیشترین زیان کلی متوجه اروپا خواهد بود. این مساله در اروپای مرکزی و بریتانیا به این اندازه نخواهد بود و در شمال اروپا برخلاف جاهای دیگر سودآور خواهد بود. به نظر می‏رسد اگر کسی به گرمایش زمین اعتقاد داشته باشد بهتر است در سوئد، نروژ و فنلاند سرمایه‏گذاری کند. در انتها این گزارش به این نکته تاکید دارد که اگر شرایط آب و هوایی سال ۲۰۸۰ امروز رخ دهد میزان رفاه اقتصادی خانوار در اروپا چیزی بین ۲/ ۰ تا یک درصد کاهش را تجربه خواهد کرد. برای روشن شدن این مطلب توجه داشته باشید که طبق داده‏های سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا درآمد سالانه هر شهروند در اتحادیه اروپا حدود ۲۴ هزار یورو معادل ۳۳ هزار دلار است. این به آن معنی است که تاثیر آن روی افراد بین ۴۸ تا ۲۴۰ یورو یا ۶۶ یا ۳۳۰ دلار در سال خواهد بود. توجه داشته باشید که این ارقام بدون در نظر گرفتن رشد اقتصادی یا پیشرفت فناوری احتمالی خواهد بود و در‏نتیجه وضعیت مردم اروپا در ۷۰ سال آینده در مقایسه با امروز بهتر نخواهد بود.

در این تحقیق از روش ساده‏سازی متغیرها استفاده شده؛ به‏طوری که شرایط اقتصاد و تکنولوژی کنونی ثابت فرض شده و با استفاده از تاثیراتی مانند افزایش سطح آب دریاها به بررسی تبعات اقتصادی آن پرداخته شده. در انتها این نتایج به‏دست آمده قابل چشم‏پوشی به نظر می‏رسد؛ چراکه هزینه‏ای که متوجه افراد خواهد شد به اندازه یک شب اقامت در یک هتل یا یک شام در یک رستوران خوب خواهد بود. این مقاله یک پیام دارد و آن این است که گرمایش زمین حتی اگر رخ دهد به سختی مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین بهتر است از شرایط آب و هوایی میان دو عصر یخبندان بهره ببرید.

آیا تاثیرات گرمایش زمین در اروپا ناچیز خواهد بود؟