سواد مالی خود را بسنجید

شما به چه کسانی بی‌سواد می‌گویید؟ به همکارانی که نمی‌توانند از پس کار خود برآیند؟ به فرزندتان که نمره خوبی در مدرسه نگرفته؟ یا به دوستی که جست‌وجو در اینترنت را بلد نیست؟ بهتر است پیش از آنکه بخواهیم سواد مالی را تعریف کنیم ببینیم خود کلمه سواد یعنی چه و در زمینه‌های دیگر به چه کسانی با‌سواد می‌گویند و بعد آنها را با مسائل مالی شبیه‌سازی کنیم.شما چگونه در بقیه زمینه‌ها به برخی‌ها باسواد می‌گویید؟ یک معلم، یک مهندس، یک دکتر یا هر کس دیگری چگونه به نظر شما یا به درستی باسواد هستند؟ یک باسواد کسی است که کارش را به خوبی بلد است، از سوال کردن در مورد چیزهایی که نمی‌داند ابایی ندارد، انتقادپذیر است، دانش انجام کارش را دارد، می‌داند چگونه از ابزارهای موجود استفاده کند، در مورد حرف‌هایش فکر می‌کند، عواقب تصمیم‌هایش را پیش از اجرای کار می‌داند و می‌شناسد و برای آنها برنامه‌ریزی دارد. اما سواد مالی چیست؟

سواد مالی یک سواد اجرایی است. سواد تئوریک و با کاربردهای دانشگاهی نیست و البته که سواد مالی موشک هوا کردن هم نیست و نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارد. بسیاری از کسانی که از سواد به معنای عمومی آن بهره‌ای نبرده‌اند، بهتر از بسیاری از تحصیلکرده‌ها با پول رفتار می‌کنند و با آن کنار می‌آیند. برخی‌ها ذاتا سواد مالی خوبی دارند و اتفاقا شاید خیلی از تئوری‌ها از روی عملکرد خوب آنها نوشته شده است و توصیه کارشناسان اقتصاد خانواده این است که اگر از این افراد خود ساخته مالی در قوم و خویش و آشنایان دارید به سراغ آنها بروید و درس یاد بگیرید. هر چند با توجه به اینکه روی این موضوع خیلی کار شده، یک سری اصول به دست آمده که می‌تواند روابط شما را با پول درست کردند و اصلاح کند.اما اینکه کارشناسان اقتصاد خانواده می‌گویند سواد مالی، یک سواد اجرایی است، این چه معنا و چه کاربردی دارد؟ یک سواد اجرایی چیست؟ مثلا سواد یک مهندس اجرایی ساختمان چیست؟

سواد او دانش در مورد مجوزهای شهرداری و شیوه گرفتن آنها، تهیه نقشه‌های اجرایی، تعامل با ارائه‌کنندگان مواد اولیه، تعامل با مباشرین، متخصصین، کارگرها، کنترل کیفی اجرا، داشتن برنامه زمان‌بندی و کنترل آن، برآورد هزینه‌ها و داشتن مهارت تصمیم‌گیری در زمان هایی است که برخی از متغیرها، عوض می‌شوند، مانند عکس‌العمل درست در زمان قطع شدن بودجه. دقت کردید؟

سواد اجرایی، ریاضی و مقاومت مصالح و درس‌های دانشگاهی نیست. اینها ابزار دست یک مهندس هستند. این موارد ابزار یک طراح هستند. خوشبختانه ابزار (دانش تئوریک) سواد مالی شخصی بسیار ساده است و می‌توان همه آنها را در یک صفحه نوشت.

آیا می‌خواهید سواد مالی خود را بسنجید؟

برای اینکه سواد مالی خود را بسنجید، اول باید کشف کنید که کلاس چندم هستید؟ باید در آزمونی شرکت کرده و تعیین سطح شوید. برای آنکه سطح دقیق سواد مالی خود را دریابید باید صادقانه به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

آیا درآمد جانبی دارید؟ به هر شیوه‌ای و البته بالای دویست هزار تومان در ماه. این موضوع شامل سود بانکی هم می‌شود.آیا تجربه سرمایه‌گذاری دارید؟ هر نوع سرمایه‌گذاری و البته بالای دویست‌هزار تومان در ماه. این موضوع شامل گذاشتن پول در سپرده‌های بانکی نمی‌شود ولی اگر برای توسعه مهارت‌های فردی و شغلی خود پولی خرج کرده‌اید می‌توانید آنها را به حساب بیاورید.

