سهل‌انگاری عامل اصلی گازگرفتگی
فرناز استاد‌نوبری سال گذشته در یکی از نشست‌های خبری‌اش صحبت از این کرده بود که در 80 درصد از حوادث گازگرفتگی، خطاهای انسانی عامل چنین رخدادهایی هستند. وعده داده بود فرهنگ ایمنی مردم در رابطه با حوادث گازگرفتگی تا جایی ارتقا پیدا کند که دیگر شاهد تلفات ۸۰۰ نفری و آمار‌های اینچنینی در سال نباشیم و حالا صحبت از بیشتر شدن خطاهای انسانی در امسال می‌کند. مهندس محمود قدیری معاون پیشگیری و حفاظت سازمان آتش نشانی تهران یک سال پس از ارائه آماری که پیش‌تر گفته شد حالا معتقد است در حوادث گازگرفتگی سال‌جاری در ۸۵ درصد از موارد، خطاهای انسانی نقش اصلی را داشته اند. این کارشناس آتش‌نشانی در رابطه با اینکه آگاهی و تعهد دو اصل جدا‌‌‌ناپذیر در فرهنگ ایمنی هستند گفت: بالا بردن فرهنگ ایمنی مردم فقط در گرو بالا بردن آگاهی نیست بلکه در خیلی از موارد تعهد به این آگاهی نیز لازم است و تاکید کرد که تعهد به آگاهی، از داشتن آگاهی اهمیت بیشتری دارد.وی در مورد دستگاه‌های کوچکی سخن گفت که تازگی به بازار آمده‌اند و با پخش شدن گاز مونواکسیدکربن در فضا،آژیر می‌کشند و آلارم می‌دهند. او همچنین درباره همکاری‌های احتمالی آتش‌نشانی با شرکت‌های فروش محصولات گرمایشی وعده‌هایی به خبرنگار ما داد که در ادامه می‌خوانید.

هر سال با شروع فصل سرما،اخبار تلفات هموطنان خود را بر اثر گازگرفتگی در صفحه‌های حوادث روزنامه‌ها می‌خوانیم، هر سال هم سازمان آتش‌نشانی شروع به ارائه دادن اطلاعاتی درباره جلوگیری از این حوادث می‌کند و آگهی‌های مختلف در رسانه‌های صوتی و تصویری به نحوه نصب صحیح وسایل گرمایشی می‌پردازند، با این حال طبق گفته شما بازهم آمار خطاهای انسانی امسال نسبت به سال‌های قبل افزایش پیدا کرده است. تحلیل شما از این اتفاق چیست؟
همه سازمان‌ها سعی در کاهش تلفات و حوادث گازگرفتگی دارند و آتش‌نشانی نیز به سهم خود سعی بر کاهش این حوادث دارد. این سازمان همواره سعی بر بالابردن فرهنگ ایمنی مردم داشته زیرا وقتی فرهنگ ایمنی مردم بالا برود نسبت به نصب وسایل گرمایشی، خوب سوختن شعله‌های این وسایل و بررسی هفتگی آنها اقدام می‌کنند و پیش از رخداد حادثه از شرایط آبگرمکن، بخاری یا پکیج‌های خود آگاه می‌شوند.
گفتید بالا بردن فرهنگ ایمنی مهم‌ترین عامل برای پایین آوردن خطای انسانی است، سوال این است که آتش‌نشانی برای بالا بردن این فرهنگ چه اقداماتی انجام داده است؟
آتش‌نشانی در رسانه‌های مختلف به مردم هشدارهای لازم را می‌دهد، کارشناسان آتش‌نشانی در برنامه‌های مختلف تلویزیونی نحوه چگونگی نصب این وسایل را توضیح می‌دهند، زمانی که حادثه‌ای اتفاق می‌افتد به همسایگان خانواده‌ای که دچار حادثه شده‌اند آگاهی‌های لازم را می‌دهد و خیلی از اقدامات دیگری که با هدف کاهش این حوادث اتفاق می‌افتد. اما لازمه ایجاد فرهنگ ایمنی، دو اصل آگاهی و تعهد به آن آگاهی است. به این معنی که مردم هم آگاهی داشته باشند و هم به آن آگاهی‌هایی که دارند عمل کنند. متاسفانه در خیلی از حوادث می‌بینیم افراد آن خانه به عنوان مثال می‌دانستند طول لوله بخاری‌شان بیشتر از حد مجاز است اما بر اثر سهل انگاری نسبت به درست کردن آن اقدامی نکرده بودند و پس از حادثه فقط افسوس می‌خورند.
