مدیریت اورژانسی برآلودگی هوای پایتخت
فریبا رحمانی اینجا تهران است. پایتختی که مردمانش مطابق آمار رسمی از آغاز فصل پاییز حتی یک روز هوای پاک را تنفس نکردند. داستان تکراری آلودگی هوای پایتخت آنجا جالبتر می‌شود که همین آمار رسمی نشان می‌دهد تهرانی‌ها در مهرماه ۱۰سال اخیر ۵ روز هوای پاک داشته‌اند. .
براساس آمار منتشره از سوی مرکز کنترل کیفیت هوا، پایتخت در مهر 10سال اخیر 5روز هوای پاک، 186روز هوای سالم و 109روز هوای ناسالم داشته است. این آمار نشان می‌دهد شهروندان تهرانی 36 درصد از روزهای مهرماه 10سال اخیر را در هوایی ناسالم تنفس کرده‌اند.
آنطور که آمارهای رسمی و غیر‌رسمی کشور نشان می‌دهد؛ ۷۰ درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایل نقلیه اعم از موتور سیکلت و خودروهایی است که پایین‌تر از سطح استاندارد تولیدشده و روانه بازار می‌شوند. این در حالی است که پس از گذشت یک دهه از آزمون و خطای مسوولان و دولت‌ها برای کنترل آلودگی، تاکنون هیچ قانونی برای کاهش آلودگی هوا وضع نشده است.
اما راهکار مسوولان در طول این ۱۰ سال برای کنترل یا مهار آلودگی هوای پایتخت چه بوده است؟ بسیاری بر این باورند اجرای طرح زوج و فرد در شرایط بحرانی آلودگی هوا، نه تنها تاثیری در کاهش آلودگی هوا ندارد، بلکه به نوعی سلب کردن شهروندان از حقوق اولیه‌شان محسوب می‌شود.
این موضوع را کمال‌الدین پیرموذن عضو هیات‌رییسه فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، می‌گوید. آنطور که او به «دنیای اقتصاد» گفته است؛ «متاسفانه همه ساله نزدیک به ۵هزار نفر در شهر تهران و کلانشهرهای صنعتی به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.»
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نهم، می‌گوید: «وزارت نفت نزدیک به یک پنجم بنزین یورو چهار را توزیع می‌کند؛ در حالی که باید این میزان را به ۵ برابر بیشتر برساند. از سوی دیگر، تمامی خودروها و موتورسیکلت‌ها باید به کاتالیز کانورتور اگزوز مجهز شوند و در غیر ‌این صورت هرگونه اقدامی در جهت کاهش آلودگی هوا بی‌اثر است. »
موضوع نوع و کیفیت بنزینی که در سطح کشور توزیع می‌شود، داستانی است که برخی آن را خط قرمزی می‌دانند و صحبتی از آن نمی‌کنند، اما پیرموذن بر این باور است که توزیع بنزین یورو۲ نه تنها در افزایش آلودگی هوا موثر نیست، بلکه باعث آسیب به خودروهای وارداتی نیز خواهد شد.
طرحی که حق شهروندی را سلب می‌کند
شنیدن این خبر که طرح سراسری زوج و فرد در شرایط بحرانی آلودگی هوا اجرایی می‌شود، شاید به موضوعی تکراری برای تهرانی‌ها تبدیل شده باشد که به خصوص در ماه‌های آذر و دی فصل پاییز آن را تجربه کرده‌اند. طرحی که به گفته مسوولان محیط زیست و اعضای شورای شهر تهران تاثیری در کاهش آلودگی هوای پایتخت ندارد.
پیش از این مسوولان محیط زیست و نیروی انتظامی طرحی را به شورای عالی ترافیک پیشهاد دادند که بر مبنای آن طرح سراسری زوج و فرد از مقابل منازل تا پایان سال ادامه داشته باشد که با موافقت اعضا روبه‌رو نشد.
پیرموذن درباره اجرای طرح زوج و فرد می‌گوید: «هوای سالم جزو اصلی‌ترین حقوق شهروندان است، اما برای حفظ این حق مردم نباید حقوق دیگر آنان را که حق استفاده از خودروی شخصی است سلب کنیم. در واقع این کار پاک کردن صورت مساله است.»
درباره اینکه چرا تا هوای تهران از حالت هشدار خارج می‌شود، طرح زوج و فرد از مقابل منازل نیز لغو می‌شود حرف و حدیث‌های بسیاری است. برخی به دلیل آنکه پلیس راهور مسوول اجرای چنین طرحی است، به دلیل هزینه زیاد نیروی انسانی برای اجرای این طرح، تمایل پلیس راهور را عامل لغو محدودیت‌های زوج و فرد عنوان می‌کنند. این در حالی است که مسوولان راهنمایی و رانندگی بارها بر این نکته تاکید کرده‌اند که پلیس راهور از هر تصمیمی که بتواند آلودگی هوا را کاهش دهد، موجب تسهیل در عبور و مرور شود، تراکم خودروها را کم کند، حمل‌ونقل عمومی را بهبود بخشد و طرحی منطقی و اثرگذار برای خودروهای فرسوده و دودزا باشد، استقبال می‌کنند.
مرگ و میر از نوع درجه یک
حسن عباسی مدیر روابط‌عمومی اورژانس تهران گفته است «تا هفته گذشته ۵۷ نفر با علایم تنگی نفس، سر درد و افزایش فشار خون به پایگاه‌های اورژانس مراجعه کردند که خوشبختانه همگی در محل درمان و مرخص شده‌اند. »
آنطور که وی بیان کرده است؛ «چهاردستگاه اتوبوس و مینی‌بوس اورژانس تهران در میدان‌های تجریش، انقلاب، آزادی، راه‌آهن و امام خمینی (ره) از ساعت ۹صبح تا ۱۹ مستقر شدند تا بتوانند به شهروندان خدمات اورژانسی ارائه دهند. »
حسن آقاجانی مشاور وزیر بهداشت وقت، در دی‌ماه سال گذشته با اشاره به افزایش ۳۰ درصدی مراجعات بیماران قلبی به بیمارستان‌ها گفته بود: «در سال ۹۰ حدود ۲۳۱۸ مورد مرگ به علت ذرات معلق کمتر از ۲و نیم میکرون و ۲۱۴۲مورد مرگ مربوط به ذرات معلق کمتر از ۱۰میکرون بوده است. »
بر اساس آمار وزارت بهداشت حدود پنج درصد کل علل مرگ و میر را ذرات معلق کمتر از ۲و نیم و ۱۰میکرون تشکیل می‌دهند. در سال ۹۰ حدود ۲۳۱۸ مورد مرگ به علت ذرات معلق کمتر از ۲و نیم میکرون (PM) و ۲۱۴۲مورد مرگ مربوط به ذرات معلق کمتر از ۱۰میکرون (PM) بوده است که با توجه به شرایط آب و هوایی تهران و تکالیفی که برای مجموعه‌ها و دستگاه‌های مختلف در نظر گرفته شده، حتی یک مورد مرگ هم زیاد است.
اما در کنار آمار سالانه مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا در تهران باید هزینه‌هایی که این مشکل بر اقتصاد کشور وارد می‌کند را نیز اضافه کرد. طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۰۶ ایران بابت خسارات ناشی از آلودگی هوا مبلغ ۸ میلیارد دلار هزینه پرداخت
کرده است.