رسالت خبرنگاری، کمک به مدیریت جامعه است

عباسعلی سلطانی

تحلیلگر علوم اجتماعی

در گذشته‌های دور تولید ثروت، رفاه و توسعه، اندک، محدود ودور از دسترس بوده است، به همین جهت بیشتر مردم جامعه در فقر، سختی و تنگدستی به سر می بردند و همین عامل سبب می شد تا در مخارج زندگی خود و اموری همچون رفتن به سفر حساب شده‌تر عمل کنند. از سوی دیگر عدالت در توسعه، گردش مالی و سخاوت محقق می شود. هزینه کردن و توزیع ثروت، تقویت و استحکام نهادهای خدماتی را در پی دارد. چرخه‌ای که به کارآفرینی و در نهایت به ثروتمند شدن افراد و جامعه می‌انجامد. اگر این چرخه معکوس باشد توسعه صورت نمی‌پذیرد و فقر بیشتر می‌شود، آنچنان‌که دست اگر مشت باشد و بسته، چیزی به دست نمی‌آید. ابتدا باید بذر ثروت و پول را کاشت تا چند برابر آن را به دست‌آورد.

عدالت با فقر و بخل، به جز نفرت حاصلی دربر ندارد. با کارشکنی، نا آگاهی و تنگ نظری صرفا، مسیر و سرعت توسعه به تعویق خواهد افتاد. اوضاع اقتصادی زمانی رو به بهبود می‌رود که مردم یک جامعه دست در دست یکدیگر، امید و اعتماد را در جامعه جاری و روان سازند.

خبرنگاران آگاه، منصف و دارای حسن نیت، تاریخ، به ویژه تاریخ معاصر را منصفانه مورد سوال و پرسشگری قرار می‌دهند. آنها خود را در مقام مدیریت و مقام اجرایی قرار می‌دهند تا با درک بهتر و روشن تری واقعیت‌های موجود را به تصویر بکشند.

در دوران کنونی، بیشتر مدیران دارای دیدگاه‌های اجتماعی و فرهنگی و انسانی و حتی هنری هستند. امروزه مدیران صرفا تکنوکرات و متخصص بدون دیدگاه و تعهد نیستند. آنها بیش از همیشه به مسوولیت اجتماعی و محیط زیست توجه دارند و به درک ضرورت‌ها در مقولات اجتماعی واقف هستند. باور کنیم که مدیران هم انسانند. انسان‌هایی که همواره با استرس و بحران‌های مدیریتی مواجهند.

باید به قانون احترام گذاشته شودو با تکریم و اعتماد به شخصیت‌‌های خادم، شریف و راستین، در واقع به خود و نظام فرصت بیشتری داده شود، زیرا درغیر این صورت صرفآ پروسه تغییر و رشد توسعه به تاخیر خواهد افتاد و بیش از هر چیزی، مردم جامعه آسیب می‌بینند. نباید فقط به منافع و معیشت نامحدود فکر کرد. ضمن اینکه نباید همیشه خود را فرشته به حق و دیگران و نظام را مسوول همه چیز دانست.

حق نه دادنی و نه گرفتنی است، بلکه ساختنی و ایجاد کردنی است. بدون شک عدالت نه با فقر، بلکه با توسعه و ثروت ملی و جهانی ایجاد می شود. نگاه و منش محدود، چرخه و سیکل معکوس توزیع را سبب می‌شود. در سازش تعارض‌آمیز قطعا نتیجه بهتری دریافت می‌شود لذا صادقانه و منصفانه بودن مطالب در رسانه‌ها بسیار مهم است.

رسانه در ایران به ویژه در دوره مشروطیت دارای محورهایی اعم از انعکاس خواسته‌های اصلی جامعه، تجدید مجد و عظمت تاریخی کشور و بازسازی ایران به شکل امروزی و مدرن و بیان لزوم ایجاد ثبات، امنیت ملی و ایجاد دولت مرکزی بود. همه این موارد خواسته‌های ملت از جنبش مشروطه به شمار می‌رفت.

در آن زمان بحث مطبوعات تازه پا گرفته بود و برای تحقق سه رکن اصلی نظام، نیاز به رکن دیگری مبنی بر آزادی مطبوعات حس می‌شد که این رکن چهارم مشروطیت نیز لحاظ شد و ایجاد مطبوعات در ایران به تحقق پیوست. رکن چهارم (مطبوعات) جزو اهداف اصلی نبود، بلکه وسیله‌ای برای تحقق اهداف به شمار می‌رفت.

امروز و با سپری شدن دوران نسبتا طولانی از حیات مطبوعات در ایران، خبرنگاران شرایط متقابل را درک می‌کنند و به این امر آگاه هستند که برای رفع مشکلی باید آگاهانه و مهرآمیز به آن ورود داشت. زیرا اندیشه، گفتار، نوشتن و خواندن از روی آگاهی، برای انسان‌ها، عشق و مهر را رقم می‌زند.

درحالی که در جامعه این گونه روال شده است که همیشه یک طرف از دیگری طلبکار بوده و دیگری را زیر سوال می‌برد. دامن زدن به این موضوع هم به رسالت خبرنگاری و هم به نتیجه‌ای که می‌خواهیم گرفته شود، لطمه می‌زند. رسانه‌ها باید درستی، اخلاص، صداقت و جایگاه خود را بدانند و آگاه باشند که چه نتیجه ای از این نوع برخوردها گرفته می‌شود.پیمودن مسیر صادقانه از سوی رسانه جامعه را راحت‌تر به مسیر اصلی رهنمون
می‌ شود. یک خبرنگار در عین اینکه مسوولیت خبرنگاری دارد باید دارای شخصیت تاریخی باشد و موضوعات را با توجه به مواردی که از گذشته تا به امروز به ارث رسیده مورد بررسی قرار دهد که این مهم کلید حلقه‌های مفقوده‌ای در ارتباطات جامعه است.آگاهی ذهنیتی است که با عینیت های جامعه در ارتباط است. نسل جدید باید هر مساله‌ای را با آگاهی و شرایط عینی جامعه بسنجد و با قبول مسوولیت که به شرایط گذشته عینی و ذهنی جامعه ارتباط دارد بررسی کند. رسالت خبرنگاری کمک به مدیریت جامعه است و ارتباطات میان انسان‌ها را برای توسعه انسانی محقق می‌کند. خبرنگاران و رسانه‌ها باید در تحقق ارکان خواسته‌های جامعه گام بردارند و رسالتی را که از زمان مشروطیت بوده و تعریف شده و اکنون رو به تکامل رفته مورد توجه
قرار دهند.