بنابراین خطاهای انسانی به جز عدم آگاهی مربوط به جهل و سهل انگاری افراد نیز می‌شود؟
دقیقا همین‌طور است. بارها در حادثه‌هایی که اتفاق می‌افتد دیده‌ام هزینه‌های چند میلیونی برای زیباتر شدن شومینه خود پرداخته‌اند اما حاضر به نصب شلنگ مناسب‌تر و سالم‌تر برای شومینه نبوده‌اند و چون شلنگ گاز در دید نبوده است آن را به حال خود رها کرده‌اند و متاسفانه همه خانواده بر اثر همین سهل‌انگاری از بین رفته بودند.
پیش‌تر درباره اقدامات آتش‌نشانی برای کاهش این حوادث صحبت کردید. می‌خواهیم بدانیم آیا همکاری آتش‌نشانی با فروشندگان محصولات گرمایشی نمی‌تواند در پیشبرد این هدف تاثیر داشته باشد؟
می‌تواند راه خوبی باشد. البته در رسانه‌ها به این هشدارها پرداخته‌ایم اما اینکه مشخصا با فروشندگان این محصولات همکاری داشته باشیم تاکنون اقدامی نداشته‌ایم.
مثلا دادن بروشورهایی به فروشندگان این محصولات که در آن نحوه نصب صحیح‌تر، راه‌های شناخت تشخیص وسایلی که نصب شان غیراصولی بوده و هشدارهایی برای تشخیص پخش گاز در فضای بسته را توضیح داده باشد می‌تواند با هزینه بسیار کم از تلفات بسیار زیاد جلوگیری کند. همان‌طور که آتش‌نشانی خیلی از ادارات و سازمان‌ها را ملزم به داشتن کپسول آتش‌نشانی کرده و خودش نیز آن کپسول‌ها را ارائه داده، این بروشورها هم به طور رایگان از طریق فروشندگان این محصولات در اختیار مردم قرار بگیرد.
تاکنون چنین کاری انجام نشده ولی حتما نتیجه خوبی خواهد داشت. سعی خواهیم کرد در سیستم آتش‌نشانی نیز این موضوع را مطرح کرده و چنین طرحی را به زودی ارائه کنیم.
وقتی در مورد گازگرفتگی صحبت می‌شود تصور اکثر مردم این است که اگر شعله وسیله گرمایشی شان آبی بسوزد یا طول لوله بخاری‌شان از یک متر ونیم کمتر باشد هیچ خطر دیگری آن محل را تهدید نمی‌کند. آیا این تصور صحیح است؟
خیر. در خیلی از موارد به‌عنوان مثال کبوتری از پشت بام در لوله بخاری افتاده و بدون اینکه صاحبخانه متوجه شود باعث انسداد لوله شده و گاز از لوله نمی‌تواند تخلیه شود و گاز مونواکسیدکربن در منزل با توجه به اینکه نه بو دارد و نه رنگ پخش می‌شود وباعث خفگی می‌شود. ضمن اینکه گاز مونواکسید بر عکس دی‌اکسیدکربن هیچ بویی ندارد که افراد متوجه شوند و فقط باعث سردرد و خواب‌آلودگی می‌شود و افراد معمولا به خواب‌ می‌روند. در بیشتر موارد جسد این افراد در حالی پیدا می‌شود که چندین ساعت پیش از فوت شدن به خواب رفته بودند.
گفته می‌شود بخاری‌های جدیدی در بازار که با پخش شدن مونواکسیدکربن در فضا آلارم می‌دهد. آیا چنین راهی برای تشخیص این گاز تاثیرگذار است؟
نمی‌دانم این بخاری‌ها از چه مارکی است و چگونه عمل می‌کند اما برای تشخیص دادن این گاز وسیله هایی در بازار وجود دارد با نام دِپِکتورمونواکسید کربن (به معنی کاشف که به اندازه یک نعلبکی است و در سقف نصب می‌شود. این وسیله به محض اینکه گاز مونواکسید در فضا پخش شود آلارم می دهد و با آژیرش افراد را متوجه خطر می‌کند. این وسیله کارآمد توصیه خوبی است برای کاهش اتفاقات اینچنینی بالاخص در آستانه فصل سرما.