رقابت فرانسوی- چینی در بازار خودروی ایران

فرانسوی‌ها چندین سال است که بر بازارخودروی ایران حکمرانی می‌کنند. این در شرایطی است که خودروسازان چینی با استفاده از تحریم‌های بین‌المللی توانستند بخشی از بازار خودروی کشورمان را تصاحب کنند. طبق برآورد حاصله از میزان تولید و فروش خودروهای چینی، هم اکنون سهم بازار چینی‌ها بیش از ۱۳ درصد برآورد می‌شود.بر این اساس خودروسازان چینی نه تنها بخش اعظمی از خودروسازی‌های بخش خصوصی کشورمان را تصاحب کرده‌اند بلکه دولتی‌ها نیز با عقد قرارداد با شرکت‌های چینی محصولاتی از این کمپانی‌ها را به بازار عرضه کرده‌اند. پیش از اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خودروسازان بخش خصوصی به تولید محصولاتی از شرکت‌های معتبر کره‌ای، ژاپنی و حتی آلمانی مشغول بودند، حال آنکه با خروج این شرکت‌ها از ایران، چینی‌ها سریعا جایگزین آنها شدند.

هر چند محصولات چینی نیز در رده‌های کیفی متفاوتی قرار دارند اما آنچه از نظر برخی از کارشناسان نگران‌کننده به نظر می‌رسد، جایگزینی چین با شرکت‌های معتبر خودروساز جهانی است که پیش از این در ایران حضور داشتند.به‌عنوان مثال خودروسازان فرانسوی همچون پژو، سیتروئن و رنو حضوری فعال در بازار ایران داشتند و این حضور با عقد قراردادهای متنوع و در دوره‌های مختلف تمدید شده است، این در شرایطی است که با تشدید تحریم‌های بین‌المللی این حضور بسیار کمرنگ شد. در این بین شرکت پژو خود به تنهایی بین ۳۵ تا ۴۰ درصد بازار خودروی ایران را در اختیار دارد، حال آنکه هموطن دیگر این شرکت یعنی رنو با تولید تندر ۹۰ نیز سهمی از بازار را تصاحب کرده است. اما آمار سال گذشته گویای سهم فرانسویان در صنعت خودروی کشور است، به‌طوری که در سال گذشته مجموعا ۸۹۳ هزار خودروی سواری در ایران به تولید رسیده که سهم دو خودروساز رنو و پژو به‌عنوان خودروسازان فرانسوی در تولید انواع سواری، ۵۰ درصد بوده است. بر این اساس در سال ۹۴، حدود ۳۶۴ هزار دستگاه خودرو با برند پژو به تولید رسیده که به تنهایی ۴۱ درصد خودروهای سواری تولید شده در ایران را تشکیل می‌دهد. همچنین در این سال رنو در دو شرکت ایران خودرو و سایپا ۷۹ هزار دستگاه انواع ال۹۰ و ساندرو به تولید رسانده که نشان می‌دهد این شرکت سهمی ۹ درصدی در صنعت خودروی کشور داشته است.

اما با خروج پژو از ایران و همچنین کاهش فعالیت‌های رنو به دنبال تشدید تحریم‌های بین‌المللی، صنعت خودروی فرانسه نیز خود با ضرر و زیان‌های زیادی مواجه شد اما پس از توافق جامع هسته‌ای پژو اولین شرکتی بود که برای حضور دوباره در ایران اعلام آمادگی کرد. به دنبال آن ایران خودرو اولین شرکتی بود که یک قرارداد خارجی در پساتحریم به امضا رساند. از سوی دیگر سیتروئن نیز هفته گذشته با امضای توافق‌نامه‌ای با شرکت سایپا و خرید سهام سایپای کاشان برای حضور دوباره در ایران اعلام آمادگی کرد. در این بین برخی از مخالفان بازگشت شرکت‌های خودروساز فرانسوی به ایران چندی است که با یادآوری خروج نابهنگام پژو از ایران، حضور دوباره این شرکت‌ها را به نفع صنعت خودروی کشور نمی‌دانند. حال این سوال مطرح است که اگر فرانسوی‌ها نیز بار دیگر از خودروسازی کشور خارج شوند چه جایگزین‌هایی در این زمینه مطرح است. در این مورد یک کارشناس صنعت خودرو عنوان می‌کند با توافق هسته‌ای بسیاری از پیش‌بینی‌ها از کاهش فعالیت چینی‌ها حکایت داشت، حال آنکه با وجود طولانی شدن فعالیت دوباره فرانسوی‌ها، حضور چینی‌ها حتی گسترده‌تر نیز شده است. وی عنوان می‌کند مخالفت با فرانسوی‌ها به این معنا است که سهم بیشتری از بازار را در اختیار چینی‌ها قرار دهیم، این در شرایطی است که بازار خودروی کشور با توافق جامع هسته‌ای دیگر پذیرای خودروهای چینی نیست و به دنبال اصالت خودروسازی کشور است.

در این بین اما برخی دیگر از کارشناسان به زمان ورود خودروهای جدید که عمدتا متعلق به پژو سیتروئن است اشاره می‌کنند و تاکید دارند که با وعده خودروسازان مبنی بر ورود این خودروها در سال ۲۰۱۸ شرایط برای فعالیت گسترده چینی‌ها مهیا می‌شود، بنابراین در این سال‌ها فرانسوی‌ها باید رقیبانی همچون شرکت‌های چینی‌ را در کنار خود احساس کنند. این کارشناسان تاکید می‌کنند که چینی‌ها در این فاصله خود را برای رقابت با فرانسوی‌ها مهیا خواهند کرد و با مونتاژ یا واردات محصولات نسبتا با کیفیت به رقابت با فرانسوی‌ها خواهند پرداخت. حال نگاهی می‌اندازیم به سهم تولیدکنندگان خصوصی که همگی آنها به مونتاژ خودروهای چینی مشغول هستند. طبق آمارهای ارائه شده از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران بیشترین سهم بازار خودروهای چینی هم اکنون در اختیار شرکت چینی چری است. این خودروها که بیشتر با نام ام وی ام شناخته شده و در شرکت مدیران خودرو تولید می‌شوند، در مجموع ۶/ ۵ درصد از بازار خودروی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. پس از ام وی ام اما کرمان موتور و گروه بهمن سهم مشابه ۱/ ۲ درصد، در رده بعدی قرار دارند. کرمان موتوری‌ها لیفان و جک را مونتاژ می‌کنند و مزدا۳ و بسترن نیز از جمله محصولات گروه بهمن به شمار می‌روند. دیگر خودروسازان خصوصی شامل دیارخودرو و خودروسازان راین نیز به ترتیب ۲/ ۰ و ۴/ ۰ درصد از بازار خودروی کشور را در دست دارند. بنابراین به نظر می‌رسد که با وسعت بازار خودروی کشورمان، چینی‌ها نیز به همان اندازه رشد کنند حال آنکه نهایتا این بازار خودروی کشور است برنده واقعی رقابت بین چینی‌ها و فرانسوی‌ها را مشخص می‌کند.