فرض کنید که شرایطی فوق‌العاده برای سرمایه‌گذاری پیش آمده، ظرف یک هفته می‌توانید پنجاه میلیون تومان جور کنید؟ (پس‌انداز، وام، قرض و...)چقدر درون خانواده در مورد پول صحبت می‌کنید؟ (البته منظور پول خودتان است نه پول فلان میلیاردر و همسایه و کسری بودجه ایران و یارانه و ...) حرف‌های شما بیشتر از گرانی و نداشتن است یا از فرصت‌ها و آموزش؟ آیا فرزند ۱۰ ساله شما با اصطلاحاتی مثل پس‌انداز، سود، وام، قسط... آشنا است؟

امتحان تمام شد. لطفا پاسخ‌های خود را نوشته و به آن فکر کنید. حتی این پاسخ‌ها را با تاریخ امروز، در فایلی ذخیره کرده و چند ماه و سال بعد، دوباره به این پرسش‌ها جواب دهید. این نکته را در نظر بگیرید که لازم نیست برای پرسش‌های بالا کلید ارائه شود، شما اگر با کمی وقت گذاشتن به آنها جواب دهید، می‌توانید میزان سواد مالی خود را بسنجید.اما نکته مهم آنکه برای باسواد شدن چه باید کرد؟برای باسواد شدن نیاز به برداشتن گام‌های دیگری است. همان‌طور که اشاره شد سواد مالی یک سواد اجرایی است و شما با خواندن وبلاگ و کتاب و شرکت در سمینار و دوره‌های صوتی آموزشی، نمی‌توانید به جایی برسید مگر آنکه روش‌های آموخته شده را به کار ببندید.

یک دانش‌آموخته دانشگاه، وارد یک کارخانه می‌شود.

همه شما می‌دانید که در عملیات اجرایی بسیاری از آنچه خوانده‌اید یا سواد دانشگاهی شما کاربرد ندارند و البته مهمترین وظیفه آنها باز کردن دید یا تقویت توان حل مساله است. باید سواد اجرایی را یاد گرفت و به کار انداخت. چگونه؟ با تعامل با مدیران (ارتباطات)، با شناخت و سعی برای حل مشکلات (حل مساله)، با پیشنهاد روش‌های ارتقا (خلاقیت).بنابراین اگر شما می‌خواهید سواد اجرایی مالی خود را افزایش دهید باید چه‌کار کنید؟ عمل، عمل و عمل. به جز این روش دیگری وجود ندارد. در انتظار عوض شدن رئیس برای ارتقای شغلی، کاری احمقانه است، همانطور که انتظار حل مشکلات اقتصادی شخصی شما با امید بهبود شرایط اقتصادی کشور نیز احمقانه است. انتظار برای افزایش حقوق، انتظار برای کاهش قیمت دلار، انتظار برای کاهش تحریم‌ها، انتظار برای و... برای تغییر وضعیت اقتصادی شما کاری نمی‌کند بنابراین باید دست به کار شد. تنها همین روش عاقلانه است.به همین دلیل فرد ناراضی از شغل یا امیدوار به ارتقا، باید دست به کار شود، باید خودرا نشان دهد، بیشتر کار کند، با رئیسش ارتباط برقرار کند و نهایتا شغلش را عوض کند.به همین ترتیب باید پس‌انداز را سرلوحه زندگی‌تان قرار دهید، کمی از مادی‌گرایی فاصله گرفته و به دنبال رضایت درونی باشید، توانایی‌های خود را بشناسید و به دنبال کسب درآمدهای جانبی باشید و... عمل کردن به این موارد شما را در زمره افراد با سواد مالی بالا در جامعه قرار می‌دهد. شما چگونه فکر می‌کنید؟ چقدر خود را با سواد می‌دانید؟